Xem thêm các sách tham khảo liên quan:

• Giải Vật Lí Lớp 10
• Giải Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10
• Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 10
• Giải Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao
• Sách giáo khoa vật lý 10 nâng cao
• Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao
• Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10
• Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao

một diễn viên xiếc đứng trên lưng một con ngựa đang phi, tay quay tít một cái gậy, ở hai đầu có hai ngọn đuốc. đối với diễn viên đó thì hai ngọn đuốc chuyển động tròn. còn đối với khán giáthì sao ?i – tính tưong đối của chuyên đông1. tính tương đối của quỹ đạo một người ngồi trên xe đạp và một người đứng bên đường cùng quan sát chuyển động của cái đầu van bánh trước xe đạp đang chạy. người đứng bên đường thấy chiếc đầu van chuyển động theo một đường cong lúc lên cao, lúc xuống thấp (hình 6.1).hình dạng quỹ đạo của chuyển động trong các hệ quy chiếu khác nhau thì khác nhau – quỹ đạo có tính tương đối.2. tính tương đối của vận tốcmột hành khách đang ngồi yên trong một toa tàu chuyển động với vận tốc 40 km/h. đối với toa tàu thì vận tốc của người đó bằng không (người ấy ngồi yên). đối với người đứng dưới đường thì hành khách đó đang chuyển động với vận tốc 40 km/h cùng với toa tàu.như vậy, vận tốc của vật chuyển động đối với các hệ quy chiếu khác nhau thì khác nhau. vận fớc có tính tương đốihình 6,1người ngồi trên xe sẽ thấy đầu van chuyển động theo quỹ đạo như thế nào quanh trục bánh xe ?nêu một ví dụ khác về tính tương đối của vận tốc.35 ы) hình 6,2hình 6,3ví dụ: nếu ung = 2 km/hub = 30km/h thì um36= 28 km/h.ii – công thức công vân tốc1. hệ quy chiếu đứng yên và hệ quy chiếu chuyển động một chiếc thuyền đang chạy trên một dòng sông. ta sẽ xét chuyển động của thuyền trong hai hệ quy chiếu – hệ quy chiếu (xoy) gắn với bờ coi như hệ quy chiếu đứng yên (hình 6.2a). – hệ quy chiếu (x’o’y’) gắn với một vật trôi theo dòng nước là hệ quy chiếu chuyển động (hình 6.2b).2. công thức cộng vận tốc a) trường hợp các vận tốc cùng phương cùng chiều thuyền chạy xuôi dòng nước. gọi tin là vận tốc của thuyền đối với bờ, tức là đối với hệ quy chiếu đứng yên. vận tốc này gọi là vận tốc tuyệt đối. gọi tin là vận tốc của thuyền đối với nước, tức là đối với hệ quy chiếu chuyển động. vận tốc này gọi là vận tốc tương đối. gọi tỉnh là vận tốc của nước đối với bờ. đó là vận ốc của hệ quy chiếu chuyển động so với hệ quy chiếu đứng yên. vận tốc này gọi là vận tốc kéo theo, dễ dàng thấy rằng: ủib = tin + unb(hình 6.3), hệ thức này có thể viết dưới dạng: ās=ā2+丐、 (6.1) trong đó: số 1 ứng với vật chuyển động; số 2 ứng với hệ quy chiếu chuyển động; số 3 ứng với hệ quy chiếu đứng yên. b) trường hợp vận tốc tương đối cùng phương, v,, — ngược chiều với vận tốc kéo theothuyền chạy ngược dòng nước. vectơ vận tốc vb vnb tương đối tin sẽ cùng phương, ngược chiều với vectơ hình 6,4 vận tốc kéo theo tỉnh (hình 6.4).về độ lớn, rõ ràng là vận tốc của thuyền đối với nước phải trừ đi vận tốc chảy của dòng nước mới thành vận tốc của thuyền đối với bờ :|vab| = ||vn)|| – ||uonb|| tuy