Tải ở cuối trang

Sách Giáo Khoa Vật Lý 10

Bài 2. chuyển động thẳng đều –

cho biết (một cách gần đúng): – đường kính của mặt trời: 1 400 000 km. – đường kính của trái đất: 12 000 km. oảng cách từ trái đất đến mặt trời: 150 000 000 km. a). nếu vẽ đường đi của trái đất quanh mặt trời là một đường tròn, đường kính 15 cm thì hình vẽ trái đất và mặt trời sẽ là những hình tròn có đường kính bao nhiêu xentimét ? b) có thể coi trái đất như một chất điểm trong hệ mặt trời được ng ? 1- chuyên đông co. chất điêm 1. chuyển động cơ chuyển động cơ của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian. 2. chất điểm một ô tô tải dài 4 m đang chạy trên đường hà nội – hải phòng, dài 105 km. nếu phải chỉ vị trí của ô tô trên đường đi trong một bản đồ thì ta chỉ có thể vẽ được bằng một chấm (một điểm). đó là vì chiều dài của ô tô chưa bằng bốn phần mười vạn chiều dài con đường. ô tô được coi là một chất điểm trên đường hà nội – hải phòng. một vật chuyển động được coi là một chất điểm nếu kích thước của nó rất nhỏ so với độ dài đường đi (hoặc so với những khoảng cách mà ta đề cập đến). khi một vật được coi là chất điểm thì khối lượng của vật coi như tập trung tại chất điểm đó. các vật mà ta nói đến trong chương này đều coi là những chất điểm. 3. quỹ đạo tập hợp tất cả các vị trí của một chất điểm chuyển động tạo ra một đường nhất định. đường đó gọi là quỹ đạo của chuyển động. ii – cách xác đinh vi trí của vât trong không gian 1. vật làm mốc và thước đo cột cây số trên hình 1.1 cho biết ta đang cách phủ lý 49 km. trong trường hợp này ta đã lấy một cột cây số ở phủ lý là vật làm mốc. khoảng cách từ cột cây số đến vật làm mốc đã được đo trước. vật làm mốc được coi là đứng yên. vậy, nếu đã biết đường đi (quỹ đạo) của vật, ta chỉ cẩn chọn một vật làm mốc và một chiều dương trên đường đó là có thể xác định được chính xác vị trí của vật bằng cách dùng một cái thước đo chiều dài đoạn đường từ vật làm mốc đến vật (hình 1.2). 2. hệ toạ độ muốn chỉ rõ cho người thợ biết chính xác một điểm m cần khoan trên tường để đóng đinh, cần nói rõ điểm đó nằm trên mặt tường nào, cách mép sàn và mép tường bên trái bao nhiêu mét. hai đường ox ở mép sàn và oy ở mép tường bên trái vuông góc với nhau tạo thành một hệ trục toạ độ vuông góc (gọi tắt là hệ toạ độ) trên mặt tường. điểm o là gốc toạ độ. muốn xác định vị trí của điểm mta làm như sau: – chọn chiều dương trên các trục ox và oy: – chiếu vuông góc điểm m xuống hai trục toạ độ ox và oy, ta được các điểm h và 1 (hình 1.3). vị trí điểm m trên mặt tường sẽ được xác định bằng hai toạ độ là: \ = oh và y = oi. hai toạ độ này là hai đại lượng đại số. để xác định x và y ta phải dùng thước. tuy nhiên, có thể dùng thước để chia độ sẵn trên hai trục oy và oy và quan niệm hệ toạ độ là hệ hai trục đã được chia độ. ዙብnh 1.1 có thể lấy vật nào làm mốc để xác định vị trí một chiếc tàu thuỷ đang chạy trên sông ? hình 1.2 i c η x hቨrገh 1.3 d c a b hዘnዝከ 1.4 hãy cho biết các toạ độ của điểm m nằm chính giữa một bức tường hình chữ nhật abcd có cạnh ab= 5 m, và cạnh ad=4 m (hình 1.4). lấy trục ox dọc theo ab, trục oy dọc theo ad. bảng 11 bảng giờ tàu hà nội | 19 giờ 00 phút nam định |20 giờ 56 phút | thanh hoá | 22 giờ 31 phút vinh 0 giờ 53 phút |đồng hới |4 giờ 42 phút | đông hà |6 giờ 44 phút | huế |8 giờ 05 phút |đà nẵng | 10 giờ 54 phút tam kỳ | 12 giờ 26 phút quảng ngãi 13 giờ 37 phút | diêu trì 16 giờ 31 phút tuy hoà | 18 giờ 25 phút nha trang |20 giờ 26 phút tháp chàm | 22 giờ05 phút |sài gòn |4 giờ 00 phút لسلسل hãy tính xem đoàn tàu chạy từ ga hà nội đến ga sài gòn trong bao lâu ? mà ta đề cập đến), được lượng của vật. để xác