Bài 13. lực ma sát –

người ta thường nói đến lực ma sát như nói đến một lực cản trớ chuyến động. nếu chỉ có lực ma lăn.sát thì mọi trục của động cơ sẽ ngừng quay, mọi bánh xe sẽ ngừng nhưng nếu không có lực ma sát thì ta không thế đi bộ hay đi xe được. tại sao vậy ? việc nghiên cứu lực ma sát sẽ giúp ta nhận ra và giải thích được nhiều hiện tượng mà ta không ngờ là đã có lực ma sát tham gia, thậm chí còn giữ vai trò chủ yếu.1 – luc masát truot ở trung học cơ sở ta đã biết, khi một vật chuyển động trượt trên một bề mặt, thì bề mặt tác dụng lên vật (tại chỗ tiếp xúc) một lực ma sát trượt cản trở chuyển động của vật trên mặt đó.1. do độ lớn của lực ma sát trượt như thế nào ? thí nghiệm : móc lực kế vào một khúc gỗ hình hộp chữ nhật đặt trên bàn rồi kéo theo phương ngang cho khúc gỗ chuyển động gần như thẳng đều (hình 13.1). khi ấy, lực kế chỉ độ lớn của lực ma sát trượt tác dụng vào vật. tà làm như thế vài lần, mỗi đô lớn của lưc ma sát trươt lần ghi giá trị mà lực kế chỉ. sau đó lấy giá trị trung phụ thuộc vào những yếu tố nàohình 13,1bình làm độ lớn của lực ma sát trượt. trong các yếu tố sau đây ? – diện tích tiếp xúc của khúc gỗ với mặt bàn.2. độ lớn của lt; ma sát trượt phụ thuộc – tốc độ của khúc gỗ. những yếu tố nào ? – áp lực lên mặt tiếp xúc. các thí nghiệm cho thấy, độ lớn của lực ma sát trượt: – bản chất và các điều kiện bề – …a., j.a.,,,,.,,.,:.2, …, và a, 4a mặt (độ nhám, độ sạch, độ : phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc và tốc độ khô,…) của các mặt tiếp xúc.em hãy thử nêu các phương ánb) tỉ lệ với độ lớn của áp lực. thí nghiệm kiểm chứng, trong đó c) phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt chỉ thay đổi một yếu tố còn các tiếp xúc. yếu tố khác thì giữ nguyên.75 bảng 13.1. hệ số ma sát trượt (gần đúng) của một số cặp vật liệu.vật liệu h gỗ trên gỗ 0.2 thép trên thép 0.57 | nhôm trên thép 0.47 |kim loại trên kim loại 0.07 (đã bôi trơn)nưởc đá trên nước đá 0.03 cao su trên bê tông khô o7 cao su trên bê tông ướt 0.5 thuỷ tinh trên thuỷ tinh 04búng cho hòn bị lăn trên mặt sàn nằm ngang.a) tại sao hòn bị lăn chậm dần ? b) tại sao hòn bị lăn được một đoạn đường khá xa mới dừng lại ?hình 13,2hình 13,3763. hệ số ma sát trượthệ số tỉ lệ giữa độ lớn của lực ma sát trượt và độ lớn của áp lực được gọi là hệ số ma sát trượt, kí hiệu làu,f. *=* (131)hệ số ma sát trượt phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc. nó không có đơn vị và được dùng để tính độ lớn của lực ma sát trượt.4. công thức của lực ma sát trượt f = 1, n. (13.2)ii = luc masát lanlực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên mặt một vật khác, để cản lại chuyển động lăn của vật. thí nghiệm cho thấy lực ma sát lăn rất nhỏ so với lực ma sát trượt. cz. trong trường hợp ma sát trượt có hại cần phải giảm thì người ta thường dùng con lăn hay ổ bi đặt xen vào giữa hai mặt tiếp xúc (hình 13.2 và hình 13.3).iii = luc masát nghỉ1. thế nào là lực ma sát nghỉ ?ở thí nghiệm trên hình 13.1, nếu ta kéo lực kế với một lực nhỏ thì khúc gỗ chưa chuyển động. mặt bàn đã tác dụng vào khúc gỗ lực ma sát nghỉ cân bằng với lực kéo, làm khúc gỗ đứng yên. 2. những đặc điểm của lực ma sát nghỉ a) lực ma sát nghỉ có hướng ngược với hướng của lực tác dụng song song với mặt tiếp xúc, có độ lớn bằng độ lớn của lực tác dụng, khi vật còn chưa chuyển động.b) khi lực tác dụng song song với mặt tiếp xúc lớn hơn một giá trịđó thì vật sẽ trượt. điều đó chứng tỏ lực ma sát nghỉ có độ lớn cực đại fign finbằng giá trị này. hình 13.4 thí nghiệm còn chứng tỏ, khi vật trượt, lực ma sát trượt nhỏ hơn lựcma sát nghỉ cực đại.3. vai trò của lực ma sát nghỉnhờ có lực ma sát nghỉ ta mới cầm được các vật trên tay, đinh mới được giữ lại ở tường, sợi mới kết được thành vải. cũng nhờ có lực ma sát nghỉ mà dây cua roa chuyển động, băng chuyền chuyển được các vật từ nơi này đến nơi khác. đối với người, động vật, xe cộ, lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực phát động làm cho các vật chuyển động được. khi người đi (hình 134), bàn chân đạp vào mặt đất một lực ma sát nghỉ fmsn hướng về phía sau. – mặt đất đã tác dụng vào bàn chân một lực ma sát nghỉ fusin hướng về phía trước (hình 13.4). lực này đóng vai trò lực phát động làm cho người đi được.ví dụ : một thùng gỗ có trọng lượng 240 n chuyển động thẳng đều trên sàn nhà nhờ một lực đẩy nằm ngang có độ lớn 53 n.a) tìm hệ số ma sát trượt giữa thùng gỗ và sàn nhà. b) thùng gỗ lúc đầu đứng yên. nếu ta đẩy nó bằng một lực 53 n theo phương ngang thì nó có chuyển động không ? giải : a) do sàn nhà nằm ngang nên: n=p=240 n. vì thùng gỗ chuyển động thẳng đều: f = f = 53 nfin 53 hệ số ma sát trượt: 11, n 240 = 0.22.a – – – – ܚܐ܂ 1 … – =ر ہے۔ l1 ܚܝܒܝ ܥb) không. vì lụ g gỗ ch giữ cho thùng gỗ chuyển động thẳng đều. 13.lực ma sát trưot: xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật đang trượt trên một bề mặt:- có hướng ngược với hướng của vận tốc:- có độ lớn tỉ lệ với độ lớn của áp lực:- hệ số tỉ lệ giữa độ lớn của lực ma sát trượt và độ lớn của áp lực gọi là hệ số ma | sát trượt. hệ số ma sát trượt phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp | xúc và được dùng để tính lực ma sát trượt.- công thức: finis = [[n luc ma sát län :- xuất hiện ở chỗ tiếp xúc của vật với bề mặt mà vật lăn trên đó để cản trở chuyển động lăn;= rất nhỏ so với lực ma sát trượt. lực ma sát nghỉ:- xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật với bề mặt để giữ cho vật đúng yên trên bề mặt đó khi vật bị một lực tác dụng song song với mặt tiếp xúc:- có độ lớn cực đại; lực ma sát nghi cực đại lớn hơn lực ma sát trượt.câu hö| vả bằi tâp. nêu những đặc điểm của lực ma sát trượt 4. trong các cách viết công thức của lực ma sát . hệ số ma sát trượt là gì ? nó phụ thuộc vàotrượt dưới đây, cách viết nào đúng ? những yếu tố nào ?viết công thức của lực ma a. f = u n ; b. f = u n sát trượt. c. an d. inst an.nêu những đặc điểm của lực ma sát nghỉ 5. quyển sách nằm yên trên mặt bàn nằm ngang có chịu lực ma sát nghỉ hay không ? 6. điều gì xảy ra đối với hệ số ma sát giữa hai a. 39m; β. 45 ηmặt tiếp xúc nếu lực ép hai mặt đó tăng lên ? c.51 m. d.57 m. a. tăng lên : b. giảm đi: 8. một tủ lạ ܓܐ a g g8 huyể động c. không thay đổi; d. không biết được. thẳng đều trên sàn nhà. hệ số ma sát trượt. một vận động viên môn hốc cây (môn khúc giữa tủ lạnh và sàn nhà là 051. hỏi lực đẩy tủ côn cầu) dùng gậy gạt quả bóng để truyền lạnh theo phương ngang băng bao nhiêu ? cho nó một tốc độ đẩu 10 m/s. hệ số ma sát với lực đẩy tìm được có thể làm cho tủ lạnh trượt giữa quả bóng và mặt băng là 0,10. lấy chuyển động từ trạng thái nghỉ được không ? g=9,8 m/s”. hỏi quả bóng đi được một đoạn đường bằng bao nhiêu thì dừng lại ?7em có biết 2lái xe vả masát người lái xe máy hình như coi việc là huyển bánh là một việc làm đơn giản. chỉ cần “bật khoá diện”, “ấn nút khởi động cho đ g thứ hỏi họ có bịܒܨܪ. ” là xono. o o eo -l- 1_l – ܫ -l – ܧܫ ܀ a3 – ܒ – ܓ — ܓ – ܕ — — ܫ±- ܕ — -1 những lực nào liên quan đến việc là huy onguyên nhân làm cho xe chuyển động như sau : khi động cơ hoạt động làm quay bánh xe phát động thì bánh xe này tác dụng vào mặt đường một lực hướng về phía sau. mặt đường tác dụng vào bánh xe phát động một phản lực hướng về phía trước làm bánh xe chuyến động. nếu không có ma sát giữa lốp xe và mặt đường thì các bánh xe không thể tác dụng lực vào mặt đường và do đó xe không chịu tác dụng của phản lực, nên không chuyến động được. như vậy việc gây ra gia tốc cho xe đòi hỏi phải có ma sát. nước trên mặt đường làm giám ma sát và do đó làm giám khả năng của người lái xe kiểm soát tốc độ và hướng của xe. vì thế khi gặp trời mưa, lái xe phải giảm tốc độ của xe.lực cản của không khí cũng là một dạng của lực ma sát. khi xe máy chuyến động thì không khí sẽ sinh ra một lực cản trở chuyến động của xe. lực cản này. có hướng ngược với hướng chuyển động cúa xe và có độ lớn tỉ lệ với tốc độ: f- u. nếu xe chạy nhanh thì lực cán của không khí sẽ lớn. khi lực cản của không khí và l át giữa bánh xe và mặt đường cân bằng với lực phát động thì xe sẽ chuyển động đều.

Bài giải này có hữu ích với bạn không?

Bài 13. Lực ma sát

--Chọn Bài--

↡

Tài liệu trên trang là MIỄN PHÍ, các bạn vui lòng KHÔNG trả phí dưới BẤT KỲ hình thức nào!