Tải ở cuối trang

Sách giáo khoa vật lý 10 nâng cao

Chuyển động Cơ –

Chuyển động của các vật xảy ra hãng ngày xung quanh ta : ô tô, xe máy, người đi lại trên đường phố. Chuyển động cơ là gì ? Chuyển động cơ là sự dời chổ của vật theo thời gian. Khi vật dời chỗ thì có sự thay đổi khoảng cách giữa vật và những vật khác được coi như đứng yên. Vật đứng yên gọi là vật mốc.Đối với người đứng bên đường thì cây là đứng yên, ô tô là chuyển động (Hình 1.1), nhưng đối với người ngồi trên ô tô thì cây và người bên đường chuyển động còn người ngồi bên cạnh là đứng yên (Hình 1.2). Vậy chuyển động cơ có tính tương đối.Hình 4,4 Ô tô chuyển động so với cây cối bên đườngĐể nghiên cứu chuyển động, trước hết cần chọn một vật làm vật mốc. Thông thường, ta lấy một vật gắn với Trái Đất làm vật mốc, ví dụ cột số bên cối bên đường như chạy ngược lại đường, mặt bàn trong phòng thí nghiệm.6 2. Chất điểm. Quỹ đạo của chất điểm Mọi vật đều có hình dạng, kích thước nhất định. Tuy nhiên, khi nghiên cứu chuyển động của quả bóng bay vào gôn, hay của một ô tô chạy trên đường, ta nhận thấy kích thước của quả bóng nhỏ so với đường bay, kích thước của ô tô nhỏ so với quãng đường đi được. Trong những trường hợp kích thước của vật nhỏ so với phạm vi chuyển động của nó, ta có thể coi vật như một chất điểm, chỉ như một điểm hình học và có khối lượng của vật. Khi chuyển động, chất điểm vạch một đường trong không gian gọi là quỹ đạo.بر2۔ܘܬܘܝ ܓ݁ܶܝ ܕܠܐ ܡܝܐ ܡܠܐ ܒܝܫܬܐ ܓܝܣܬܢܝ ܪܘܚܝܝHình 1.3 Những vệ a). Đối với người đứng trên lề đường.3. Xác định vị trí của một chất điểm Xét chuyển động của một ô tô chạy trên con đường thẳng. Để đơn giản, ta coi ô tô như một chất điểm và con đường như một đường thẳng. Muốn xác định vị trí của ô tô tại điểm M, ta chọn một điểm O trên đường làm mốc và gắn vào nó một hệ toạ độ, Vị trí của điểm M được xác định bằng các toạ độ của nó trong hệ toạ độ nói trên. Thường người ta chọn trục Ox trùng với đường thẳng quỹ đạo. Khi đó, vị trí của ô tô tại điểm M được xác định bằng toạ độx = OM của điểm M.Hãy so sánh kích thước của Trái Đất với bán kính quỹ đạo quanh Mặt Trời của nó. Biết R = 6400 km ; R = 150 000 000 km.Có thể coi Trái Đất là một chất điểm trong chuyển động trên quỹ đạo quanh Mặt Trời được không ?Chất điểm là một khái niệm trừu tượng không có trong thực tế nhưng rất thuận tiện trong việc nghiên cứu chuyển động của các vật.-b) Đối với người ngồi trên ô tô đang chạy.Ο MX Hình 1.4. Vị trí của ô tô tại điểm M được xác định bằng toạ độ x = OM.Toạ độ Y là dương khi chiều từ O đến M cùng chiều dương của trục O\. Ngược lại, Y là âm khi chiều từ O đến M ngược chiều dương của trục O\ Hình 1.5 Cột số trên đườngCác cột số trên đường giao thông có thể coi là các vạch chia dùng để xác định vị trí của xe cộ chạy(323 Toạ độ của một điểm có phụthuộc gốc O được chọn không ?Bảng giờ tàu Thống Nhất Bắc Nam S1 (Số liệu năm 2003)Ga Giờ đến Giờ rờigaHà Nội 19h 00 min Vịnh Oh 34 min Oh 42 minHuế 7.h50min 7 h58 min Đà Nẵng || 10h32 mìn 10h 47 min Nha Trang || 19h55 mìn 20h 03 mìn Sài Gòn 14 h 00 min Bảng giờ tàu chỉ thời điểm tàu khởi hành, tàu đến ga. Đó là khoảng thời gian tính từ gốc 0h lúc nửa đêm cùng ngày đến lúc đó.Như vậy, để xác định vị trí của một chất điểm, người ta chọn một vật mốc, gắn vào đó một hệ toạ độ, vị trí của chất điểm được xác định bằng toạ độ của nó trong hệ toạ độ này.4. Xác định thời gianKhi vật chuyển động, vị trí của nó thay đổi theo thời gian. Muốn xác định chuyển động ta cần phải đo thời gian. Để xác định khoảng thời gian, người ta dùng đồng hồ. Đơn vị khoảng thời gian (còn gọi tắt là thời gian) trong hệ đo lường quốc tế SI (hệ đo lường chính thức của nước ta về cơ bản trùng với hệ đo lường này) là giây, viết tắt bằng chữ S. Ngoài ra còn một số đơn vị khác như phút (min), giờ (h),…Muốn xác định thời điểm xảy ra một hiện tượng nào đó, người ta chọn một gốc thời