Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Kết Nối Tri Thức: tại đây
Câu 1 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Các văn bản “Về chính chúng ta, Con đường không chọn, Một đời như kẻ tìm đường” đã gợi cho chúng ta những suy nghĩ về cuộc sống: con người vô cùng nhỏ bé trước cuộc đời mênh mông, vô tận và chúng ta luôn phải đưa ra những lựa chọn để quyết định số phận của bản thân, để rồi nhận lấy hạnh phúc và thành công ngay trên chính con đường chúng ta đã trải qua.
Câu 2 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
Tác phẩm |
Luận về bản thân |
Nghị luận về vấn đề xã hội |
Nội dung |
Thể hiện cá tính, thiên hướng, lựa chọn, niềm tin, quan điểm riêng của bản thân, hướng vào việc tự bày tỏ, tự soi xét và chia sẻ những trải nghiệm, suy nghĩ,…của chính người viết. |
Bàn luận về các vấn đề con người, xã hội, thể hiện ý kiến của người viết về những tư tưởng trong cuộc sống, bàn luận tính đúng sai của vấn đề và thuyết phục người đọc, người nghe. |
Cấu trúc |
Linh hoạt, sáng tạo, người viết có thể triển khai mạch cấu trúc theo những trải nghiệm cá nhân: – Huy động trải nghiệm – Suy nghĩ về bản thân và cuộc sống – Tưởng tượng về tương lai – Bài học từ những trải nghiệm của bản thân – Kêu họi hành động, gợi mở suy nghĩ cho người đọc |
Cấu trúc logic, chặt chẽ giữa các luận điểm, sử dụng lý lẽ và dẫn chứng thuyết phục. – Thực trạng của vấn đề xã hội – Bàn luận về tính đúng sai, những mặt tích cực / tiêu cực của vấn đề xã hội – Phân tích ý nghĩa của vấn đề xã hội – Bài học nhận thức chung – Bài học cá nhân |
Ngôn ngữ |
Ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu, mang cá tính của người viết, thể hiện cảm xúc chân thành |
Ngôn ngữ rõ ràng, giàu sắc thái biểu cảm, có điểm nhấn. |
Câu 3 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Văn bản về những nhân vật, sự kiện trong cuộc sống đương đại
+ “Người hùng” lao vào nhà cháy cứu bé gái: “Mạng quan trọng nhất”.
+ Phía sau chương trình “Xuân ấm áp – Tết bình an”: Hạnh phúc khi được cho đi
+ Nick Vujicic – Từ “người ngoài hành tinh” đến “người truyền cảm hứng”
+ Cảm ơn những “chiến binh áo trắng”
+ Sáng mãi đôi mắt Hải An
+ Ca sĩ Hà Anh Tuấn nối dài dự án trồng rừng Việt Nam
+ Sinh viên Bách Khoa Hà Nội sáng chế áo làm mát cho y bác sĩ
+ Hành trình ý nghĩa của CLB Máu nóng – Tay yêu thương
Biểu đồ: Hạnh phúc và sẻ chia
Câu 4 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
Thuyết trình về một vấn đề xã hội trong các văn bản đã học mà bạn thấy hứng thú, trong đó sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ.
Bài văn tham khảo:
Nhà thơ Ra-xun Gam-da-tốp với bài thơ “Trái đất” đã gửi gắm những thông điệp ý nghĩa về con người và sự sống trên hành tinh thân yêu:
“Trải đất! Có bọn xem người là quả dưa
Họ bổ, cắn người thành muôn mảnh nhỏ
Lũ khác nhìn người như quả bóng trên sân
Để giành giật, họ lao vào, đá, đá.
Trải Đất với tôi – chẳng là dưa là bóng
Với tôi, người – khuôn mặt thân thương
Nước mắt người tôi lau – xin đừng khóc nữa
Rửa sạch máu cho người đây, tôi hát, dịu dàng”
Bài thơ đã gợi lên trong bạn đọc những suy nghĩ về cách hành xử của con người với trái đất và những ảnh hưởng tiêu cực mà trái đất đang phải chịu đựng.
Ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu đang trở thành một vấn nạn đáng lo ngại trong cuộc sống. Cuộc sống càng hiện đại phát triển, con người với thiên nhiên dần trở nên xa cách. Không còn lối sống hòa hợp với tự nhiên mà con người sẽ lợi dụng tự nhiên để phục vụ lợi ích của mình. Nhu cầu của con người càng lớn thì mức độ ô nhiễm môi trường càng tăng. Vì vậy, thiếu ý thức bảo vệ môi trường sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Một trong những ảnh hưởng đầu tiên đó là chất lượng không khí. Không khí là nguồn cung cấp hơi thở, duy trì sự sống cho con người. Tuy nhiên, việc hít thở không khí đang trở nên khó khăn với loài người vì lượng khí thải xả ra bầu trời hằng ngày. Đó là khói bụi từ các ô tô, xe máy, khí hóa chất từ các nhà máy, khí đốt từ người dân,… Ô nhiễm không khí có thể gây ra các bệnh về phổi, thậm chí gây ra ung thư, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ con người. WHO cũng ước tính, năm 2016, Việt Nam có hơn 60.000 người chết vì bệnh tim, đột quỵ, ung thư phổi, tắc nghẽn phổi mãn tính do ô nhiễm không khí gây ra. Chỉ số ô nhiễm của Hà Nội trong năm 2019 có những thời điểm ngang bằng với chỉ số Bắc Kinh-vùng có không khí ô nhiễm nhất trên thế giới.
Môi trường đất cũng bị ô nhiễm gây hại đến cả đời sống của con người, các loài động vật, thực vật. Ô nhiễm xuất phát từ hóa chất từ các nhà máy thải xuống lòng đất, rác thải con người chôn, … khiến cây cối không thể phát triển, động vật phải di chuyển nơi sinh sống. Nghiêm trọng nhất đó là hiện tượng xói mòn đất, sạt nở rừng, gây nguy hiểm cho người dân. Năm2020 , Xâm nhập mặn ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang ở mức độ gay gắt và khốc liệt. Tình trạng thiếu nước ngọt xảy ra trên diện rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống dân sinh.
Ngoài ra, môi trường nước trở nên ô nhiễm, bốc mùi, đổi màu. Xuất phát từ chất thải sinh hoạt từ các gia đình, chất thải hóa học, rác thải,…gây ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt của người dân. Năm 2016 đã xảy ra hiện tượng cá chết hàng loạt ở Hồ Tây. Nguồn nước ô nhiễm, đổi màu, bốc mùi ở sông Tô Lịch cũng là một trong những hậu quả của việc thiếu ý thức bảo vệ môi trường. Do thiếu ý thức về bảo vệ môi trường, hàng nghìn ha rừng của Việt Nam đã bị thiêu rụi. Lũ lụt thường xuyên xảy ra tại miền Trung cũng là một trong những hậu quả mà ô nhiễm môi trường gây ra với loài người.
Tàn phá môi trường gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng, vậy nếu chúng ta có ý thức bảo vệ, cuộc sống sẽ ra sao? Trước hết, nó sẽ đem lại một nguồn không khí trong lành, tăng cường sức khỏe cho con người và nâng cao thẩm mĩ đô thị. Nếu mỗi người chúng ta đều có ý thức tự giác thì môi trường sống xung quanh trở nên xanh, sạch đẹp khi không có rác thải. Con người sẽ có được nguồn nước sạch, trong lành để sinh hoạt, nuôi trồng, phát triển kinh tế. Đời sống nhân dân được cải thiện, kinh tế xã hội phát triển. Từ đó, chúng ta sẽ tạo nên hình ảnh một đất nước xanh sạch đẹp, được bạn bè quốc tế biết đến tham quan và du lịch.
Qua đó, chúng ta có thể thấy rằng: Trái Đất đang “chảy máu” bởi chính những hành động thiếu ý thức của con người. Vậy chúng ta cần làm gì để bảo vệ môi trường, cũng là bảo vệ cuộc sống của chính chúng ta? Trước hết, hãy biết trân trọng môi trường sống xung quanh mình, tự cung cấp cho bản thân những hiểu biết nhằm bảo vệ môi trường. Thay vì sử dụng túi ni lông dùng một lần, chúng ta hãy sử dụng túi vải có thể tái chế. Hãy vưt rác đúng quy định và học cách phân loại rác phù hợp. Hãy tham gia những hoạt động cộng đồng bảo vệ môi trường, vừa nâng cao kĩ năng sống cho bản thân vừa cống hiến có ích cho xã hội. Với tôi, là một người trẻ, tôi mong muốn có thể đóng góp trí tuệ và năng lực của bản thân đem đến những việc làm có ý nghĩa với cộng đồng.
