Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây

A. Soạn bài Câu cầu khiến (ngắn nhất)

I.Đặc điểm hình thức và chức năng

Câu 1 :

Câu cầu khiến và tác dụng:

a.

– Thôi đừng lo lắng. (khuyên bảo).

– Cứ về đi (yêu cầu).

b.

Đi thôi con (yêu cầu).

Đặc điểm hình thức cho biết đó là câu cầu khiến. Những từ cầu khiến: đừng, … đi, thôi.

Câu 2 :

– Cách đọc câu “Mở cửa!” trong (b) khác với cách đọc “Mở cửa.” trong câu (a).

– Câu “Mở cửa!” trong (b) dùng để yêu cầu, ra lệnh. “Mở cửa.” trong (a) dùng để trả lời cho câu hỏi “Anh đang làm gì đấy?”.

II.Luyện tập

Câu 1 :

Đặc điểm hình thức: Có chứa từ cầu khiến hãy (a), đi (b), đừng (c).

– Câu a khuyết chủ ngữ, câu b chủ ngữ là “Ông giáo”, câu c chủ ngữ là “chúng ta”.

– Thêm bớt chủ ngữ vào các câu cầu khiến trên:

    a- Thêm CN: Con hãy lấy gạo…..⇒ Ý nghĩa câu không thay đổi, đối tượng tiếp nhận cụ thể hơn, tình cảm nhẹ nhàng, thân mật hơn.

    b- Bớt CN: Hút trước đi! ⇒ Ý cầu khiến nhấn mạnh hơn nhưng thiếu tôn trọng người đối thoại.

    c- Bớt CN: Nay các anh đừng… thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu.

Câu 2 :

a- Thôi, im… đi.⇒ thiếu CN; từ cầu khiến: đi.

b- Các em đừng khóc.⇒ CN ở ngôi thứ hai, số nhiều; từ cầu khiến: đừng .

c- Đưa tay cho tôi mau ! Cầm lấy tay tôi này !⇒ Không CN, không từ cầu khiến nhưng có ngữ điệu cầu khiến.

Câu 3 :

-Câu a vắng CN nên ý nghĩa cầu khiến không có sự trang nhã, lịch sự, giống như một mệnh lệnh.

-Câu b Có CN, ngôi thứ 2, số ít ⇒ ý cầu khiến nhẹ hơn, thể hiện tình cảm của người nói đối với người nghe.

Câu 4 :

– Mục đích: Dế Choắt đề nghị Dế Mèn đào giúp một cái ngách thông sang nhà.

– dùng câu nghi vấn vì Dế Choắt tự xem mình là người dưới vai trong giao tiếp và Dế Choắt yếu đuối, nhút nhát.

Câu 5 :

Không thể thay thế cho nhau vì ý nghĩa của hai câu rất khác nhau.

    a- Đi đi con ! ⇒ người mẹ động viên, khuyến khích người con vững bước đi vào đời. ( chỉ mình con đi).

    b- Đi thôi con ! ⇒ ra lệnh, yêu cầu con đi .(cả mẹ và con cùng đi).

B. Kiến thức cơ bản

– Câu cầu khiến là câu có những từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ,… đi, thôi, nào,… hay ngữ điệu cầu khiến; dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo,…

– Khi viết, câu cầu khiến thường kết thúc bằng dấu chấm than, nhưng khi ý cầu khiến không được nhấn mạnh thì có thể kết thúc bằng dấu chấm.