Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7: tại đây
A. Soạn bài Ôn tập tác phẩm trữ tình (cực ngắn)
Câu 1 (trang 180 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
| Tác phẩm | Tác giả |
|---|---|
| Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh | Lý Bạch |
| Phò giá về kinh | Trần Quang Khải |
| Tiếng gà trưa | Xuân Quỳnh |
| Cảnh khuya | Hồ Chí Minh |
| Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê | Hạ Tri Chương |
| Bạn đến chơi nhà | Nguyễn Khuyến |
| Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra | Trần Nhân Tông |
| Bài ca nhà tranh bị gió thu phá | Đỗ Phủ |
Câu 2 (trang 180 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
| Tác phẩm | Nội dung tư tưởng, tình cảm được biểu hiện |
|---|---|
| Bài ca nhà tranh bị gió thu phá | Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả |
| Qua đèo ngang | Nỗi thương nhớ quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ thanh lặng giữa núi đèo hoang sơ |
| Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê | Tình cảm yêu thương chân thành pha chút xót xa lúc mới về quê |
| Sông núi nước Nam | Ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt địch |
| Tiếng gà trưa | Tình cảm gia đình quê hương qua những kỉ niệm đẹp của tuổi thơ |
| Bài ca Côn Sơn | Nhân cách và sự giao hòa tuyệt đối với thiên nhiên |
| Cảm nghĩa trong đêm thanh tĩnh | Tình cảm quê hương sâu lắng qua khoảnhh khắc đêm vắng |
| Cảnh khuya | Tình yêu thiên nhiên yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung lạc quan |
Câu 3 (trang 181 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
| Tác phẩm | Thể thơ |
|---|---|
| Sau phút chia li | Song thất lục bát |
| Qua đèo ngang | Bát cú Đường luật |
| Bài ca Côn Sơn | Lục bát |
| Tiếng gà trưa | Các thể thơ khác ngoài các loại trên |
| Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh | Các thể thơ khác ngoài các loại trên |
| Sông núi nước Nam | Tuyệt cú Đường luật |
Câu 4 (trang 181 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Những ý kiến không chính xác là: a, e, i, k
Câu 5 (trang 182 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
a. Khác với tác phẩm của các cá nhân , ca dao trữ tình là những bài thơ, câu thơ có tính chất tập thể và truyền miệng
b. Thể thơ được ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất là lục bát
c. Một số thủ pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao trữ tình: ẩn dụ, tượng trưng, so sánh
B. Kiến thức cơ bản
1. Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống. Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc, tuy nhiên cũng có thơ tự sự, truyện thơ. Văn xuôi phù hợp với kể chuyện, tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang nặng tính chất trữ tình như tuỳ bút.
2. Ca dao trữ tình là loại thơ biểu hiện những tình cảm, nguyện vọng tha thiết và chính đáng, vốn được lưu hành trong dân gian. Thơ của thi nhân biểu hiện tình cảm cá nhân song ở những bài thơ có giá trị, tình cảm của tác giả bao giờ cũng có tính chất đại diện cho những tình cảm tiến bộ, mang màu sắc nhân bản đậm nét: tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu,….
3. Tình cảm, cảm xúc có khi được biểu hiện một cách trực tiếp song thường được biểu hiện một cách gián tiếp. Phân tích, đánh giá và thưởng thức thơ trữ tình không được thoát li văn bản song không thể chỉ dừng ở bề mặt của ngôn từ văn bản. Phải thông qua ngôn từ giàu tính chất khơi gợi, những cảnh vật, sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận,… mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và đầy đủ ý vị của bài thơ.