Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây
I. Hành động nói là gì?
Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi.
1. Lý Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích chính là: Lừa lọc Thạch Sanh khiến chàng phải trốn chạy nhằm cướp công lao.Câu thể hiện rõ nhất mục đích đó “Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi.”
2. Lí Thông đạt được mục đích của mình. Chi tiết nói lên điều đó ” Thạch Sanh vội vàng từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.”
3. Lí Thông thực hiện mục đích của mình bằng phương tiện: Lời nói
4. Nếu hiểu ” việc làm cụ thể của con người nhằm mục đích nhất định” thì việc làm của Lý Thông là một hành động, vì đó là hành động của Lí Thông nhằm khiến Thạch Sanh chạy trốn.
II. Một số kiểu hành động nói thường gặp
Câu 1 (trang 62 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Mỗi câu nói của Lí Thông đều nhằm một mục đích nhất định:
– Câu “Con trăn ấy … đã lâu” nhằm mục đích thông báo.
– Câu “Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết” nhằm mục đích đe dọa.
– Câu “Thôi … trốn ngay đi” nhằm mục đích khuyên.
– Câu “Có … lo liệu” nhằm mục đích hứa hẹn.
Câu 2 (trang 63 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Các hành động nói và mục đích của mỗi hành động trong đoạn trên:
– ” Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?”: hành động hỏi, mục đích hỏi.
– ” Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài” : hành động trình bày, mục đích thông báo.
– ” U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà nữa ư?”: Hành động hỏi, mục đích van xin
– ” Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!”: Hành động bộc lộ cảm xúc, mục đích để than.
Câu 3 (trang 63 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Những kiểu hành động nói qua phân tích ở mục I, mục II là hành động trình bày, hành động hỏi, hành động bộc lộ cảm xúc.
III. Luyện tập
Câu 1 (trang 63 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ nhằm mục đích:
+ Bày tỏ sự căm thù đối với giặc ngoại xâm và tình yêu nước sâu sắc của mình.
+ Mục đích thứ hai: Khích lệ lòng yêu nước, ý chí chống quân xâm lược của quân sĩ.
– Hành động nói: Hành động hỏi “ Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?”. Vai trò của câu ấy đối với việc thực hiện mục đích chung: Giúp binh sĩ thức tỉnh sai lầm, tỉnh ngộ để từ đó khơi dậy ý chí chống quân xâm lược.
Câu 2 (trang 64 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
a, Đoạn trích Tắt đèn
– Bác trai đã khá rồi chứ? : hành động hỏi, mục đích thăm hỏi
– Cảm ơn cụ… mỏi mệt lắm: hành động trình bày, mục đích thông báo
– Này, bảo bác ấy… cho hoàn hồn: hành động điều khiển, mục đích cầu khiến
– Vâng, cháu cũng… tới giờ rồi còn gì.: hành động trình bày, mục đích bày tỏ sự đồng ý.
– Thế thì phải giục… kéo vào rồi đấy! : hành động điều khiển, mục đích giục giã.
b, Đoạn trích Sự tích Hồ Gươm.
– Đây là Trời có ý phó thác cho minh công làm việc lớn. : hành động trình bày.
– Chúng tôi nguyện đem… báo đền Tổ Quốc! : hành động hứa hẹn, mục đích thề nguyền.
c, Đoạn trích Lão Hạc
– Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! : hành động trình bày, mục đích tìm sự thông cảm.
– Cụ bán rồi?: hành động hỏi, mục đích muốn xác nhận.
– Bán rồi! Họ vừa bắt xong. : hành động trình bày, mục đích thông báo
– Thế nó cho bắt à?: hành động hỏi, mục đích hỏi, bày tỏ sự ngạc nhiên.
– Khốn nạn… dốc ngược nó lên : Hành động bộc lộ cảm xúc xen hành động trình bày, mục đích giải tỏa đau đớn.
Câu 3 (trang 65 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):
– Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau anh nhớ chưa?: hành động điều khiển.
– Anh hứa đi : hành động điều khiển.
– Anh xin hứa : hành động hứa, cam kết.