Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây
A. Soạn bài Câu phủ định (ngắn nhất)
Câu 1 :
Câu phủ định bác bỏ:
b- “Cụ tưởng… gì đâu.”
c.- “Không, chúng con không đói nữa đâu. (Cái Tí muốn phân bua lại điều mà mẹ nó đang nghĩ: mấy đứa con đang đói quá.)
* Các câu “ Bằng hành đống… tương lai.” Và “Vả lại… giết thịt.” (phủ định miêu tả)
Câu 2 :
– Những câu a, b, c đều là câu phủ định nhưng có ý nghĩa khẳng định (phủ định của phủ định là khẳng định).
+ a. “Không phải là không” kết hợp với từ nghi vấn “ai chẳng”.
+ b. Kết hợp với một từ phủ định khác và một từ bất định: “không ai không”.
+ c. Dùng từ nghi vấn kết hợp với từ phủ định (ai chẳng) để khẳng định.
– Những câu không có từ ngừ phủ định mà tương đương với những câu trên là:
+ Câu chuyện trên có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường nhưng có ý nghĩa.
+ Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, ai cũng từng ăn trong tết trung thu. Ăn nó như ăn cả mùa thu vào trong lòng, trong dạ.
+ Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, hẳn ai cũng một lần nghển cổ…
– Ý nghĩa của những câu gốc nhấn mạnh hơn.
Câu 3 :
– Nếu thay từ “không” bằng từ “chưa” vào câu văn của Tô Hoài thì câu đó phải viết lại như sau: Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp.
– Khi thay thế nghĩa của câu sẽ thay đổi:
+ Dùng từ phủ định “không”, nghĩa của câu được hiểu là: phủ định khả năng dậy của Choắt. Sau thời điểm nói, Choắt cũng không còn khả năng đứng dậy được nữa. Đây là kiểu phủ định vĩnh viễn.
+ Dùng từ phủ định “chưa”, nghĩa của câu được hiểu là: phủ định khả năng dậy của Choắt ở thời điểm nói, nhưng sau thời điểm đó, Choắt vẫn vẫn có thể còn khả năng đứng dậy được. Đây là kiểu phủ định tạm thời.
– Trong tình trạng của Dế Choắt thì dùng câu của Tô Hoài hợp lí hơn.
Câu 4 :
– Các câu không phải là câu phủ định (không có chứa từ ngữ phủ định) nhưng được dùng với mục đích phủ định (phủ định bác bỏ ý kiến trước đó).
– Các câu đã cho biểu thị ý nghĩa phản bác:
(a) Không đẹp!
(b) Không có chuyện đó!
(c) Bài thơ này không hay!
(d) Tôi cũng chẳng sung sướng hơn.
Câu 5 :
Không thể thay “quên” bằng “không”, chưa vì:
– “Quên”: biểu thị ý nghĩa không quan tâm, không lưu tâm hoặc để ý đến. Đây không phải là từ phủ định.
– “Không, chưa”: biểu thị ý nghĩa phủ định.
Nếu thay chẳng thì ý nghĩa của câu cũng sẽ thay đổi, không thể hiện rõ được lòng căm thù giặc sâu sắc, tột cùng của Trần Quốc Tuấn.
Câu 6 :
Tham khảo đoạn đối thoại sau.
Gợi ý:
– Bố: Tờ báo hôm qua con cầm để đâu?
– Con: Hôm qua con không cầm tờ báo nào ạ.
– Bố: Rõ ràng là bố nhìn thấy con cầm mà.
-Con: Hôm qua con thấy mẹ cầm một tờ báo để trên tủ trong phòng ăn ạ.
B. Kiến thức cơ bản
– Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định như: không, chẳng, chả, chưa, không phải (là), chẳng phải (là), đâu có phải (là), đâu (có),…
– Câu phủ định dùng để:
+ Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (câu phủ định miêu tả).
+ Phản bác một ý kiến, một nhận định (câu phủ định bác bỏ).