gian và tính khoảng thời gian từ gốc đến lúc đó. Ví dụ, thời điểm trống vào học là 7 giờ sáng, tức là khoảng thời gian kể từ nửa đêm lấy làm gốc 0 giờ đến lúc đó là 7 giờ.Như vậy, để xác định thời điểm, ta cần có một đồng hổ và chọn một gốc thời gian. Thời gian có thể được biểu diễn bằng một trục số, trên đó gốc 0 được chọn ứng với một sự kiện xảy ra.5. Hệ quy chiếuTheo trên, muốn nghiên cứu chuyển động của một chất điểm, trước hết ta cần chọn một vật mốc, gắn vào đó một hệ toạ độ để xác định vị trí của nó và chọn một gốc thời gian gắn với một đồng hồ để xác định thời gian. Một vật mốc găn với một hệ toạ độ và một gốc thời gian cùng với một đồng hồ hợp thành một hệ quy chiếu.Hệ quy chiếu = Hệ toạ độ gắn với vật mốc + đồng hồ và gốc thời gian6. Chuyển động tinh tiếnQuan sát một ô tô chạy trên đường thẳng, ta nhận thấy quỹ đạo của mọi điểm của khung xe đều là những đường thẳng song song với mặt đường. Trường hợp một đu quay thẳng đứng đang quay thì các điểm của khoang ngồi có quỹ đạo là những vòng tròn bán kính bằng nhau (Hình 1.6). Ta nói rằng ô tô và khoang ngồi của đu quay chuyển động tịnh tiến, ô tô chuyển động tịnh tiến thẳng, khoang ngồi chuyển động tịnh tiến tròn.Tổng quát, khi vật chuyển động tịnh tiến, mọi điểm của nở có quỹ đạo giống hệt nhau, có thể Chồng khít lên nhau được. Vì thế, muốn khảo sát chuyển động tịnh tiến của một vật, ta chỉ cần xét chuyển động của một điểm bất kì của nó.Quỹ đạo của một vật chuyển động tịnh tiến có thể là một đường cong, chứ không nhất thiết là thẳng hay tròn.Vài kỉ lục thế giới Thời gian. NămChạ 100m Nam 9.78s 2002 400m Nam 43,18S 1999Nü 14765s 1995 1500m Nam 3min 3207s 2000NỨ |3 mỉm 50,48’s 1993 Đi bộ 20 km Nam |1h 17 min 22s2001 Nữ 1h 23min 50S 2001(353. Có thể lấy gốc thời gian bất kì để đo kỉ lục chạy được không ?Phương trình chuyển độngKhi chất điểm chuyển động thì toạ độ x của chất điểm biến đổi theo thời gian. Phương trình biểu diễn sự phụ thuộc của toạ độ x vào thời glam I x = f(t) gọi là phương trình chuyển động của chất điểm. Biết phương trình chuyển động, có thể mô tả đầy đủ chuyển động.(64 Khi đu quay hoạtđộng,bộ phận nào của đu quay chuyển động tịnh tiến, bộ phận nào quay ?Hình 1.6Đu quayQuỹ đạo của điểm A thumột khoang ngồi khi đu quay chuyđộng9 Các câu nào dưới đây là sai ? Hãy giải thích tại sao. a). Một vật là đứng yên nếu khoảng cách từ nó đến vật mốc luôn luôn có giá trị không đổi. b). Mặt Trời mọc ở đằng Đông, lặn ở đằng Tây Vì Trái Đất quay quanh trục Bắc – Nam từ Tây Sang Đông. c) Khi xe đạp chạy trên đường thẳng, người trên đường thấy đầu van xe vẽ thành một đường tròn. d) Đối với đầu mũi kim đồng hồ thì trục của nó là đứng yên. đ) Toạ độ của một điểm trên trục OX là khoảng cách từ gốc 0 đến điểm đó e) Đồng hồ dùng để đo khoảng thời gian. g) Giao thừa năm Bính Tuất là một thời điểm.愛 BẢI TÂP1. Dựa vào Bảng giờ tàu Thống Nhất Bắc Nam S1 trong bài, hãy xác định khoảng thời gian tàu chạy từ ga Hà Nội đến ga Sài Gòn.. Dựa vào Bảng giờ tàu Thống Nhất Bắc Nam S1, hãy xác định khoảng thời gian tàu chạy từ ga Hà Nội đến từng ga trên đường đi. Biểu diễn trên trục thời gian các kết quả tìm được, kể cả thời gian tàu đỗ ở các ga. Lấy gốc O là lúc tàu xuất phát từ ga Hà Nội và cho tỉ lệ 1 cm tương ứng với 2 giờ. Chuyến bay của hãng Hàng không Việt Nam từ Hà Nội đi Pa-ri (Cộng hoà Pháp) khởi hành vào IGC 19h30m giờ Hà Nội y hôm trước, đến Pa ܐ L.”. ܢܚܐ ܚ fܫܳ ܚ ܢܝܐܚ ܪ g hô l giỞ Pa-ri. Biết giờ Pa-ri chậm hơn giờ Hà Nội 6 giờ, hỏi lúc máy bay đến Pa-ri là mấy giờ theo giờ Hà Nội ? Thời gian bay là bao nhiêu ?23.

 

Bài giải này có hữu ích với bạn không?

Bấm vào một ngôi sao để đánh giá!

Đánh giá trung bình 5 / 5. Số lượt đánh giá: 1074

Chưa có ai đánh giá! Hãy là người đầu tiên đánh giá bài này.

--Chọn Bài--

Tài liệu trên trang là MIỄN PHÍ, các bạn vui lòng KHÔNG trả phí dưới BẤT KỲ hình thức nào!

Tải xuống