Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây
I. Từ quan sát đến mô tả, thuyết minh đặc điểm một thể loại văn học
1. Quan sát
a. Mỗi bài thơ có 8 dòng và có 7 tiếng, số dòng và số chữ có bắt buộc và không thể tùy tiện thêm bớt.
b. Sử dụng kí hiệu bằng trắc cho hai bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác và Đập đá ở Côn Lôn
Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác
Vẫn là hào kiệt vẫn phong lưu
(T-B-B-T-T-B-B)
Chạy mỏi chân thì hãy ở tù
( T- T-B-B-T-T-B)
Đã khách không nhà trong bốn biển
( T- T- B- B- B-T-T)
Lại người có tội giữa năm châu
( T- B- T- T-T-B-B)
Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế
( T- B- B- T-B- B-T)
Mở miệng cười tan cuộc oán thù
( T- T- B-B- T- T- B)
Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp
( B- T- T- B- B- T-T)
Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu.
( B- B-B- T- T- T- B)
Đập đá ở Côn Lôn
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
(B-B-T-T-T-B-B)
Lừng lẫy làm cho lở núi non.
(B-T-B-B-T-T-B)
Xách búa đánh tan năm bảy đống
(T – T – T – B – B – T – T)
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
(B-B-T-T-T-B-B)
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
(T-B-B-T-B-B-T)
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
(B-T-B-B-T-T-B)
Những kẻ vá trời khi lỡ bước
(T-T-T-B-B-T-T)
Gian nan chi kể việc con con.
(B-B-B-T-T-B-B)
c, Niêm luật của bài thơ:
+ Niêm (dính nhau) tiếng dòng trên tương ứng với dòng dưới đều B (dòng 1 và dòng 8, dòng 2 và dòng 3, dòng 4 và dòng 5, dòng 6 và dòng 7)
+ Đối: tiếng dòng trên B ứng với tiếng dòng dưới T (dòng 1 và dòng 2, dòng 3 và dòng 4, dòng 5 và dòng 6, dòng 7 và dòng 8)
d, Những tiếng ở cuối câu luôn hiệp vần với nhau, câu 1- 2- 4- 6- 8
– Các tiếng có vần giống nhau là những tiếng cuối của các dòng: 1,2,4,6,8 (vần u)
– Các tiếng có vần giống nhau là những tiếng cuối của các dòng : 1, 2, 4, 6, 8 (vần on).
e, Thường ngắt nhịp chẵn lẻ: 4/3 ; 2/2/ 3.
2. Lập dàn bài
Luyện tập
Bài 1 (trang 154 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
Lập dàn bài thuyết minh các đặc điểm về truyện ngắn
Mở bài: Nêu được định nghĩa về truyện ngắn
Thân bài:
– Đặc điểm của truyện ngắn
+ Dung lượng: Thông thường truyện ngắn có độ dài chỉ từ vài dòng đến vài chục trang
+ Cốt truyện: truyện ngắn thường hết sức hạn chế về nhân vật, thời gian và không gian . Truyện ngắn thường chỉ tập trung vào một tình huống, một chủ đề nhất định.
+ Nội dung: Đề cập tới các vấn đề nhân sinh, thế sự.
– Ý nghĩa:
+ Chứa đựng nhiều ý nghĩa nhân sinh sâu sắc
+ Có giá trị nghệ thuật cao.
Kết bài: Cảm nhận của bản thân về đặc sắc, sức hấp dẫn của truyện ngắn