Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Cánh Diều: tại đây
Mở đầu trang 6 Kinh tế và Pháp luật 10:
Em hãy quan sát các hình ảnh sau và chỉ ra mối liên hệ giữa các hoạt động trong hình ảnh đó.
Lời giải:
Hình ảnh 1: Hoạt động sản xuất
Hình ảnh 2: Hoạt động trao đổi các sản phẩm
Hình ảnh 3: Hoạt động tiêu dùng
=> Các hoạt động trong hình có mối quan hệ mật thiết với nhau. Để tạo ra sản phẩm mà xã hội cần, chúng ta cần sử dụng các yếu tố đầu vào trong quá trình sản xuất. Sau khi sản xuất, các cá nhân khác nhau có thể thông qua trao đổi để nhận được những hàng hóa mình cần. Khi đã có được hàng hóa mình cần, chúng ta tiêu dùng nó để thỏa mãn nhu cầu của mình.
Câu hỏi trang 6 Kinh tế và Pháp luật 10:
Thông tin 1. Làng gốm Bát Tràng nổi tiếng với sản phẩm gốm sứ của Đồng bằng Bắc Bộ. Quá trình làm ra sản phẩm bao gồm hai giai đoạn chính: một là tạo cốt gốm, trang trí hoạ tiết, hai là phủ men lớp ngoài sản phẩm. Ở mỗi công đoạn đều cần sự khéo léo của người thợ để sản phẩm có phong cách và sắc thái riêng. Làng nghề gốm sứ Bát Tràng sản xuất và cung cấp các sản phẩm với mẫu mã đa dạng, kích thước và công năng khác nhau như gốm sứ mỹ nghệ, đồ thờ cúng, đồ dùng sinh hoạt, …
(Theo Hà Nguyễn, Làng nghề thủ công Hà Nội, NXB Thông tin và Truyền thông, 2017)
Thông tin 2. Công nghệ sản xuất sản phẩm âm nhạc là một quy trình khép kín, bao gồm nhiều công đoạn được gắn kết với nhau. Một nhà sản xuất đưa ra thị trường những sản phẩm âm nhạc có giá trị nghệ thuật và tính nhân văn cao sẽ đóng góp tích cực cho việc thưởng thức âm nhạc của công chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần. Những sản phẩm âm nhạc đó giúp con người sống tốt hơn, nhân văn hơn và đóng góp cho xã hội nhiều hơn.
(Theo Báo điện tử Hội nhạc sĩ Việt Nam, ngày 23/8/2013)
Thông tin 3. Đồng bằng sông Cửu Long với diện tích đất trồng lúa hơn 3,2 triệu héc-ta, hằng năm đóng góp hơn 50% sản lượng lúa và hơn 90% lượng gạo xuất khẩu, không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn khẳng định được vai trò, vị thế xuất khẩu gạo hàng đầu trên thế giới của Việt Nam.
(Theo VOV5, ngày 11/4/2020)
a) Em hãy cho biết hoạt động sản xuất trong mỗi thông tin trên có vai trò gì đối với đời sống của con người và xã hội?
b) Em hãy xác định điểm giống nhau và điểm khác biệt trong hoạt động ở thông tin 1, thông tin 3 với hoạt động ở thông tin 2.
Lời giải:
Yêu cầu a)
– Trong thông tin 1: sản xuất và cung cấp các sản phẩm gốm sứ với mẫu mã đa dạng, kích thước và công năng khác nhau phục vụ đời sống của con người và xã hội.
-Trong thông tin 2: sản xuất đóng góp tích cực cho việc thưởng thức âm nhạc của công chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, giúp con người sống tốt hơn, nhân văn hơn và đóng góp cho xã hội nhiều hơn.
-Trong thông tin 3: cung cấp và đảm bảo an ninh lương thực, khẳng định vai trò, vị thể xuất khẩu gạo hàng đầu trên thế giới của Việt Nam.
Yêu cầu b)
– Điểm giống nhau: đều là hoạt động sản xuất.
– Điểm khác biệt:
+ Hoạt động ở thông tin 1, thông tin 3 là hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm vật chất.
+ Còn hoạt động ở thông tin 2 là hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm tinh thần.
Câu hỏi trang 7 Kinh tế và Pháp luật 10:
Trường hợp 1. Anh N là một kỹ sư công nghệ thông tin làm việc tại một doanh nghiệp chuyên sản xuất và cung cấp phần mềm tin học cho lĩnh vực y tế, giáo dục. Năm nay, công ty đã thực hiện thành công một dự án sản xuất phần mềm cho giáo dục, được thị trường đón nhận. Nhờ thành công này, ngoài tiền lương hằng tháng theo hợp đồng lao động, anh N và những người tham gia dự án còn được hưởng thu nhập tăng thêm theo kết quả thực hiện dự án. Kết quả phân phối thu nhập này đã khích lệ các thành viên công ty tích cực, chủ động và sáng tạo hơn nữa trong sản xuất kinh doanh.
a) Từ thông tin trong trường hợp trên, em hãy cho biết anh N và đồng nghiệp nhận được những gì sau quá trình thực hiện dự án tại công ty?
b) Kết quả nhận được của người lao động có tác dụng như thế nào đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong giai đoạn tiếp theo?
