Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
A. Soạn bài Ánh trăng (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 157 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Nhận xét: Bố cục bài thơ theo trình tự từ quá khứ đến hiện tại.
– Bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc: Sự xuất hiện đột ngột của trăng trong hoàn cảnh bỗng mất điện, người lính gặp lại vầng trăng. Trăng vẫn tròn, trọn vẹn, thủy chung nhưng con người vô tình, bạc bẽo coi trăng là người dưng. Con người bỗng thức tỉnh.
Câu 2 (trang 157 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Hình ảnh vầng trăng mang những tầng ý nghĩa:
+ Là hình ảnh của thiên nhiên, hồn nhiên, tươi mát.
+ Là tuổi thơ ngọt ngào và những năm tháng chiến đấu gian lao.
+ Vầng trăng là biểu tượng của quá khứ nghĩa tình.
+ Tình nghĩa thủy chung: tình nghĩa trọn vẹn, bao dung
– Khổ thơ cuối thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu tư tưởng mang tính triết lý của tác phẩm.
Câu 3 (trang 157 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Kết cấu độc đáo, phát triển theo thời gian, kết hợp hài hòa giữa chất tự sự và trữ tình.
– Giọng điệu tâm tình, thấm thía, trầm lắng, suy tư, chân thành, tha thiết.
⇒ Góp phần bộc lộ những cảm xúc sâu sắc của người lính khi nghĩ về quá khứ, chiến tranh.
Câu 4 (trang 157 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Thời điểm ra đời của bài thơ: năm 1978, tại thành phố Hồ Chí Minh (sau 3 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước).
– Chủ đề bài thơ: Nhắc về những năm tháng gian lao đã qua của đời người lính.
– Bài thơ nằm trong mạch cảm xúc theo một câu chuyện nhỏ được kể theo trình tự thời gian từ quá khứ đến hiện tại với các mốc sự kiện con người. Dòng cảm xúc của nhà thơ được bộc lộ theo mạch tự sự từ quá khứ đến hiện tại. Từ đó nhắc nhở con người sống theo đạo lí “uống nước nhớ nguồn” và ân nghĩa thủy chung.
Luyện tập
Câu 1 (trang 157 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Đọc diễn cảm bài thơ
Câu 2 (trang 157 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong bài Ánh trăng, em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự ngắn.
Đoạn văn tham khảo:
Trong quá khứ tôi và trăng là một đôi bạn tri kỉ và tình nghĩa với nhau. Tuổi thơ ấu, tôi và trăng rất gần gũi, hồn nhiên, vô tư với nhau. Khi lớn lên, tôi tham gia chiến tranh, trăng cũng theo tôi vào ở rừng. Trong những ngày tháng gian lao ấy, trăng đã trở thành người bạn đồng hành cùng tôi qua những thăng trầm cuộc đời. Rồi hòa bình lập lại, tôi trở về thành phố với cuộc sống hiện đại, tiên nghi. Đắm chìm trong cuộc sống ấy, tôi vô tình đã lãng quên vầng trăng và quên đi cả lời hứa năm xưa của mình. Tôi đã quay lưng lại với vầng trăng, quay lưng lại với quá khứ, với thiên nhiên và chính mình. Trong một lần mất điện, tôi đã gặp lại vầng trăng. Trăng vẫn thế, vẫn tròn đầy, thủy chung và không trách cứ tôi nhưng tôi thấy thật ăn năn và hối hận vì sự vô tâm, bạc bẽo của mình.
B. Tác giả
– Tên Nguyễn Duy tên khai sinh là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948
– Quê quán: Thanh Hóa
– Quá trình hoạt động văn học
+ Năm 1965, từng làm tiểu đội trưởng tiểu đội dân quân trực chiến tại khu vực cầu Hàm Rồng, một trọng điểm đánh phá ác liệt của không quân Mỹ trong những năm chiến tranh Việt Nam.
+ Nguyễn Duy làm thơ rất sớm, khi đang còn là học sinh trường cấp 3 Lam Sơn, Thanh Hóa.
C. Tác phẩm
– Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
+ Nguyễn Duy viết bài thơ “Ánh trăng” vào năm 1978, sau khi hòa bình được lập lại được 3 năm.
+ Bài thơ được in trong tập thơ “Ánh trăng” – tập thơ đạt giải A của Hội nhà Văn Việt Nam năm 1984.
– Thể thơ: 5 chữ
– Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
– Bố cục:
+ Hai khổ đầu: Vầng trăng trong quá khứ.
+ Hai khổ tiếp: Vầng trăng trong hiện tại.
+ Hai khổ cuối: Cảm xúc và suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng.
– Giá trị nội dung:
Ánh trăng của Nguyễn Duy như một lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu.
– Bài thơ có ý nghĩa gợi nhắc, củng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ.
– Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ 5 chữ, phương thức biểu đạt tự sự kết hợp với trữ tình.
+ Giọng thơ mang tính tự bạch, chân thành sâu sắc.
+ Hình ảnh vầng trăng – “ánh trăng” mang nhiều tầng ý nghĩa.