nhiên, dưới dạng vectơ, ta vẫn phải viết: th; ün — ünb (öt, là tổng của hai vectơ cùng phương, ngược một con thuyền chạy ngược chiều) dòng nước đi được 20 km trong – c 1 giờ , nước chảy với vận tốcnhư vậy công thức (6.1) có tính tổng quát. đó là 2 km/h. tính vận tốc của thuyền công thức cộng vận tốc, vectơ vận tốc tuyệt đối bằng đối với nước. tổng vectơ của vận tốc tương đối và vận tốc kéo theo.quỹ đạo và vận tốc của cùng một vật chuyển động đối với các hệ quy chiếu khác nhau thì khác nhau. công thức cộng vận tốc: vectơ vận tốc tuyệt đối bằng tổng vecto của vận tốc tương đối và vận tốc kéo theo: 5,5 = 0,2 + t, vận tốc tuyệt đối là vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu đứng yên; vận tốc tương đối là vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu chuyển động; vận tốc kéo theo là vận tốc của hệ quy chiếu chuyển động đối với hệ quy chiếu đứng yên.câu höi va bằi tâp3. trình bày công thức cộng vận tốc trong trường hợp các chuyển động cùng phương, cùng 1. nêu một ví dụ về tính tương đối của quỹ đạo chiều (cùng phương và ngược chiều). của chuyển động.2. nêu một ví dụ về tính tương đối của vận tốc 4. chọn câu khẳng định đúng. của chuyển động. đứng ở trái đất, ta sẽ thấya. mặt trời đứng yên, trái đất quay quanh mặt trời, mặt trăng quay quanh trái đất b. mặt trời và trái đất đứng yên, mặt trăng quay quanh trái đất. c. mặt trời đứng yên, trái đất và mặt trăng quay quanh mặt trời. d. trái đất đứng yên, mặt trời và mặt trăng quay quanh trái đất. . một chiếc thuyền buồm chạy ngược dòng sông, sau 1 giờ đi được 10 km. một khúc gỗ trôi theo dòng sông, sau 1 phút trôi được1ဖု m. vận tốc của thuyền buồm so với5nước bằng bao nhiêu ? a.8 km/h. b. 10 km/h. c. 12km/h. d. một đáp số khác.vân tốc ánh sáng một ô tô đang chạy với vận tốc u thì bật đèn pha (hình 6.5). đối với người lái xe, ánh sáng truyền đi với vận tốc c (c=3.108 m/s). đối với ܒܨ 4 – ,–4 a a- – خضر۔ ۔ لی۔ مگر 1 حیے خیر حاجی حماس” + 4یر :có vận tốc c + u.không đâu. căn cứ vào các thí nghiệm rất chính xác mà nhiều nhà bác học lỗi lạc đã tiến hành vào cuối thế kỉ xix để nghiên cứu sự truyền ánh sáng trong các môi trường, anh-xtanh (einstein) đã đi đến kết luận là, vận tốc ánh sáng đối với mọi hệ quy chiếu khác nhau là như nhau và đều bằng c.công thức cộng vận tốc mà ta học ở đây không đúng cho trường hợp các vật chuyển động với vận tốc rất lớn (so sánh được với vận tốc ánh sáng). các em sẽ biết rõ điều này trong thuyết tương đối của anh-xanh (1905),386. một hành khách ngồi trong toa tàu h, nhìn qua cửa sổ thấy toa tàu n bên cạnh và gạch lát sân ga đều chuyển động như nhau. hỏi toa tàu nào chạy ? a. tàu h đứng yên, tàu n chạy. b. tàu h chạy, tàu n đứng yên. c. cả hai tàu đều chạy. d. các câu a, b, c đều không đúng.7. một ô tô a chạy đều trên một đường thẳng với vận tốc 40 km/h. một ô tô b đuổi theo ô tô a với vận tốc 60 km/h. xác định vận tốc của ô tô bđối với ô tô a và của ô tô a đối với ô tô b.8. a ngồi trên mộttoa tàu chuyển động với vận tốc 15 km/h đang rời ga b ngồi trên một toa tàu khác chuyển động với vận tốc 10 km/h đang đi ngược chiều vào ga. hai đường tàu song song với nhau. tỉnh vận tốc của bđối với a.hình 6.5