Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
I, Phương châm quan hệ
– Đó là tình huống đối thoại mà mỗi người nói nói về đề tài khác nhau
– Hậu quả là người nói và người nghe không hiểu nhau
– Khi giao tiếp cần nói đúng vào nội dung đề tài giao tiếp
II, Phương châm cách thức
1, – Hai thành ngữ đó dùng để chỉ cách nói dài dòng, rườm rà, nói ấp a ấp úng
– Hậu quả người nghe không hiểu hoặc hiểu sai ý của người nói. Dễ gây mất thiện cảm với người đối thoại
– Nói năng phải gọn gàng, rành mạch. Trong khi giao tiếp phải chú ý tạo dựng được mối quan hệ tốt đẹp với người đối thoại
2, -Cách 1: Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy
– Cách 2: Tôi đồng ý với những truyện ngắn của ông ấy
– Diễn đạt lại: Tôi đồng ý với những nhận định của ông ấy về truyện ngắn
– Trong giao tiếp cần tránh cách nói mơ hồ, không rõ nghĩa
III, Phương châm lịch sự
– Vì cả hai đều cảm nhận được sự chân thành, tôn trọng của nhau
– Khi giao tiếp cần tôn trọng, lịch sự với người đối thoại
Luyện tập
Câu 1 (trang 23 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):Ông cha ta khuyên chúng ta khi giao tiếp cần lựa chọn ngôn ngữ sao cho phù hợp với đối tượng giao tiếp. Cần có thái độ tôn trọng, lịch sự với người đối thoại
Một số câu ca dao, tục ngữ:
– Chim khôn kêu tiếng rảnh rang
Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe
– Vàng thì thử lửa thử than
Chim kêu thử tiếng người ngoan thử lời
– Người xinh tiếng nói cũng xinh
Người giòn cái tỉnh tình tinh cũng giòn
Câu 2 (trang 23 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Phép tu từ nói giảm nói tránh có liên quan đến phương châm lịch sự
– Bạn không đến nỗi đen lắm
– Ông không khỏe lắm
– Cậu ấy học cũng tạm được đấy
– Bức tranh khá đẹp
– Bài hát không đến nỗi nào
Câu 3 (trang 23 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
a, Nói mát ⇒ Phương châm lịch sự
b, nói hớt ⇒ Phương châm lịch sự
c, nói móc ⇒ Phương châm lịch sự
d, nói leo ⇒ Phương châm lịch sự
e, nói ra đầu ra đũa ⇒ Phương châm cách thức
Câu 4 (trang 23 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
a, Người nói muốn thay đổi đề tài
b, Người nói muốn xin lỗi người nghe trước tỏ thái độ lịch sự
c, Người nói muốn nhắc nhở người nghe
Câu 5 (trang 24 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Nói băm nói bổ: nói bộp chát, xỉa xói, thô bạo (phương châm lịch sự).
– Nói như đấm vào tai: nói mạnh, trái ý người khác, khó tiếp thu (phương châm lịch sự).
– Điều nặng tiếng nhẹ: nói trách móc chỉ chiết (phương châm lịch sự).
– Nửa úp nửa mở: thái độ mập mờ, ỡm ờ, không nói hết ý (phương châm cách thức).
– Mồm loa tép nhảy: lắm lời, đanh đá, nói át người khác (phương châm lịch sự).
– Đánh trống lảng: lảng ra, né tránh, không muốn vào tham dự một việc nào đó, không muốn đề cập đến một vấn đề nào đó mà người đối thoại đang trao đổi (phương châm quan hệ).
– Nói như dùi đục chấm mấm cáy: nói không khéo, thô kệch, thiếu tế nhị (phương châm lịch sự).