Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
A. Soạn bài Tổng kết phần văn bản nhật dụng (ngắn nhất)
I.Khái niệm văn bản nhật dụng
– Văn bản nhật dụng là loại văn bản đề cập, bàn luận, thuyết minh, tường thuật, miêu tả, đánh giá,… về những vấn đề, những hiện tượng gần gũi, bức xúc với cuộc sống của con người và cộng đồng. Đó là những vấn đề thường được nhắc đến trên báo chí, các phương tiện truyền thông hằng ngày. Ví dụ như tệ nạn xã hội, các quyền trẻ em, vấn đề môi trường, …Văn bản nhật dụng do đó bao gồm nhiều kiểu văn bản, nhiều thể loại khác nhau: truyện, kí, thơ, văn nghị luận.
II.Nội dung các văn bản nhật dụng đã học
| Lớp | Văn bản | Thể loại | Phương thức biểu đạt | Nội dung chính |
| 6 | Cầu Long Biên chứng nhân lịch sử | Bút kí mang nhiều yếu tố hồi ký | Biểu cảm kết hợp tự sự, miêu tả | Bảo vệ Di tích lịch sử |
| Bức thư của thủ lĩnh da đỏ | Viết thư | Nghị luận kết hợp với biểu cảm, thuyết minh | Bảo vệ, giữ gìn môi trường, quan hệ giữa thiên nhiên và con người. | |
| Động Phong Nha | Bút kí | Thuyết minh kết hợp miêu tả, biểu cảm | Bảo vệ cảnh quan môi trường, thắng cảnh và khai thác du lịch | |
| 7 | Cổng trường mở ra | Tùy bút | Biểu cảm kết hợp với tự sự | Nhà trường đối với học sinh |
| Mẹ tôi | Tùy bút | Biểu cảm kết hợp với tự sự | Quan hệ thiêng liêng của tình mẹ con, vai trò của người mẹ | |
| Cuộc chia tay của những con búp bê | Truyện ngắn | Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm. | Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm. Gia đình và quyền được học tập của con cái | |
| Ca Huế trên sông Hương | Bút ký | Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm | Giữ gìn bản sắc văn hóa | |
| 8 | Thông tin về ngày trái đất năm 2000- Tài liệu của Sở khoa học- công nghệ Hà Nội | Thông báo | Nghị luận kết hợp với hành chính. | Vấn đề môi trường |
| Ôn dịch thuốc lá | Xã luận | Thuyết minh kết hợp với nghị luận, biểu cảm | Tệ nạn hút thuốc lá | |
| Bài toán dân số | Nghị luận | Nghị luận kết hợp với tự sự, thuyết minh. | Dân số, kế hoạch hóa gia đình và tương lai loài người | |
| 9 | Phong cách Hồ Chí Minh | Nghị luận | Nghị luận kết hợp với biểu cảm. | Việc hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc |
| Đấu tranh cho một thế giới hòa bình | Xã luận | Nghị luận kết hợp với biểu cảm | Bảo vệ hòa bình, chống chiến tranh | |
| Tuyên bố thế giới về sự sống còn bảo vệ và phát triển trẻ em | Tuyên bố | Nghị luận kết hợp với thuyết minh | Vấn đề nhân quyền |
III.Hình thức văn bản nhật dụng
– Phương thức biểu đạt của văn bản nhật dụng khá phong phú, đa dạng (kết hợp nhiều phương thức biểu đạt trong một văn bản).
– Giống như tác phẩm văn chương, văn bản nhật dụng thường không chỉ dùng một phương thức biểu đạt mà kết hợp nhiều phương thức biểu đạt để tăng tính thuyết phục.
IV.Phương pháp học văn bản nhật dụng.
Xem các lưu ý khi học văn bản nhật dụng trong SGK – trang 96.
B. Kiến thức cơ bản
I. Khái niệm văn bản nhật dụng
Văn bản nhật dụng không phải là kiểu văn bản. Trong chương trình đã học 6 phương thức biểu đạt, ứng với sáu kiểu văn bản là: tự sự, biểu cảm, miêu tả, nghị luận, thuyết minh, hành chính – công vụ. Văn bản nhật dụng chỉ tính chất cập nhật, gần gũi, bức thiết đối với đời sống. Đó là những vấn đề thường được nhắc đến trên báo chí, các phương tiện truyền thông hằng ngày. Ví dụ như tệ nạn xã hội, các quyền trẻ em, vấn đề môi trường, …Văn bản nhật dụng do đó bao gồm nhiều kiểu văn bản, nhiều thể loại khác nhau: truyện, kí, thơ, văn nghị luận.
II. Các văn bản nhật dụng đã học
-Lớp 6
Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử
Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
Động Phong Nha
-Lớp 7
Cổng trường mở ra
Mẹ tôi
-Lớp 8
Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000
Ôn dịch, thuốc lá
Bài toán dân số
-Lớp 9
Đấu tranh cho một thế giới hoà bình
Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em
Phong cách Hồ Chí Minh
III. Hình thức văn bản nhật dụng
– Phương thức biểu đạt của văn bản nhật dụng khá phong phú, đa dạng (kết hợp nhiều phương thức biểu đạt trong một văn bản).
– Giống như các tác phẩm văn chương, văn bản nhật dụng thường không chỉ dùng một phương thức biểu đạt mà kết hợp nhiều phương thức để tăng tính thuyết phục.