Lời giải:
Yêu cầu a) Anh N và đồng nghiệp nhận được tiền lương hằng tháng, thu nhập tăng thêm sau quá trình thực hiện dự án tại công ty.
Yêu cầu b) Kết quả nhận được của người lao động có tác dụng thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng một cách tích cực, chủ động, sáng tạo đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong giai đoạn tiếp theo.
Câu hỏi trang 8 Kinh tế và Pháp luật 10:
a) Em có nhận xét gì về vai trò của hoạt động trao đổi trong thông tin trên?
b) Ngoài hình thức kế trên, em còn có thể mua và bán bằng những hình thức nào nữa?
Lời giải:
Yêu cầu a) Vai trò của hoạt động trao đổi trong thông tin trên rất hữu ích cho cả người mua và người bán.Nhờ có hoạt động trao đổi mà người sản xuất bán được sản phẩm của mình, đồng thời giúp người tiêu dùng mua được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của bản thân.
Yêu cầu b) Ngoài hình thức kể trên, em còn có thể mua và bán bằng những hình thức như: mua bán qua đại lý và môi giới, mua bán qua trung gian…
Câu hỏi trang 9 Kinh tế và Pháp luật 10:
a) Em hãy cho biết các sản phẩm tiêu dùng nào được nhắc đến ở thông tin và hình ảnh trên. Hoạt động tiêu dùng đó có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người?
b) Theo em, hoạt động tiêu dùng có vai trò gì đối với sản xuất?
c) Em hãy kể thêm các hoạt động tiêu dùng khác mà em biết.
Lời giải:
Yêu cầu a)
– Các sản phẩm tiêu dùng được nhắc đến ở thông tin và hình ảnh trên là: thực phẩm, bánh kẹo, mứt tết, đồ uống, sách.
– Các sản phẩm tiêu dùng đó đã đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng.
Yêu cầu b) Theo em, hoạt động tiêu dùng là mục đích và động lực thúc đẩy phát triển đối với sản xuất.
Yêu cầu c) Các hoạt động tiêu dùng khác mà em biết như: sử dụng máy tính để học bài, sử dụng quần áo để mặc, sử dụng cốc để uống nước…
Luyện tập 1 trang 10 Kinh tế và Pháp luật 10:
A. Hoạt động sản xuất nông nghiệp là một trong những cơ sở cho sự tồn tại của con người.
B. Kết quả của hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm phục vụ hoạt động tiêu dùng.
C. Tiêu dùng tạo ra nhu cầu và mục đích cho sản xuất.
D. Hoạt động mua và bán không liên quan tới hoạt động sản xuất.
E. Hoạt động mua và bán có thể thúc đẩy hoạt động sản xuất và hoạt động tiêu dùng.
Lời giải:
– Nhận định A đúng, vì: hoạt động sản xuất nông nghiệp tạo ra sản phẩm vật chất đáp ứng nhu cầu của con người => Hoạt động sản xuất nông nghiệp là một trong những cơ sở cho sự tồn tại của con người.
– Nhận định B đúng, vì: sản xuất để phục vụ tiêu dùng.
– Nhận định C đúng ,vì: khi con người có nhu cầu muốn tiêu dùng một hàng hóa nào đó thì nhu cầu sản xuất sẽ xuất hiện làm thỏa mãn nó.
– Nhận định D đúng, vì: hoạt động mua và bán là hoạt động độc lập với hoạt động sản xuất.
– Nhận định E đúng, vì: hoạt động mua và bán có tác dụng kết nối sản xuất với tiêu dùng, giúp người sản xuất bán được sản phẩm của mình, đồng thời giúp người tiêu dùng mua được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của bản thân.
Luyện tập 2 trang 10 Kinh tế và Pháp luật 10:
A. Một thanh niên đang sử dụng máy tính cá nhân tại nhà
B. Nhóm bạn nhỏ đang xem phim tại rạp chiếu phim.
C. Một người đang thả thức ăn cho tôm xuống đầm nuôi tôm, thức ăn trong bao có nhãn hiệu nơi sản xuất.
D. Một người đang trả tiền mua hoa tại cửa hàng hoa.
Lời giải:
a/ Phân loại:
| Nội dung | Loại hoạt động |
| A. Một thanh niên đang sử dụng máy tính cá nhân tại nhà | – Hoạt động tiêu dùng |
| B. Nhóm bạn nhỏ đang xem phim tại rạp chiếu phim. | – Hoạt động tiêu dung – Hoạt động phân phối |
| C. Một người đang thả thức ăn cho tôm xuống đầm nuôi tôm, thức ăn trong bao có nhãn hiệu nơi sản xuất. | – Hoạt động tiêu dùng – Hoạt động sản xuất |
| D. Một người đang trả tiền mua hoa tại cửa hàng hoa. | – Hoạt động trao đổi |
b/ Nhận xét:
– Nhóm bạn nhỏ đang xem phim tại rạp chiếu phim có thể xếp được vào nhiều nhóm vì:
+ Đi xem phim => là hoạt động tiêu dùng (sử dụng sản phẩm để thỏa mãn nhu cầu)
+ Phim là sản phẩm được phân phối tại rạp chiếu phim.
