Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây

Giải Vở Bài Tập Vật Lí 9 – Bài 56: Các tác dụng của ánh sáng giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:

A – HỌC THEO SGK

I – TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG

1- Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì ?

C1:

Ví dụ về một số hiện tượng chứng tỏ ánh sáng chiếu vào mọi vật sẽ làm cho các vật đó nóng lên: Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó sẽ nóng lên; khi chạy điện ở bệnh viện, ta chiếu ánh sáng vào cơ thể, chỗ bị chiếu sáng sẽ nóng lên.

C2: Một số ví dụ về ứng dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng: phơi khô các vật ngoài nắng, làm muối, ngồi sưởi nắng trong mùa đông…

Tác dụng nhiệt của ánh sáng: Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng ánh sáng đẫ bị biến thành nhiệt năng.

2 – Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen

a) + Mô tả thiết bị thí nghiệm:

Tấm kim loại có một mặt sơn trắng một mặt sơn đen, có một chỗ để đặt bầu của nhiệt kế vào đó.

Lần lượt chiếu sáng mặt trắng, rồi mặt đen của tấm kim loại bằng một bóng đèn điện, đặt cách mặt tấm kim loại 5 – 10cm. Theo dõi độ tăng nhiệt độ và ghi vào bảng 1.

+ Kết quả thí nghiệm

b) Kết luận

Màu đen tăng nhiệt nhanh hơn màu trắng

C3*

+ Độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại có mặt sơn màu trắng thấp hơn độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại có mặt sơn màu đen.

+ Vật màu đen hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng.

II – TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA ÁNH SÁNG

+ Ánh sáng có thể gây ra một số biến đổi nhất định ở các sinh vật. Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng.

+ Trong các tác dụng này, năng lượng ánh sáng đã biến thành dạng năng lượng cần thiết cho cơ thể sinh vật.

Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng.

Các cây cối thường ngã hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời để thực hiện quang hợp hiệu quả hơn.

Cho trẻ nhỏ tắm nắng sẽ tốt cho sức khỏe. Vì ánh sáng mặt trời có tác dụng tăng cường khả năng tổng hợp vitamin D, ngăn ngừa bị còi xương.

III – TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN CỦA ÁNH SÁNG

1 – Pin mặt trời

Pin mặt trời (pin quang điện) là một nguồn điện. Nó có thể phát điện khi có ánh sáng chiếu vào nó.

C6. Ví dụ về một vài dụng cụ chạy pin mặt trời:

+ Máy tính bỏ túi, đồ chơi trẻ em, các vệ tinh nhân tạo, tàu vũ trụ, máy bay…

+ Pin mặt trời là những tấm bán dẫn điện như Silic (Si), germani (Ge).., có thể rất nhỏ, cũng có thể có rất lớn..Khi được chiếu sáng pin có khả năng biến trực tiếp năng lượng ánh sáng thành điện năng qua việc làm giải phóng nhiều điện tử trong lòng chất bán dẫn và cung cấp năng lượng điện cho các thiết bị sử dụng điện bên ngoài.

+ Điều kiện để cho pin phát điện: phải chiếu ánh sáng vào pin.

+ Khi pin hoạt động, nó có nóng lên không ? nó không nóng lên hoặc chỉ nóng lên không đáng kể.

+ Có phải tác dụng nhiệt của ánh sáng làm cho pin hoạt động hay không ?

Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên hoặc chỉ nóng lên không đáng kể. Do đó, pin hoạt động được không phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng

2 – Tác dụng quang điện của ánh sáng

+ Trong khoa học, người ta gọi pin mặt trời là pin quang điện.

+ Trong pin, có sự biến đổi trực tiếp năng lượng ánh sáng thành năng lượng điện.

+ Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện gọi là: tác dụng quang điện.

IV – VẬN DỤNG

C8. Ác-si-mét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời.

C9. Bố mẹ khuyên con cái thỉnh thoảng phải ra ngoài nắng để cho cơ thể được cứng cáp, khỏe mạnh, đây là tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời.

C10.

Về mùa đông nên mặc quần áo màu tối vì quần áo màu tối hấp thụ nhiều năng lượng của ánh sáng mặt trời và sưởi ấm cho cơ thể.

