Xem toàn bộ tài liệu Lớp 6 – Cánh Diều: tại đây

Chỉ ra nghĩa của các yếu tố cấu tạo từ Hán Việt và nghĩa của mỗi từ chứa các yếu tố cấu tạo đó.

ngày đại thắng, ca từ của bài hát, bài hát bất hủ

Trả lời:

Các từ Hán Việt: đại thắng, ca từ, bất hủ 

– Đại: to, lớn; thắng: được trong thi đấu, đấu tranh; đại thắng: thắng lợi to lớn. 

– Ca: hát, bài hát; từ: lời; ca từ: lời bài hát.

– Bất: không; hủ: mục nát, mất đi; bất hủ: không bị mất đi, vẫn còn mãi.

Các từ ngữ đó phù hợp với đề tài, tính chất và bạn đọc của văn bản như thế nào?

Trả lời:

(Bài tập 2, SGK) 

– Những từ ngữ chuyên dùng trong lĩnh vực bóng đá : bóng đá nam, bóng đá nữ, cầu thủ, cầu thủ trẻ, đội tuyển, giải đấu lớn, đội hình, sơ đồ chiến thuật, ăn ý, kết nối, “lắp ráp”, phòng ngự, tấn công, đối thủ, “không ngán”, “thống trị”

– Các từ ngữ đó phù hợp với đề tài, tính chất và bạn đọc

+ Sự phù hợp của các từ ngữ trên với đề tài của văn bản: Văn bản trên nói về đề tài thể thao (bóng đá) nên việc sử dụng nhiều từ ngữ về lĩnh vực bóng đá hoàn toàn phù hợp với đề tài này.

+ Sự phù hợp của các từ ngữ trên với tính chất của văn bản: Văn bản trên thuộc loại văn bản giải trí nên việc sử dụng nhiều từ ngữ trong lĩnh vực bóng đá (thuộc lĩnh vực giải trí) là hoàn toàn phù hợp. Ngoài ra, việc sử dụng từ ngữ một cách tự

đo, phóng khoảng (các từ ngữ trong dấu ngoặc kép với ý nghĩa đặc biệt như: “thống trị , “không ngán”, “lắp ráp”) cũng rất phù hợp với tính chất của văn bản (tính giải trí, vui tươi).

+ Sự phù hợp của các từ ngữ trên với bạn đọc: Việc sử dụng nhiều từ ngữ về lĩnh vực bóng đá như trên đây trong văn bản hoàn toàn phù hợp với bạn đọc là những người yêu thể thao (bóng đá), hiểu biết về bóng đá; khơi dậy ở họ tình yêu và niềm tự hào đối với bóng đá Việt Nam.

Giữa nhan đề của văn bản và nhan đề của các phần có sự phù hợp với nhau như thế nào?

Trả lời:

– Sự phù hợp giữa nhan đề của văn bản với nhan đề các phần của văn bản được thể hiện ở chỗ:

+ Nhan đề của văn bản là câu hỏi: Điều gì giúp bóng đá Việt Nam chiến thắng? (hỏi về nguyên nhân giúp bóng đá Việt Nam chiến thắng).

+ Nhan đề của các phần (5 phần) đều là những câu trả lời cho câu hỏi trên. Các câu trả lời đó chỉ ra năm nguyên nhân dẫn đến chiến thắng của bóng đá Việt Nam. Cụ thể, đó là:

Một lần, khi được hỏi về thời gian sáng tác bài hát, ông cười trả lời: “Tôi viết trong hai tiếng cộng cả cuộc đời! Bởi nếu không sống những ngày gian khổ, không nuôi khát vọng giải phóng dân tộc, làm sao cảm xúc có thể vỡ oà cùng ngày chiến thắng. Để có được như ngày hôm nay, chúng ta đã phải đổi bằng máu và nước mắt. ”. (Nguyệt Cát)

a) Tìm trạng ngữ của câu mở đầu đoạn văn và cho biết: Vì sao tác giả không cần nêu đích xác ngày tháng như trong các văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập ”, Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ (sách Ngữ văn 6, tập một, trang 90, 94)

b) Tìm trạng ngữ của câu thứ hai trong đoạn văn và cho biết: Nội dung trạng ngữ đó được giải thích ở những câu tiếp theo như thế nào? Cách viết này phù hợp với yêu câu thể hiện nghĩa của văn bản (trình bày sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả) như thế nào?

Trả lời:

a) – Trạng ngữ ở câu 1: Một lần, khi được hỏi về thời gian sáng tác bài hát.

– Giải thích lí do tác giả không nêu đích xác ngày tháng như ở các trạng ngữ thời gian trong hai văn bản Hồ Chí Minh và “Tuyên ngôn Độc lập”, Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ: Văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng là loại văn bản thuật lại sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả (nên không cần nêu đích xác ngày tháng ở trạng ngữ thời gian); còn các văn bản Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập”, Diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ là loại văn bản thuật lại các sự kiện lịch sử (nên cần nêu đích xác ngày tháng ở trạng ngữ thời gian để đánh dấu cụ thể các sự kiện được thuật lại theo trình tự thời gian).

b) – Trạng ngữ của câu 2: trong hai tiếng cộng cả cuộc đời.

– Nội dung của trạng ngữ được tác giả giải thích ở những câu tiếp theo: Sở dĩ bài hát được hoàn thành “trong hai tiếng cộng cả cuộc đời” vì tác giả đã được sống 

trong những ngày gian khổ, luôn nuôi khát vọng giải phóng dân tộc và thấu hiểu rằng “Để có được như ngày hôm nay, chúng ta đã phải đổi bằng máu và nước mắt”.

 – Cách trình bày trên đây hoàn toàn phù hợp với yêu cầu thể hiện ý nghĩa của văn bản (trình bày các sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả).