Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7: tại đây
I. Thế nào là rút gọn câu?
1. Câu a : bị lược đi chủ ngữ
Câu b: xuất hiện chủ ngữ chúng ta
2. Các từ có thể làm chủ ngữ trong câu a: chúng ta, con người, mọi người, các em,….
3. Chủ ngữ trong câu a được lược bỏ vì câu a có thể chứa đựng nhiều khả năng xuất hiện nhiều chủ ngữ để trở thành chân lí cho mọi người
4. a, thành phần vị ngữ( đuổi theo nó) bị lược bỏ. Vì nếu thêm vào sẽ bị lặp còn bỏ đi người đọc vẫn hiểu được nghĩa của câu do sự liên tưởng từ câu đầu
b, chủ ngữ và vị ngữ của câu đều bị lược bỏ vì câu hỏi đã gợi lên những thành phần này.
II. Cách dùng câu rút gọn
1. Những câu in đậm thiếu thành phần chủ ngữ là Chúng em. Không nên rút gọn câu như vậy vì không thể lấy chủ ngữ Trường em để liên tưởng ở vị trí chủ ngữ này
2. Thêm từ ngữ như sau: Thưa mẹ, bài kiểm tra toán ạ!
3. Khi rút gọn câu cần chú ý:
– Không làm cho người nghe người đọc hiểu sai hoặc không hiểu đầy đủ nội dung câu hỏi
– Không biến câu nói thành một câu cộc lốc khiếm nhã
III. Luyện tập
Bài 1 (trang 16 Ngữ Văn 7 Tập 2):
| Câu rút gọn | Thành phần rút gọn | Mục đích |
| b | Chủ ngữ | Là câu tục ngữ mang chân lí cho mọi người do vậy rút gọn cho câu ngắn gọn |
| c | Chủ ngữ | Là câu tục ngữ mang chân lí cho mọi người do vậy rút gọn cho câu ngắn gọn |
Bài 2 (trang 16 Ngữ Văn 7 Tập 2):
– Các câu rút gọn trong các ví dụ :
| Câu rút gọn | Khôi phục |
| Bước tới đèo Ngang , bóng xế tà | Tôi bước tới đèo Ngang, bóng xế tà |
| Dừng chân đứng lại trời non nước | Tôi dừng chân đứng lại trời, non , nước |
| Đồn rằng quan tướng có danh | Dân gian đồn rằng quan tướng có danh |
| Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai | Quan tướng cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai |
| Ban cho cái áo với hai đồng tiền | Vua ban cho cái áo với hai đồng tiền |
| Đánh giặc thì chạy trước tiên | Quan tướng đánh giặc thì chạy trước tiên |
| Xông vào trận tiền cởi khố giặc ra | Quan tướng xông vào trận tiền cởi khố giặc ra |
| Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân | Quan tướng trở về gọi mẹ mổ gà khao quân |
– Trong văn vần( thơ, ca dao,…) thường gặp nhiều câu rút gọn là bởi vì thơ ca diễn đạt súc tích số câu chữ được quy định rất hạn chế.
Bài 3 (trang 17 Ngữ Văn 7 Tập 2):
– Cậu bé và người khách trong câu chuyện hiểu nhầm nhau bởi vì cậu bé khi trả lời người khách đã dùng câu rút gọn khiến người khách hiểu sai ý nghĩa.
+ Mất rồi: ý cậu bé là tờ giấy mất rồi nhưng người khách lại hiểu lầm là cha cậu mất rồi
+ Thưa .. mất tối hôm qua ạ: ý cậu bé là tờ giấy mất tối hôm qua còn người khách lại hiểu bố cậu mất tối hôm qua
+ Cháy ạ: ý cậu bé là tờ giấy mất vì cháy còn người khách hiểu là bố cậu mất vì cháy
– Bài học :phải cẩn thận khi dùng câu rút gọn, dùng sai ngữ cảnh giao tiếp sẽ gây ra hiểu lầm
Bài 4 (trang 18 Ngữ Văn 7 Tập 2):
– Trong câu chuyện trên việc dùng các câu rút gọn của anh chàng phàm ăn có tác dụng gây cười phê phán.
– Sự rút gọn khiến câu văn phàm tục khó hiểu bộc lộ bản tính tham ăn của anh chàng