Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Kết Nối Tri Thức: tại đây

* Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): 

1.

– Việt Nam có rất nhiều ngành nghệ thuật truyền thống, được các nghệ nhân tạo ra từ ngày xưa và có những ngành vẫn giữ được đến ngày hôm nay. Nghệ thuật truyền thống của người Việt vừa được kế thừa và tiếp nối qua các triều điạ lịch sử, vừa mở rộng giá trị trên các loại hình: văn học, kiến trúc, điêu khắc, mỹ thuật, sân khấu, âm nhạc đến các loại hình thủ công nghiệp.

– Một trong những loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống của người Việt là múa rối nước. Ngày nay, loại hình này vẫn thường diễn trên sân khâu trong những dịp lễ, hội, ở những di tích lịch sử, văn học hay đình làng. Nghệ nhân điều khiển những con rối để diễn trò trên mặt nước, tạo thành một câu chuyện sống động.

2. 

Trong xu thế giao lưu quốc tế mở rộng hôm nay, sự tồn tại của những giá trị vốn được truyền lại từ bao đời là tiếng gọi của cội nguồn, là cột chống để gìn giữ những giá trị thuộc về hồn cốt của dân tộc, nơi lưu giữ những dấu ấn về đời sống tinh thần của người Việt qua thời gian, đồng thời là niềm tự hào của người Việt đối với bè bạn quốc tế.

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

1. Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là gì.   

– Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là: nghệ thuật Việt Nam biểu hiện tâm tính của nhân dân Việt Nam.

2. Chú ý những cứ liệu được sử dụng để đưa ra nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt. 

– Tác giả đưa ra những cứ liệu về khiếu thưởng thức cái thanh và cái đẹp trong văn học, phong cách trang trí kiến trúc, chạm khắc nhà và sắp xếp đồ trang trí trong nhà, sự tinh tế của đồ nữ trang… để nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt.

3. Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt?   

– Những yếu tố đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt: tính chất tôn giáo, tín ngưỡng. Ở Việt Nam, khi thì đạo Phật thắng thế, khi thì pha trộn ba học thuyết tôn giáo, khi thì Nho giáo áp đặt.

4. Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt Nam?   

– Điều đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt Nam: khí hậu nhiệt đới, mối mọt, thiên tai, chiến tranh…

5. Theo tác giả, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là gì?   

– Thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là luôn tìm cách làm toát ra và biểu hiện trong mọi tác phẩm cái tinh thần vô hình của mọi vật.

6. Kiến trúc Việt có những đặc trưng gì? Đặc trưng đó được thể hiện cụ thể như thế nào?    

– Đặc trưng của kiến trúc Việt là hình khối và thể nằm ngang, mang tính chất tôn giáo.

– Biểu hiện cụ thể: các điện thờ thấp, một tầng, sân và tòa nhà nối tiếp nhau; mái chùa hạ thấp.

7. Nền điêu khắc Việt có những điểm gì đáng chú ý?      

– Điểm đáng chú ý của nền điêu khắc Việt là điêu khắc gỗ, với những pho tượng đẹp mắt có từ thời Lê, phong cách tao nhã. Điêu khắc đá ít được sử dụng trên tượng, chỉ giới hạn trong một vài hình ảnh thể hiện.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Văn bản đưa ra những thông tin về các ngành nghệ thuật truyền thống ở Việt Nam với các đặc điểm và biểu hiện cụ thể, từ đó khái quát được cả đời sống tinh thần, “tâm tính nhân dân” của người Việt thể hiện trong các công trình nghệ thuật.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): 

– Tác giả viết bài này để cung cấp thông tin về một số ngành nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, đồng thời khai thác “tâm tính nhân dân”, tinh thần của người Việt được thể hiện trong các công trình nghệ thuật như thế nào.

