Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
A. Soạn bài Các phương châm hội thoại (tiếp theo) (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 37 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Trong các ví dụ đã phân tích khi học về các phương châm giao tiếp, chỉ có tình huống trong truyện “Người ăn xin”, phương châm lịch sự được tuân thủ, còn lại đều không tuân thủ phương châm hội thoại.
Câu 2 (trang 37 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Câu trả lời không đáp ứng nhu cầu thông tin mà An mong muốn – không tuân thủ phương châm về lượng.
– Ba không tuân thủ phương châm về lượng vì người nói không biết chính xác chiếc máy bay đầu tiên trên thế giới được chế tạo vào năm nào.
– Vì: An hỏi “năm nào” cụ thể nhưng Ba chỉ trả lời chung chung “đầu thế kỉ XX”. Ba trả lời không chính xác câu trả lời.
Câu 3 (trang 37 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Lời nói của bác sỹ với bệnh nhân mắc bệnh nan y không tuân thủ phương châm về chất (nói điều mình biết là không đúng).
– Vì đó là việc làm nhân đạo, cần thiết để người bệnh cần có tinh thần lạc quan và nghị lực sống.
– Một số tình huống giao tiếp khác: khi chiến sĩ bị giặc bắt, trả lời câu hỏi của một đứa trẻ, làm yên lòng cha mẹ,…
Câu 4 (trang 37 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Nói “Tiền bạc chỉ là tiền bạc” là đã tuân thủ phương châm về lượng.
– Ý nghĩa câu này: tiền bạc chỉ là phương tiện để sống chứ không phải là mục đích sống của con người. Câu này có ý răn dạy người ta không nên chạy theo tiền bạc mà quên đi nhiều thứ khác quan trọng, thiêng liêng hơn trong cuộc sống.
Luyện tập
Câu 1 (trang 38 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Câu trả lời của ông bố không tuân thủ phương châm cách thức. Đứa bé 5 tuổi còn chưa đọc rõ chữ thì không thể biết được đây là cuốn sách “Tuyển tập truyện ngắn Nam Cao”.
Câu 2 (trang 38 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Thái độ và lời nói của Chân, Tay, Tai, Mắt đã vi phạm phương châm lịch sự. Việc không tuân thủ như vậy không có lí do chính đáng vì chúng với lão Miệng có mối quan hệ khăng khít với nhau.
B. Kiến thức cơ bản
I. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp
→ Cần chú ý tới tình huống giao tiếp cho phù hợp
II. Nguyên nhân không tuân thủ phương châm hội thoại
+ Người nói vô ý, vụng về, thiếu văn hoá giao tiếp;
+ Người nói phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn;
+ Người nói muốn gây sự chú ý, để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó.