Xem toàn bộ tài liệu Lớp 12: tại đây
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 104 ngắn nhất: Tình hình nước ta trong những năm 1939 – 1945 có biến chuyển như thế nào?
Trả lời:
– Chính trị
+ Tháng 9 – 1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Chính phủ Pháp đầu hàng Phát xít Đức và thực hiện chính sách thù địch với các lực lượng tiến bộ trong nước và phong trào cách mạng ở các nước thuộc địa
+ Pháp ra ra sức vơ vét thuộc địa để phục vụ cho cuộc chiến tranh.
+ Cuối tháng 9 – 1940, Nhật vào Việt Nam, Việt Nam chịu sự thống trị của Nhật – Pháp.
+ Tháng 3 – 1945, Nhật đảo chính Pháp, nhân dân Việt Nam sôi sục khí thế cách mạng, sẵn sàng vùng lên khởi nghĩa.
– Kinh tế – xã hội
+ Pháp thi hành chính sách Kinh tế chỉ huy.
+ Phát xít Nhật ra sức cướp ruộng đất của nông dân, bắt nông dân nhổ lúa trồng đay, thầu dầu để phục vụ chiến tranh. Các công ty Nhật đầu tư vào các những ngành phục vụ cho quân sự.
+ Cuối năm 1944 – đầu năm 1945, gần 2 triệu đồng bào của ta chết đói.
→ Những chuyển biến trên đòi hỏi Đảng ta phải kịp thời nắm bắt và đánh giá chính xác tình hình, đề ra đường lối đấu tranh phù hợp.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 112 ngắn nhất: Chủ trương của Đảng được đề ra tại các Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương tháng 11 – 1939 và lần thứ 8 (5 – 1941) như thế nào?
Trả lời:
* Chủ trương của Đảng tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương (11 – 1939)
– Xác định kẻ thù: cụ thể, nguy hiểm trước mắt là chủ nghĩa đế quốc và bọn tay sai phản bội dân tộc.
– Tính chất của cách mạng: là cách mạng giải phóng dân tộc
– Nhiệm vụ trung tâm và trước mắt : đánh đổ đế quốc và tay sai, giành độc lập cho dân tộc.
– Quyết định thay đổi một số khẩu hiệu, chuyển hướng hình thức tổ chức và hình thức đấu tranh:
+ Tạm gác khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của giai cấp địa chủ, chỉ chủ trương tịch thu ruộng đất của đế quốc và tay sai.
+ Không nêu khẩu hiệu thành lập Chính phủ Xô viết công nông mà đề ra khẩu hiệu thành lập Chính phủ Liên bang Cộng hòa dân chủ Đông Dương.
– Quyết định thành lập Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương thay cho Mặt trận dân chủ Đông Dương, nhằm liên hiệp các lực lượng dân chủ và tiến bộ.
– Chủ trương củng cố Đảng, đảm bảo xây dựng Đảng vững mạnh, làm tròn xứ mệnh lịch sử khi đẩy mạnh phong trào giải phóng dân tộc.
* Chủ trương của Đảng tại Hội nghị lần thứ Tám Ban Chấp hành Trung ương (5 – 1941)
– Nhiệm vụ chủ yếu trước mắt: là giải phóng dân tộc.
– Khẩu hiệu: giảm tô, giảm thuế, chia lại ruộng đất, tiến tới thực hiện người cày có ruộng.
– Chủ trương thành lập Chính phủ nhân dân của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
– Quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh thay cho Mặt trận Thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương.
– Thay tên các hội Phản đế thành hội Cứu quốc và giúp đỡ Lào, Campuchia thành lập các tổ chức mặt trận.
– Hình thái của cuộc khởi nghĩa: khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 112 ngắn nhất: Nêu những nét chính về công cuộc chuẩn bị khởi nghĩa của Đảng từ sau Hội nghị Trung ương lần thứ 8 (5 – 1941).