– Câu văn giúp tôi nhận rõ điều này: “Ở Việt Nam, nghệ thuật hơn ở những lĩnh vực khác, là biểu hiện sâu sắc nhất của tâm tính nhân dân”, “Đối với họ, người luôn luôn thực hiện công trình của mình trong một không khí siêu phàm, thì tinh thần là tất cả”.

Câu 2 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Câu 3 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

– Tác giả sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm qua việc tái hiện hình ảnh những công trình kiến trúc, đặc điểm của đồ nữ trang, tượng điêu khắc và bày tỏ thái độ trước những thành tựu nghệ thuật… Việc sử dụng yếu tố miêu tả giúp người đọc hình dung cụ thể về những công trình nghệ thuật với đặc điểm riêng biệt của nó.

– Tác giả sử dụng yếu tố nghị luận qua việc đưa ra các dẫn chứng đi kèm với lí lẽ để chứng minh cho các hiện tượng.

Câu 4 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

– Việc đưa thông tin về từng đối tượng trong văn bản giúp cho bài viết logic, sinh động hấp dẫn, các vấn đề về nghệ thuật truyền thống của người Việt Nam được thể hiện sáng rõ. 

Câu 5 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

* Nhận xét tâm đắc: Tâm tính nhân dân biểu hiện trong nghệ thuật 

– Khiếu thẩm mĩ thiên về tinh tế

+ Các ngôi chùa nhỏ bé, những căn nhà thấp và tối của họ đều được trang trí với những màu sắc tươi tắn 

+ Trong nhà, gỗ các cây cột được kiên trì đánh bóng, lóng lánh trong màu sắc tự nhiên

+ Nhưng vật bày chơi nhỏ tinh tế và quý giá tô điểm cho các bàn hay được cất cẩn thận trong rương, hòm

– Nghệ thuật mang tính chất tôn giáo 

+ Phản ánh tín ngưỡng nhiều vẻ của dân tộc

+ Thúc đẩy sự sáng tạo nghệ thuật của người Việt Nam

– Thiên hướng biểu hiện tinh thần của mọi vật 

Câu 6 (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Đền Nghè ở Hải Phòng có kiến trúc theo kiểu chữ Đinh, nhà chính điện nối thẳng với nhà bái đường ở phía trước. Đền bảo lưu đặc trưng hình khối và thể nằm ngang, tính đều đặn và đối xứng của kiến trúc đền chùa Việt Nam mà học giả Nguyễn Văn Huyên giới thiệu. Các tòa trong đền cũng được sắp xếp nối tiếp nhau, các tòa chỉ có một tầng, hành lang nối các tòa và xung quanh luôn có bóng cây xanh, gợi không khí tôn giáo nhà Phật. Tuy trải qua năm tháng, đền đã được trùng tu bằng những vật liệu hiện đại hơn, các thiết kế không còn giống ngôi đền của nửa thế kỷ trước, song những dấu ấn truyền thống về kiến trúc và tinh thần tôn giáo vẫn được bảo lưu trọn vẹn.

* Kết nối đọc – viết

Bài tập (trang 83 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Đoạn văn tham khảo:

Nghệ thuật Việt Nam biểu hiện sâu sắc tâm tính nhân dân. Khiếu thẩm mĩ của người Việt thiên về sự tinh tế, sáng tạo nghệ thuật của người Việt thiên về biểu hiện tinh thần, mà phải là những tinh thần trong sáng. Trong các công trình, người Việt luôn tìm cách làm toát ra cái tinh thần vô hình của mọi vật. Nghệ thuật Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng của tôn giáo, tín ngưỡng. Tiêu biểu nhất của nghệ thuật Việt Nam là kiến trúc, từ kiến trúc nhà ở đến kiến trúc đình chùa, mồ mả đều thể hiện đặc trưng hình khối và thể nằm ngang, đối xứng và đều đặn. Thành công nhất của nghệ thuật Việt lại là điêu khắc gỗ, thể hiện trong các công trình nhà chùa. Nghệ thuật Việt Nam đã có từ ngày xưa, chứng tỏ một nền văn minh rất cổ của người Việt.