Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây

Câu 1 (trang 175 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Gồm các phương ngữ đang sử dụng

a. Chỉ các sự vật, hiện tượng… không có tên trong các phương ngữ khác và ngôn ngữ toàn dân:

– Sầu riêng, chôm chôm (phương ngữ Nam Bộ).

– Nhút (món ăn làm bằng xơ mít muối trọn với vài thứ khác) được dùng phổ biến ở vùng Nghệ An – Hà Tĩnh.

– Bồn bồn, một loại cây thân mềm, sống ở nước, có thể làm dưa hoặc xào nấu dùng phổ biến ở tây Nam Bộ

.

b. Giống về nghĩa hoặc khác về âm với từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc ngôn ngữ toàn dân.

Ví dụ:

Phương ngữ Bắc Bộ	Phương ngữ Trung Bộ	Phương ngữ Nam Bộ
Mẹ Bố Bà Quả Cá quả Ngã Lợn	Mạ Bọ Mè Quả Cá tràu Bổ Heo	Má Tía Bà Trái Cá lóc Té Heo

c.Giống về âm nhưng khác về nghĩa với các từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc ngôn ngữ toàn dân.

Ví dụ:

Phương ngữ Bắc Bộ	Phương ngữ Trung Bộ	Phương ngữ Nam Bộ
Nón: chỉ thứ đồ dùng để đội đầu làm bằng lá, có vòng tròn nhỏ dần lên đỉnh. Hòm: Một dụng cụ để đựng đồ .	Nón: dùng như phương ngữ Bắc bộ Hòm: Chỉ áo quan dùng để khâm niệm xác chết.	Nón: có nghĩa chỉ chung như nón và mũ trong ngôn ngữ toàn dân. Hòm: dùng như phương ngữ Trung bộ.

Câu 2 (trang 175 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Hướng dẫn trả lời

– Có những từ ngữ địa phương như phần 1a vì có những sự vật hiện tượng xuất hiện ở địa phương này mà không xuất hiện ở địa phương khác.

– Hiện tượng này cho thấy Việt Nam là một đất nước có sự khác biệt giữa các vùng miền về điều kiện tự nhiên, đặc điểm tâm lý, phong tục tập quán… Tuy nhiên sự khác biệt đó không quá lớn, bằng chứng là những từ ngữ thuộc nhóm này không nhiều.

Câu 3 (trang 175 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Phương ngữ được lấy làm chuẩn của tiếng Việt (từ toàn dân là phương ngữ Bắc Bộ).

Lưu ý: Trong phương ngữ Bắc có tiếng Hà Nội – phần lớn các ngôn ngữ trên thế giới đều lấy phương ngữ có tiếng thủ đo làm chuẩn cho ngôn ngữ toàn dân.

Câu 4 (trang 175 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

– Những từ ngữ địa phương có trong bài Mẹ Suốt: chi, rứa, nờ, tui, cớ răng, ưng, mụ. Những từ đó thuộc phương ngữ miền Trung chủ yếu sử dụng ở vùng Bắc Trung Bộ.

– Tác dụng: làm rõ màu sắc địa phương (cho thấy đúng là lời nói và cách nghĩ của vùng đất ấy) làm cho hình ảnh Mẹ Suốt càng chân thực, sinh động.