Về mùa hè nên mặc quần áo màu sáng, vì để nó hấp thụ ít năng lượng của ánh sáng mặt trời, giảm được sự nóng bức khi ta đi ngoài nắng.

I – BÀI TẬP TRONG SBT

Câu 56.1 trang 158 VBT Vật Lí 9: Chọn C. Phơi thóc ngoài sân khi trời nắng to.

Câu 56.2 trang 158 VBT Vật Lí 9:

a – 3 b – 4 c – 2 d – 1

Câu 56.3 trang 158 VBT Vật Lí 9:

Các bình chứa xăng, dầu, các toa tàu chở dầu,… phải sơn các màu sáng như màu nhũ bạc, màu trắng, màu vàng,… để cho nó ít hấp thụ năng lượng của ánh sáng mặt trời và để giảm sự nóng lên của chúng khi bị phơi ngoài nắng.

Câu 56.4 trang 158 VBT Vật Lí 9:

a) Ta đã sử dụng chủ yếu là tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời khi phơi lạc ra nắng cho đỡ mốc.

b) Ta đã sử dụng tác dụng quang điện của tia hồng ngoại khi mở cho ti vi hoạt động bằng cái điều khiển từ xa.

c) Ta đã sử dụng sinh học của ánh sáng khi dùng tia tử ngoại đế tiệt trùng trong các bệnh viện.

Câu 56a trang 158 VBT Vật Lí 9: Ghép mỗi nội dung ở cột bên trái với một nội dung tương ứng ở cột bên phải để thành những câu đúng

a) Quang năng được chuyển hóa thành điện năng trong	1. tác dụng sinh học
b) Quang năng chuyển hóa thành nhiệt năng trong	2. các tác dụng khác.
c) Quang năng được chuyển hóa thành năng lượng cần thiết cho sự sống trong	3. tác dụng nhiệt.
d) Tác dụng nhiệt của ánh sáng luôn đi kèm theo	4. tác dụng quang –điện

Lời giải:

a – 4 b – 3 c – 1 d – 2

Câu 56b trang 159 VBT Vật Lí 9: Trong xe tự hành chạy bằng năng lượng mặt trời chắc chắn phải có một máy nổ hay động cơ điện ? Tại sao ?

Lời giải:

Vì xe hấp thụ năng lượng mặt trời chuyển thành điện năng để vận hành máy nổ hoặc động cơ điện khi đó xe mới chạy.

1. Trả lời câu hỏi

a) Ánh sáng đơn sắc là gì ?

Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một màu nhất định và không thể phân tích ánh sáng đó thành các ánh sáng có màu khác được.

b) Ánh sáng không đơn sắc là gì ?

Ánh sáng không đơn sắc tuy cũng có một màu nhất định, nhưng nó là sự pha trộn của nhiều ánh sáng màu; do đó ta có thể phân tích ánh sáng không đơn sắc thành nhiều ánh sáng màu khác nhau.

c) Trình bày cách nhận biết ánh sáng đơn sắc hoặc không đơn sắc bằng đĩa CD

Chiếu ánh sáng cần phân tích vào mặt ghi của đĩa CD (nếu không có đĩa CD thì có thể dùng con tem hình tròn dán ở sau sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục). Quan sát ánh sáng phản xạ. Cần nghiêng đi nghiêng lại mặt đĩa để thay đổi góc tới của chùm sáng trên mặt đĩa. Chú ý là chỉ cho ánh sáng cần phân tích (không cho ánh sáng khác) chiếu vào mặt đĩa.

– Nếu thấy ánh sáng phản xạ chỉ có một màu nhất định thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc

– Nếu phát hiện ra trong ánh sáng phản xạ có những ánh sáng màu khác nhau thì ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng không đơn sắc.

2. Kết quả

a) Màu của các ánh sáng được phân tích ra từ các ánh sáng màu tạo ra nhờ các tấm lọc màu khác nhau

BẢNG 1

b) Kết luận chung về sự đơn sắc hay không đơn sắc của ánh sáng màu tạo ra nhờ các tấm lọc màu: Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng đơn sắc.

Bài giải này có hữu ích với bạn không?

Bài 56: Các tác dụng của ánh sáng