Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
I, Sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ
Câu 1 (trang 55 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Từ “kinh tế” trong thơ của Phan Bội Châu có nghĩa là “kinh bang tế thế”, muốn nói đến hoài bão cứu nước của những người yêu nước
– Từ “kinh tế” hiện nay không dùng như vậy mà chỉ các ngành nghề đem lại nền thu nhập cho đất nước
– Nghĩa của từ đã được thay đổi
Câu 2 (trang 55 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
a, – Từ “xuân” trong câu “Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân” được dùng với nghĩa gốc chỉ mùa xuân
– Từ “xuân” trong câu “Ngày xuân em hãy còn dài” được dùng với nghĩa chuyển chỉ tuổi trẻ, tuổi thanh xuân
– Hiện tượng chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ
b, – Từ “tay” trong câu “Giở kim thoa với khăn hồng trao tay” được dùng với nghĩa gốc chỉ một bộ phận trên cơ thể
– Từ “tay” trong câu “Cũng phường bán thịt cũng tay buôn người” được dùng theo nghĩa chuyển chỉ kẻ buôn người
– Hiện tượng chuyển nghĩa theo phương thức hoán dụ
Luyện tập
Câu 1 (trang 56 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
a, Nghĩa gốc chỉ bộ phận cơ thể người
b, Nghĩa chuyển theo phương thức hoán dụ
c, Nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ
d, Nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ
Câu 2 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Giống: Đều mang nét nghĩa đã chế biến, để pha nước uống
– Khác: kết hợp với tên của nguyên liệu chế biến
Câu 3 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
Nghĩa chuyển của đồng hồ là nó không chỉ dùng để đo giờ phút mà còn dùng để đo số điện, lượng nước và lượng xăng
Câu 4 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Hội chứng
+ Hội chứng suy giảm miễn dịch
+ Hội chứng “phong bì”
– Ngân hàng
+ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
+ Ngân hàng máu
+ Ngân hàng đề thi
– Sốt
+ Sốt cao
+ Sốt giá
– Vua
+ Ông vua
+ Vua đầu bếp
+ Vua điện ảnh
Câu 5 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Từ “mặt trời” trong câu thơ thứ hai được sử dụng theo biện pháp nghệ thuật ẩn dụ
– Không phải hiện tượng một nghĩa gốc chuyển thành nhiều nghĩa vì
+ Mặt trời ở câu thơ thứ nhất chỉ mặt trời tự nhiên
+ Mặt trời trong câu thơ thứ hai chỉ Bác Hồ. Nghĩa được chuyển theo phương thức ẩn dụ