Xem toàn bộ tài liệu Lớp 11: tại đây

Bố cục

Phần 1 (4 câu đầu): Hình ảnh đi trên bãi cát dài bất tận và hình ảnh lữ khách.

Phần 2 (6 câu tiếp theo): Tâm trạng suy tư của lữ khách.

Phần 3 (còn lại): Sự bế tắc của lữ khách trước con đường trắc trở phía trước.

Câu 1 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Hình ảnh tả thực:

   + Đi một bước như lùi một bước “nhất bộ nhất hồi khước”.

   + Mặt trời lặn vẫn còn đi “Nhật nhập hành vị dĩ”.

   + Nước mắt lã chã rơi “lệ giao lạc”.

Ý nghĩa tượng trưng: con đường dài không nhìn thấy điểm dừng, hành trình miệt mài, bất tận nhưng đầy mỏi mệt, đau khổ.

Câu 2 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

– Giải nghĩa:

   + “Không học được…giận khôn vơi”: Người bộ hành không có phép thần thông để vượt qua mọi gian khổ như tiên ông nên oán giận đời.

   + “Xưa nay,…đường đời”: Phàm là những kẻ ham danh lợi đều phải vượt qua nhiều khổ ải như thế.

   + “Đầu gió…tỉnh bao người”: Không phải ai cũng vượt qua được cám dỗ của men rượu.

– Sự liên kết ý nghĩa: Người bộ hành nghĩ về con đường mình phải đi đầy gian khó mà không tránh khỏi oán giận, nghĩ đến lẽ đời và sức cám dỗ kinh khủng của danh lợi, khiến bao kẻ bất chấp để lao theo.

Câu 3 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Tâm trạng của lữ khách: đầy bế tắc, không tìm ra được hướng đi đúng đắn cho mình.

⇒ Thể hiện tầm tư tưởng của Cao Bá Quát: sự chán ghét con đường danh lợi tầm thường, khao khát thay đổi cuộc sống.

Câu 4 (trang 42 SGK Ngữ văn 11 tập 1):

Nhịp điệu bài thơ: ngắt nghỉ linh hoạt (nhịp 2/3, 3/5, 2/2/3, 2/5,…), nhịp dài ngắn đan xen.

⇒ Thể hiện sự trắc trở, gập ghềnh của con đường đi.

⇒ Thể hiện cảm xúc bế tắc, chán ghét của nhân vật trữ tình.

Luyện tập

Cao Bá Quát khởi nghĩa chống nhà Nguyễn vì chán ghét thực tại đời sống xô bồ, phù phiếm lúc bấy giờ. Ông muốn cải tạo xã hội, tìm lại những giá trị đích thực tốt đẹp.

Ý nghĩa

Bài ca ngắn đi trên bãi cát với nhịp thơ độc đáo, đã biểu lộ sự chán ghét của một người tri thức đối với con đường danh lợi tầm thường đương thời, niềm khao khát thay đổi cuộc sống qua dòng suy tư của nhân vật trữ tình về con đường danh lợi gập ghềnh, trắc trở.