– Một người đang thả thức ăn cho tôm xuống đầm nuôi tôm, thức ăn trong bao có nhãn hiệu nơi sản xuất có thể được xếp vào nhiều nhóm, vì:
+ Sử dụng thức ăn chăn nuôi => là hoạt động tiêu dùng (sử dụng sản phẩm để thỏa mãn nhu cầu)
+ Nuôi tôm => là hoạt động sản xuất, tạo ra sản phẩm (tôm) để bán ra thị trường
Luyện tập 3 trang 11 Kinh tế và Pháp luật 10:
Em hãy vẽ sơ đồ mô tả mối quan hệ giữa các hoạt động sản xuất, hoạt động mua và bán, hoạt động tiêu dùng. Lấy ví dụ một sản phẩm cụ thể để minh hoạ mối quan hệ trên.
Lời giải:
* Sơ đồ tham khảo
* Ví dụ:
– Sử dụng đất đai và lao động để sản xuất lương thực.
– Sau khi có lương thực, đem ra chợ để bán cho những người có nhu cầu mua.
– Lương thực khi được mua sẽ phục vụ nhu cầu ăn uống của con người.
– Người mua thấy lương thực ngon, chất lượng tốt => mua nhiều, qua đó cũng tác động trở lại tới hoạt động trao đổi và sản xuất.
Luyện tập 4 trang 11 Kinh tế và Pháp luật 10:
Lời giải:
– Những việc em đã làm khi tham gia vào các hoạt động kinh tế là:
+ Mua sách dùng cho việc học tập
+ Lên các nhóm trên Internet để trao đổi đồ dùng cá nhân.
+ Mua quần áo mặc.
+ Mua thực phẩm để nấu ăn.
+ Sử dụng điện một cách lãng phí khi học.
– Đối với những việc làm chưa phù hợp, em đã xem xét lại và lập kế hoạch cụ thể cho các thói quen tiêu dùng của mình để tránh gây lãng phí. Đối với việc tiêu dùng, em sẽ xem xét cái gì cần thiết để sử dụng một cách thông minh, hiệu quả.
– Theo em, học sinh trung học phổ thông còn thể hiện trách nhiệm: mua bán phù hợp với nhu cầu và điều kiện của mình; bảo quản, tôn trọng, giữ gìn đối với các sản phẩm, hàng hóa trong việc tiêu dùng khi tham gia các hoạt động kinh tế hằng ngày
Vận dụng 1 trang 11 Kinh tế và Pháp luật 10:
– Mô tả hoạt động kinh tế đang diễn ra.
– Nêu nhận xét của em về những hoạt động kinh tế mà học sinh lứa tuổi trung học phổ thông có thể tham gia
Lời giải:
– Hoạt động sản xuất gạo.
+ Nguyên liệu
+ Cách bảo quản
+ Thiết bị sản xuất
+ Quy trình
– Nhận xét của em về những hoạt động kinh tế mà học sinh lứa tuổi trung học phổ thông có thể tham gia: học sinh lứa tuổi trung học phổ thông có thể tham gia nhiều vào các hoạt động kinh tế gồm hoạt động sản xuất, trao đổi. Đối với hoạt động sản xuất, học sinh có thể tham gia vào những công đoạn đơn giản, không yêu cầu quá nhiều kỹ thuật. Đối với hoạt động trao đổi, học sinh có thể mang ra chợ để bán các sản phẩm.
Vận dụng 2 trang 11 Kinh tế và Pháp luật 10:
Lời giải:
– Tiêu dùng xanh là việc mua và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, không gây hại cho sức khỏe con người và không đe dọa đến hệ sinh thái tự nhiên.
– Để tiêu dùng xanh, học sinh cần:
+ Hạn chế thải các chất thải từ bao bì ni lông và nhựa ra môi trường.
+ Thực hiện các hoạt động mua sắm xanh.
+ Kêu gọi tham gia các chiến dịch tiêu dùng xanh.
+ Sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường.
+ Thay ống hút nhựa, ly nhựa bằng ly giấy, ống hút làm từ gạo, cỏ, tre, inox để bảo vệ môi trường; hạn chế sử dụng các loại nước đóng chai có bao bì khó phân hủy; khuyến khích khách mang theo bình nước khi mua đồ uống.