Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
- Sách Giáo Khoa Vật Lý 9
- Giải Vật Lí Lớp 9
- Giải Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 9
- Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 9
- Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 9
Giải Vở Bài Tập Vật Lí 9 – Bài 26: Ứng dụng của nam châm giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:
A – HỌC THEO SÁCH GIÁO KHOA
I – LOA ĐIỆN
1.nguyên tắc hoạt động của loa điện
a) Thí nghiệm
b) Kết luận
– Khi có dòng điện chạy qua ống dây thì ống dây chuyển động.
– Khi cường độ dòng điện thay đổi thì ống dây dịch chuyển dọc theo khe hở giữa hai cực của nam châm.
2. Cấu tạo của loa điện
+ Trên hình 26.2 SGK, E là nam châm, L là ống dây, M là màng loa, ống dây L có thể dao động dọc theo một khe nhỏ giữa hai từ cực của nam châm.
+ Loa điện biến dao động điện thành âm thanh.
II – RƠ LE ĐIỆN TỪ
1. Cấu tạo và hoạt động của rơ le điện từ
C1. Khi đóng công tắc K thì động cơ M làm việc vì khi trong mạch 1 có dòng điện thì nam châm điện hút thanh sắt và đóng mạch điện 2. Khi đó có dòng điện qua động cơ M nên động cơ làm việc
2. Ví dụ về ứng dụng của rơ le điện từ: chông báo động
C2. Trên sơ đồ hình 26.4 SGK:
– Khi đóng cửa, chuông không kêu vì mạch điện 1 kín, có dòng điện qua nam châm điện N, nên nam châm sẽ hút được miếng sắt non S → mạch điện 2 bị ngắt → chuông sẽ không kêu.
– Khi cửa bị hé mở, chuông kêu vì cửa mở đã làm mạch điện 1 hở, nam châm điện mất hết từ tính, sẽ nhả miếng sắt non làm miếng sắt rơi xuống và tự động đóng mạch điện 2 → có dòng điện chạy qua chuông làm chuông kêu.
III – VẬN DỤNG
C3. Được. Vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.
C4. Khi cho dòng điện qua động cơ vượt quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự đóng ngắt
I – BÀI TẬP TRONG SÁCH BÀI TẬP
Câu 26.1 trang 75 VBT Vật Lí 9:
Trên cùng một ống dây cách điện nên dùng dây dẫn mảnh để quấn nhiều vòng, vì tác dụng từ của nam châm điện tăng khi số vòng dây nam châm điện mà không phụ thuộc vào tiết diện của dây dẫn.
Câu 26.2 trang 76 VBT Vật Lí 9: Cách đặt thanh thép được mô tả trên hình 26.1
Giải thích:
Các đường sức từ của từ trường nam châm điện đi vào thanh thép tạo thành các đường cong khép kín.
Thanh thép bị từ hóa, nằm định hướng theo chiều của từ trường, có nghĩa là các đường sức từ đi vào đầu sơn xanh và đi ra đầu sơn đỏ của thanh thép. Đầu sơn đỏ của thanh thép sau khi bị từ hóa đã trở thành cực Bắc.
Câu 26.3 trang 76 VBT Vật Lí 9:
a) Độ nhạy của điện kế phụ thuộc vào số vòng dây của ống dây và độ lớn của cường độ dòng điện qua ống dây.
b) Kim của la bàn sẽ nằm dọc theo các đường sức từ bên trong ống dây, có nghĩa là nằm vuông góc với dây dẫn trên bề mặt hộp.
Câu 26.4 trang 76 VBT Vật Lí 9:
Khi có dòng điện đi qua ống dây, tấm sắt được hút vào trong lòng ống dây, khi đó kim chỉ thị K quay quanh trục 0 và đầu kim dịch chuyển trên mặt bảng chia độ.
Câu 26a trang 76 VBT Vật Lí 9: Trong thí nghiệm được mô tả tại hình 26.1SGK ngay sau khi công tắc cho dòng điện chạy qua ống dây. Có hiện tường gì xảy ra với ống dây ?
A. Đứng yên
B. Chuyển động từ ngoài vào trong lòng nam châm
C. Chuyển động từ trong ra khỏi nam châm
D. Chuyển động lên phía trên
Hãy chọn phương án đúng?
Lời giải:
Đáp án B. Chuyển động từ ngoài vào trong lòng nam châm
Câu 26b trang 76 VBT Vật Lí 9: Trên hình 26.3 SGK để cho rơ le điện từ hoạt động bình thường tại vị trí của thanh sắt non, có thể dùng thanh kim loại nào dưới đây?
A.Thanh thép
B. Thanh đồng
C. Thanh nhôm
D. Không dùng được thanh nào trong ba thanh trên.
Lời giải:
Đáp án: D. Không dùng được thanh nào trong ba thanh trên.
1. Trả lời câu hỏi
C1: Làm thế nào để cho một thanh thép nhiễm từ?
Lời giải:
– Đặt thanh thép vào trong từ trường (chẳng hạn: đặt thanh thép vào trong lòng ống dây rồi cho dòng điện chạy qua ống dây hoặc đặt trong từ trường của nam châm).
C2: Có những cách nào để nhận biết một chiếc kim bằng thép đã bị nhiễm từ hay chưa?
Lời giải:
Để nhận biết chiếc kim bằng thép đã bị nhiễm từ hay chưa học sinh sẽ thử các cách sau:
Cách 1: Treo kim thăng bằng trên một sợi dây không xoắn xem nó có chỉ hướng Nam – Bắc hay không.
Cách 2: Đưa kim lại gần các mạt sắt xem kim có hút mạt sắt hay không.
Cách 3: Dùng một thanh nam chân thẳng đưa lại gần chiếc kim bằng thép sau đó lần lượt thay đổi từ cực của thanh nam châm thì ta thấy hiện tượng đẩy, hút.
C3: Nêu cách xác định tên từ cực của một ống dây có dòng điện chạy qua và chiều dòng điện trong các vòng dây bằng một kim nam châm?
Lời giải:
+ Đặt kim nam châm lại gần cuộn dây có dòng điện chạy qua.
+ Căn cứ vào định hướng của kim nam châm mà xác định chiều các đường sức từ trong lòng ống dây từ đó ta xác định được từ cực của ống dây (lưu ý: chiều của từ trường là ra Bắc vào Nam).
+ Sau đó dùng quy tắc nắm bàn tay phải để xác định chiều của dòng điện trong các vòng dây.
2. Kết quả chế tạo nam châm vĩnh cửu
BẢNG 1
3. Kết quả nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện
BẢNG 2