Câu 5 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
Viết bài văn về một sự lựa chọn có ý nghĩa mà bạn đã trải qua
Bài văn tham khảo:
Trong cuộc sống, chúng ta luôn phải đứng trước những sự lựa chọn với niềm băn khoăn, trăn trở và cả sự hối tiếc. Chúng ta không biết rằng đâu là con đường lựa chọn đúng đắn cũng không biết rằng con đường đó sẽ đưa chúng ta đến nơi nào. Nhưng dù lựa chọn bất kỳ điều gì chúng ta hãy cứ tin vào bản thân mình. Với tôi, là một người khá thiếu chính kiến, tôi luôn băn khoăn giữa rất nhiều lựa chọn của bản thân. Cho đến bây giờ, tôi vẫn nhớ về ngày lựa chọn điền nguyện vọng thi đại học của bản thân.
Có lẽ không chỉ tôi, mỗi học sinh trong đời đều trải qua cảm giác căng thẳng như vậy. Khi cầm trên tay tờ giấy điền nguyện vọng, chắc hẳn các bạn cũng rất hồi hộp, băn khoăn, lo lắng. Bởi từng dòng chữ chúng ta viết ra đều sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cuộc đời sau này. Khi lựa chọn nguyện vọng trường đại học, chúng ta sẽ băn khoăn về những vấn đề: năng lực của bản thân, nhu cầu của bản thân, mong muốn của gia đình và nhu cầu của xã hội. Không phải ai cũng có thể kết hợp hài hòa tất cả những yếu tố đó vào trong một nguyện vọng duy nhất. Vì vậy, khi lựa chọn nguyện vọng nào là nguyện vọng đầu tiên là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn. Vậy khi đó bạn sẽ ưu tiên điều gì? Với tôi, trong các môn học, tôi nhận thấy mình có khả năng ở môn Toán, Văn và Anh, trong đó môn văn vượt trội nhất. Chính vì vậy tôi quyết định lựa chọn các nhóm ngành nghề như: giáo viên, biên tập viên, nhà báo, phóng viên, chuyên viên nghiên cứu,…. Trong công việc đó, tôi thực sự vẫn chưa có một định hướng rõ ràng về những việc mà mình sẽ làm trong tương lai. Tôi muốn trở thành một giáo viên nhưng sợ rằng sẽ không đáp ứng được nhu cầu của xã hội, tôi muốn là một nhà báo nhưng sợ rằng mình không phù hợp, tôi cũng muốn trở thành một chuyên viên nghiên cứu nhưng lại sợ bản thân lại không đủ khả năng. Trước những sự lựa chọn khó khăn đó, tôi đã hỏi thăm ý kiến từ rất nhiều người bao gồm cả thầy cô, gia đình và bạn bè. Họ đã cho tôi rất nhiều lời khuyên. Thầy cô khuyên tôi nên đi theo hướng sư phạm trở thành một giáo viên. Bố mẹ khuyên tôi có thể làm những công việc liên quan đến kinh tế hoặc giáo viên để ổn định lâu dài. Bạn bè khuyên tôi hãy thử dấn thân làm biên tập viên, phóng viên để có nhiều trải nghiệm cuộc sống. Mỗi người đều có những lý lẽ riêng nhưng quyết định là ở tôi. Bố mẹ rất tôn trọng sự lựa chọn của tôi bởi họ cho rằng tôi chỉ có thể hạnh phúc khi được làm những điều mình muốn.
Sau khi tham khảo ý kiến từ mọi người, tôi đã suy nghĩ rất nhiều. Tôi suy nghĩ rằng bản thân đang cần gì, bản thân muốn làm gì, và bản thân có thể làm công việc đó hay không. Tôi nhận ra với khả năng của mình, vào học sư phạm là môi trường phù hợp nhất. Tuy nhiên để trở thành một giáo viên dạy văn tôi cần phải trao dồi thêm rất nhiều yếu tố. Hơn nữa, điểm chuẩn vào trường đại học Sư phạm Hà Nội rất cao nhưng tỉ lệ ra trường có công việc ổn định lại rất thấp. Điều đó khiến tôi lo lắng, liệu rằng mình có hối hận khi đưa ra quyết định này?