Trả lời:
• Xây dựng lực lượng:
– Xây dựng lực lượng chính trị:
+ Vận động quần chúng tham gia Việt Minh.
+ Vận động binh lính Việt trong quân đội Pháp, những ngoại kiều ở Đông Dương tham gia đấu tranh chống phát xít.
– Xây dựng lực lượng vũ trang:
+ Những đội du kích Bắc Sơn thống nhất lại thành Trung đội Cứu quốc quân I, phát động chiến tranh du kích.
+ Tháng 9 – 1941, Trung đội Cứu quốc quân II ra đời.
– Xây dựng căn cứ địa: Vùng Bắc Sơn – Võ Nhai và tỉnh Cao Bằng là hai căn cứ địa đầu tiên của cách mạng.
• Gấp rút chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền:
– Tại các căn cứ địa cách mạng, công cuộc chuẩn bị khởi nghĩa diễn ra khẩn trương.
– Cứu quốc quân hoạt động mạnh, tháng 2 – 1944, Trung đội Cứu quốc quân III ra đời.
– Ban Việt Minh liên tỉnh lập ra 19 ban “Xung phong Nam tiến”.
– Tháng 8 – 1944, Trung ương Đảng kêu gọi nhân dân “Sắm vũ khí đuổi thù chung”.
– Ngày 22 – 2 – 1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân được thành lập.
– Căn cứ Cao – Bắc – Lạng được củng cố và mở rộng.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 112 ngắn nhất: Nêu hoàn cảnh lịch sử và diễn biến khởi nghĩa từng phần từ tháng 3 đến giữa tháng 8 – 1945.
Trả lời:
• Hoàn cảnh lịch sử:
– Ở Châu Âu: Hồng quân Liên Xô tiến đánh Béclin, sào huyệt cuối cùng của phát xít Đức một loạt nước châu Âu được giải phóng.
– Ở Châu Á – Thái Bình Dương, quân Đồng minh giáng cho quân Nhật những đòn nặng nề.
– Ở Đông Dương, mâu thuẫn Nhật – Pháp ngày càng gay gắt.
– Tháng 3 – 1945, Nhật đảo chính Pháp, Pháp chống cự yếu ớt rồi nhanh chóng đầu hàng.
– Trong bối cảnh đó, Đảng xác định kẻ thù trước mắt là phát xít Nhật.
• Diễn biến:
– Hình thức đấu tranh từ bất hợp tác, bãi công, bãi thị đến biểu thình, thị uy, vũ trang du kích và sẵn sàng chuyển qua hình thức tổng khởi nghĩa khi có điều kiện.
– Ở khu căn cứ địa Cao – Bắc – Lạng, hoàng loạt các xã, châu, huyện được giải phóng, chính quyền cách mạng được thành lập.
– Tại Bắc Kì và Trung Kì, phong trào diễn ra manh mẽ dưới khẩu hiệu “Phá kho thóc, giải quyết nạn đói”.
– Làn sóng khởi nghĩa từng phần diễn ra rộng khắp cả nước.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 112 ngắn nhất: Nêu hoàn cảnh lịch sử và diễn biến Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945.
Trả lời:
• Hoàn cảnh lịch sử:
– Đầu tháng 8 – 1945, quân Đồng minh tiến công mạnh mẽ vào các vị trí của quân đội Nhật Bản ở châu Á – Thái Bình Dương Ngày 15/8/1945: Nhật tuyên bố đầu hàng Đồng minh vô điều kiện.
– Quân Nhật ở Đông Dương rệu rã, chính phủ Trần Trọng Kim hoang mang.
→ Lệnh Tổng khởi nghĩa được phát động trong cả nước.
• Diễn biến:
– Ngày 16 – 8 – 1945, một đơn vị Giải phóng tiến về giải phóng thị xã Thái Nguyên.
