Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây

Bố cục:

– Phần 1 (khổ thơ đầu): Hình ảnh bếp lửa gợi nỗi nhớ về bà của người cháu.

– Phần 2 (bốn khổ thơ tiếp) Những kí ức tuổi thơ khi còn sống cùng bà, gắn liền bếp lửa

– Phần 3 (khổ thơ thứ 6) Suy ngẫm của người cháu về cuộc đời bà

– Phần 4 (khổ cuối): Tình cảm của cháu dành cho bà, dù đã khôn lớn.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 145 sgk ngữ văn 9 tập 1)

a, Bài thơ là lời của người cháu về bà, tình cảm tha thiết yêu thương bà đã dành cho cháu trong tuổi thơ.

b, Bài thơ có bố cục bốn phần:

– Khổ thơ đầu: Hình ảnh bếp lửa đã khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà

– Bốn khổ thơ tiếp theo: Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà, hình ảnh bà gắn với hình ảnh bếp lửa

– Hai khổ tiếp: Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà

– Khổ cuối: Tình cảm của người cháu dành cho bà khi cháu trưởng thành, đi xa nhà

Câu 2 (trang 145 sgk ngữ văn 9 tập 1)

Trong hồi tưởng người cháu biết bao kỉ niệm thân thương, gợi lại trong kí ức người cháu

– Năm lên bốn tuổi, nạn đói trở thành nỗi ám ảnh

– Tám năm ở cùng bà khi cha mẹ bận công tác, bà thay cha mẹ nuôi nấng, dạy dỗ cháu

– Năm giặc đốt làng, bà vẫn vững lòng làm chỗ dựa cho bố mẹ, con cháu

– Kỷ niệm nào về bà cũng đậm yêu thương

– Đan xen giữa những đoạn tả sinh động, cảnh bếp lửa chờm vờn trong sương sớm, cảnh đói, cảnh làng cháy, đặc biệt hình ảnh cặm cụi, tần tảo sớm hôm

→ Lời kể chân thực, cảm động của người cháu về những kỉ niệm tuổi thơ gắn với bà

Câu 3 (trang 145 sgk ngữ văn 9 tập 1)

Hình ảnh bếp lửa xuyên suốt bài thơ. Bếp lửa được nhắc tới 10 lần trong bài:

– Hình ảnh bếp lửa “chập chờn” , “ấp iu” xuất hiện đầu bài gợi lên nỗi nhớ của cháu về bà

    + Hình ảnh bếp lửa có những biến thể: khói, lửa

    + Bếp lửa gắn với kỉ niệm tuổi thơ:cùng bà nhóm lửa, tiếng tu hú kêu,

– Bà không chỉ là người nhóm lên ngọn lửa thực tế, mà đó là ngọn lửa của tình yêu thương, hi vọng, tác giả dựa vào đó để gửi gắm tình cảm, cảm xúc của mình

– Tác giả thốt lên “Ôi kì lạ và thiêng liêng- bếp lửa”, bếp lửa trở thành biểu tượng thiêng liêng, cao đẹp

– Hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà tảo tần, giàu yêu thương

Câu 4 (trang 146 sgk ngữ văn 9 tập 1)

Hình ảnh ngọn lửa khái quát cao hơn, tác giả lớp nghĩa thực ra.

– Ngọn lửa ở đây là ngọn lửa của tình yêu thương của bà, nuôi dưỡng, chăm sóc người cháu

– Ngọn lửa là sự kết tinh tình yêu thương, niềm tin của bà truyền cho cháu

→ Tình yêu thương, hơi ấm tình cảm, niềm tin của bà truyền lại cho thế hệ mai sau sẽ không thể dập tắt

Câu 5 (trang 146 sgk ngữ văn 9 tập 1)

Tình cảm bà cháu trong bài cảm thiêng liêng, cảm động:

– Người bà dành tất cả tình yêu thương, sự chăm sóc cho người cháu

– Tuổi thơ của cháu gắn liền với bếp lửa và đặc biệt được bà nuôi nấng, chăm sóc, dạy dỗ

– Càng lớn, cháu càng thấu hiểu nỗi vất vả, khó nhọc của bà

Tình yêu, lòng biết ơn của cháu đối với người bà cũng chính là lòng biết ơn đối với gia đình, đất nước

Luyện tập

    Bếp lửa là một trong những bài thơ hay và cảm động của Bằng Việt nói về tình bà cháu. Hình ảnh bếp lửa trong bài đầy ấn tượng, thiêng liêng vì bếp lửa gắn liền với tuổi thơ người cháu khi có bà chăm sóc, nuôi nấng. Cháu lớn lên bởi tình yêu thương của bà nên khi hình ảnh bếp lửa “ấp iu”, “chờn vờn” cháu nghĩ và nhớ tới bà. Người cháu nhớ lại quá khứ nghèo khó, đói khổ, giặc ngoại xâm nhưng cháu vẫn được bà chăm chút yêu thương. Bà không chỉ chăm sóc còn nhóm dậy cả tình yêu thương, niềm hi vọng cho đứa cháu. Hình ảnh bếp lửa thiêng liêng là biểu tượng tình yêu thương, tình cảm gia đình. Bếp lửa mãi thắp sáng tình cảm yêu thương, tình bà cháu ấm áp, ân tình.