Cho đến một ngày khi tôi đang lang thang, bơ vơ giữa vô vàn những lựa chọn chưa thể quyết định, tôi vô tình xem được một đoạn video của chương trình Việc tử tế với tiêu đề: Việc tử tế “Ngày mai cho em”: Sống để gieo mầm yêu thương. Tôi muốn chia sẻ đến các bạn thông điệp ý nghĩa này.
Đoạn video ngắn ngủi đã giúp tôi nhận ra nghề giáo là một nghề cao quý không chỉ giúp tôi châu rồi năng lực học tập của bản thân mà còn có thể đem kiến thức truyền dạy cho những người khác. Người giáo viên không chỉ gieo mầm trí thức mà còn gieo mầm yêu thương. Tôi muốn trở thành một người giáo viên thực thụ như vậy!
Cuối cùng, tôi đã lựa chọn điền nguyện vọng đầu tiên là trường đại học Sư phạm, chuyên ngành Ngữ văn với mong muốn trở thành một giáo viên truyền cảm hứng và lẽ sống tới biết bao thế hệ. Thật hạnh phúc làm sao khi đang viết những dòng này, ước muốn của tôi đã trở thành hiện thực. Tôi mong rằng những học sinh tương lai của tôi cũng có thể chọn được hướng đi đúng đắn của bản thân. Và tôi cũng muốn gửi lời nhắn nhủ tới các bạn: khi đứng trước những sự lựa chọn, hãy suy nghĩ thật kĩ và đặt mức ưu tiên cho thứ tự những câu hỏi sau: Bạn muốn làm gì? Bạn có khả năng làm việc đó không? Công việc đó có thực sự có ý nghĩa với bạn, gia đình và xã hội hay không? Dù lựa chọn bất kì con đường nào, hãy nhớ rằng, thành công luôn đồng hành trên mỗi bước chân chúng ta đi.
Câu 6 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
Phỏng vấn một người thân hoặc một người bạn về lựa chọn của họ trong cuộc sống (Tình huống họ phải lựa chọn là gì? Họ đã lựa chọn như thế nào? Vì sao họ có sự lựa chọn đó? Lựa chọn đó có ảnh hưởng như thế nào đến cuộc đời của họ?…) Ghi lại và chép nội dung cuộc phỏng vấn đó.
Bài văn tham khảo:
Thanh: Bạn đã từng trải qua nhiều lựa chọn trong cuộc sống chưa?
Bảo: Mình đã rất nhiều lần phải đứng trước những lựa chọn
Thanh: Đâu là sự lựa chọn khiến bạn cảm thấy đó là quyết định đúng đắn nhất cuộc đời mình?
Bảo: Quyết định tham gia câu lạc bộ nghệ thuật của trường
Thanh: Hãy chia sẻ lý do lựa chọn của bạn quyết định điều đó
Bảo: Lí do vào câu lạc bộ vì theo sở thích, muốn làm quen nhiều bạn mới mở lòng với mọi người, khiến bản thân trở nên năng động hơn
Thanh: Lựa chọn đó ảnh hưởng đến cuộc đời bạn như thế nào?
Bảo: Nó khiến mình trở nên tự tin hơn vào bản thân. Tham gia câu lạc bộ, bên cạnh việc rèn luyện năng khiếu nghệ thuật, mình còn được trau dồi khả năng ngôn ngữ, giao tiếp, lãnh đạo và rất nhiều kĩ năng mềm khác.
Thanh: Vậy đâu là sự lựa chọn khiến bạn cảm thấy hối tiếc nhất?
Bảo: Mình hối tiếc nhất khi cấp 3 không đặt nguyện vọng thi vào trường chuyên. Mình cảm thấy nếu không vào chuyên, mình sẽ bỏ lỡ khá nhiều thứ.
Thanh: Bạn muốn tương lai bản thân trở thành người như thế nào?
Bảo: Mình mong muốn được theo đuổi niềm đam mê, ước mơ của bản thân và sẽ không bao giờ hối tiếc với những sự lựa chọn của mình.
Thanh: Cảm ơn bạn đã tham gia cuộc phỏng vấn. Chúc bạn thành công với những sự lựa chọn của mình.