định vị trí của một vật, ta cần chọn một vật làm mốc, một hệ trục iii – cách xác đinh thởi gian trong chuyên đông 1. mốc thời gian và đồng hổ để mô tả chuyển động của một vật, ta phải biết toạ độ của vật đó ở những thời điểm khác nhau. muốn thế, ta phải chỉ rõ mốc thời gian (hoặc gốc thời gian), tức là thời điểm mà ta bắt đầu đo thời gian và phải đo khoảng thời 2. thời điểm và thời gian bảng giờ tàu (bảng 1.1) cho ta biết thời điểm mà đoàn tàu có mặt ở các ga. nếu bỏ qua thời gian tàu đỗ lại ở các ga thì ta có thể tính được khoảng thời gian tàu chạy từ ga nọ đến ga kia. nếu lấy mốc thời gian là thời điểm vật bắt đầu chuyển động (thời điểm 0) thì số chỉ của thời điểm sẽ trùng với số đo khoảng thời gian đã trôi qua kể từ mốc thời gian. iv – hê quy chiêu một hệ quy chiếu gồm: – một vật làm mốc, một hệ toạ độ gắn với vật làm mốc: – một mốc thời gian và một đồng hồ. trong nhiều Bài toán cơ học, nhiều khi nói về hệ quy chiếu, người ta chỉ đề cập đến hệ toạ độ, vật làm mốc và mốc thời gian mà không cần nói đến đồng hồ. coi là những chất điểm. chất điểm có khối lượng là khối toạ độ gắn với : – – – . ܝܦܝ ܢܝ ܢܝܦܝ để xác định thời gian trong chuyển động ta cần chọn một mốc thời gian (hay gốc | thời gian) và dùng một đồng hồ để đo thời gian. hệ quy chiếu bao gồm vật làm mốc, hệ toạ độ, mốc thời gian và đồng hồ. 3 4 câu höi va bai tâp . chất điểm là gì ? . nêu cách xác định vị trí của một ô tô trên một quốc lộ. . nêu cách xác định vị trí của một vật trên một à mặt phăng. . phân biệt hệ toạ độ và hệ quy chiếu. v 6. . trường hợp nào dưới đây có thể coi vật là chất điểm ? a. trái đất trong chuyển động tự quay quanh minh nó. b. hai hòn bị lúc va chạm với nhau. c. người nhảy cầu lúc đang rơi xuống nước. d. giọt nước mưa lúc đang rơi. một người chỉ đường cho một khách du lịch như sau: “ông hãy đi dọc theo phố này đến bở một hồ lớn. đứng tại đó, nhìn sang bên kia hồ theo hướng tây bắc, ông sẽ thấy toà nhà của khách sạn s”. người chỉ đường đã xác định vị trí của khách sạn s theo cách nào ? thởi gian chúng ta thường nghĩ thời gian trôi đi ở đâu cũng như nna – mma h i rà – ح۔ 1۔۔۔ ۔۔۔۔:l-ڈ a. cách dùng đường đi và vật làm mốc. b. cách dùng các trục toạ độ, c. dùng cả hai cách a và b. d. không dùng cả hai cách a và b. 7. trong các cách chọn hệ trục toạ độ và mốc thời gian dưới đây, cách nào thích hợp nhất để xác định vị trí của một máy bay đang bay trên đường dài ? a. khoảng cách đến ba sân bay lớn; t = 0 là lúc máy bay cất cánh. b. khoảng cách đến ba sân bay lớn; t = 0 là 0 giờ quốc tế. c. kinh độ, vĩ độ địa lí và độ cao của máy bay; t = 0 là lúc máy bay cất cánh. d. kinh độ, vĩ độ địa lí và độ cao của máy bay; t = 0 là 0 giờ quốc tế. 8. để xác định vị trí của một tàu biển giữa đại dương, người ta dùng những toạ độ nào ? 9″. nếu lấy mốc thời gian là lúc 5 giờ 15 phút thì sau ít nhất bao lâu kim phút đuổi kịp kim giờ ? minh đã bay được 10 giờ, phút trên trái đất. tuy nhiên, trong tương đối, được rằng, trong con tàu vũ i đất. chắng hạn ra trong 1 phút người ta đã chứng minh trụ thời gian trôi chậm hơn trên trá ۔۔۔۔۔۔۔۔حہ حرح۔ ۔ ۔ ۔ trái đất đề thây: o – phản (ing đó xảy ra trong 1 phút. trong các hệ quy chiếu khác nhau, thời gian trôi khác nhau. đây không còn là một dự đoán lí thuyết mà = حlح۔ –سے خیر ۔ ۔ ۔ ۔ گھ=+ ح۔ عہ: :l- l = ح۔ شعر : ص 1 ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ مشر: hình 1.5. trong các hệ quy chiếu khác nhau, thời gian trôi khác nhau. 11

 

Bài giải này có hữu ích với bạn không?

Bấm vào một ngôi sao để đánh giá!

Đánh giá trung bình 4.9 / 5. Số lượt đánh giá: 977

Chưa có ai đánh giá! Hãy là người đầu tiên đánh giá bài này.