– Ngày 17 – 8 – 1945, quần chúng Hà Nội tổ chức mít tinh, thể hiện sự ủng hộ chính quyền cách mạng.
– Ngày 18 – 8 – 1945, nhân dân Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền.
– Ngày 19 – 8 – 1945, khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội thắng lợi.
– Ngày 23 – 8 – 1945, giành chính quyền ở Huế.
– Ngày 25 – 8 – 1945, giành chính quyền ở Sài Gòn.
– Ngày 28 – 8 – 1945, Đồng Nai Thượng và Hà Tiên là các tỉnh giành chính quyền muộn nhất.
– Ngày 30 – 8 – 1945, Vua Bảo Đại thoái vị. Chế độ phong kiến Việt Nam hoàn toàn sụp đổ.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 120 ngắn nhất: Hãy lập bảng tóm tắt nguyên nhân, diễn biến, ý nghĩa của khởi nghĩa Bắc Sơn, khởi nghĩa Nam Kì và binh biến Đô Lương.
Trả lời:
| Tên cuộc khởi nghĩa | Nguyên nhân | Diễn biến | Ý nghĩa |
|---|---|---|---|
| Khởi nghĩa Bắc Sơn (27 – 9 – 1940) | – Nhật thực hiện kế hoạch đánh chiếm Đông Dương mặc cho Pháp đã nhượng bộ nhiều ưu sách. | – Tháng 9 – 1940, Đảng bộ địa phương và nhân dân Bắc Sơn nổi dậy chống Pháp và giành được chính quyền tại địa phương, lập nên đội du kích Bắc Sơn. | – Mở đầu phong trào vũ trang giải phóng dân tộc. |
| – Ngày 22-9-1940, Nhật đổ bộ lên Đồ Sơn (Hải Phòng) | – Ít lâu sau, Pháp câu kết với Nhật khủng bố cuộc khởi nghĩa. | – Giúp Đảng rút ra những bài học quý báu về khởi nghĩa vũ trang, chọn thời cơ khởi nghĩa. | |
| – Pháp bị tổn thất nặng nề, rút chạy về Thái Nguyên qua châu Bắc Sơn. | |||
| Khởi nghĩa Nam Kỳ (23 – 11 – 1940) | – 11/1940: xảy ra cuộc xung đột giữa Pháp và Thái Lan. | – Tháng 11 – 1940, khởi nghĩa nổ ra từ miền Đông đến miền Tây Nam Bộ. | Chứng tỏ tinh thần yêu nước, sẵn sàng đứng lên chống quân thù của nhân dân Nam Bộ. |
| – Chính quyền thực dân bắt thanh niên Việt Nam bị ép tham gia chiến đấu. | – Kế hoạch bị lộ, Pháp cho ném bom tàn sát nhân dân. | ||
| → Nhân dân Nam Kì và binh lính đã đấu tranh phản đối việc đưa binh lính ra mặt trận. | – Lực lượng khởi nghĩa còn lại phải rút về Đồng Tháp và U Minh để củng cố lực lượng. | ||
| Binh biến Đô Lương (13 – 11 – 1941) | Tại Trung kì, binh lính người Việt trong quân đội Pháp phản đối việc họ bị đưa sang Lào để đấu tranh với Thái Lan. | – Tháng 1 – 1941, binh lính đồn Chợ Rạng dưới sự chỉ huy của Đội Cung đã nổi dậy đấu tranh chiếm đồn Đô Lương rồi lên ô tô về Vinh để chiếm thành. | – Là những tiếng súng báo hiệu cho cuộc khởi nghĩa toàn quốc. |
| – Kế hoạch bất thành, toàn bộ binh lính nổi dậy bị bắt, Đội Cung và 10 đồng chí của ông bị xử bắn, nhiều người bị lưu đày. | – Bước đầu đấu tranh bằng vũ lực. |
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 120 ngắn nhất: Nêu nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Trả lời:
• Nguyên nhân thắng lợi:
– Nguyên nhân chủ quan:
+ Dân tộc ta vốn có truyền thống yêu nước nồng nàn, từng trải qua những cuộc đấu tranhđấu tranh kiên cường, bất khuất cho độc lập tự do.
+ Đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
+ Quá trình chuẩn bị trong suốt 15 năm qua các phong trào cách mạng 1930 – 1935, 1936 – 1939, 1939 – 1945.
+ Trong những ngày khởi nghĩa, toàn Đảng, toàn dân nhất trí, đồng lòng, không sợ hy sinh, gian khổ, quyết tâm giành độc lâp, tự do.
– Nguyên nhân khách quan: Chiến thắng của Hồng quân Liên xô và quân Đồng minh đã cố vũ tinh thần và niềm tin cho nhân dân ta.
• Ý nghĩa lịch sử:
– Mở ra bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc. Phá tan xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp hơn 80 năm, ách thống trị của phát xít Nhật và lật đổ chế độ phong kiến bảo thủ.
– Đánh dấu bước nhảy vọt của cách mạng Việt Nam, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc.
• Bài học kinh nghiệm:
– Đảng phải có đường lối đúng đắn, sáng tạo; nắm bắt tình hình thế giới và trong nước để đề ra chủ trương, biện pháp cách mạng phù hợp.
– Đảng tập hợp, tổ chức các lực lượng yêu nước trong cả nước; cô lập kẻ thù, tiến tới đánh bại chúng.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 119 ngắn nhất: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập như thế nào?
Trả lời:
– Ngày 25 – 8 – 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng với Trung ương Đảng và Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam từ Tân Trào về đến Hà Nội.
– Theo đề nghị của Hồ Chí Minh, Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam cả tổ thành Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Trong những ngày trọng đại này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã soạn thảo bản Tuyên ngôn độc lập, chuẩn bị mọi mặt để Chính phủ lâm thời ra mắt quốc dân.
– Ngày 2 – 9 – 1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 12 Bài 16 trang 119 ngắn nhất: Nêu nội dung cơ bản của Tuyên ngôn độc lập (2 – 9 – 1945).
Trả lời:
– Tuyên bố với toàn thể quốc dân và thế giới: nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thành lập.
– Khẳng định các quyền cơ bản của con người: quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc.
– Vạch trần tội ác của phát xít Nhật và thực dân Pháp.
– Tuyên bố với thế giới về nền độc lập của dân tộc và quyết tâm bảo vệ nền độc lập ấy.
→ Là văn bản pháp lý khẳng định các quyền của con người cũng như của dân tộc Việt Nam.
Bài 1 trang 120 Lịch Sử 12 ngắn nhất: Mặt trận Việt Minh ra đời có tác động như thế nào đến cao trào kháng Nhật cứu nước?
Trả lời:
Mặt trận Việt Minh ra đời đã có tác động lớn và tích cực đến cao trào kháng Nhật cứu nước, cụ thể:
+ Trực tiếp lãnh đạo cao trào kháng Nhật cứu nước.
+ Xây dựng lực lượng chính trị và xây dựng căn cứ địa cho cao trào.
+ Tổ chức các cuộc đấu tranh vũ trang, khởi nghĩa từng phần ở địa phương cùng nhiều hoạt động như phá kho thóc Nhật giải quyết nạn đói, biều tình mít tinh,…
Bài 2 trang 120 Lịch Sử 12 ngắn nhất: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Đông Dương và Hồ Chí Minh trong cách mạng tháng Tám được thể hiện như thế nào?
Trả lời:
– Chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa kĩ lưỡng (trong suốt 15 năm).
– Nắm bắt thời cơ cách mạng để lãnh đạo và lên kế hoạch cụ thể cho Tổng khởi nghĩa.
– Sau khi giành thắng lợi, đưa ra Bản Tuyên ngôn Độc lập để tuyên bố với thế giới về nền độc lập của Việt Nam.