Xem toàn bộ tài liệu Lớp 11: tại đây
A. Tìm hiểu chung về Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Câu 1 : Tác giả bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là ai?
A. Nguyễn Đình Chiểu
B. Chu Mạnh Trinh
C. Trần Tú Xương
D. Nguyễn Khuyến
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu)
Chọn đáp án : A
Câu 2 : Mục đích của tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là:
A. Tưởng nhớ công ơn của những người nông dân đã anh dũng đứng lên chống giặc
B. Tưởng nhớ công ơn của những người binh lính đã triều đình đã anh dũng đứng lên chống giặc
C. Cả hai đáp án trên đều đúng
D. Cả hai đáp án trên đều sai
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc được Nguyễn Đình Chiểu viết theo yêu cầu của tuần phủ Gia Định, để tưởng nhớ công ơn của những người nông dân đã anh dũng đứng lên chống giặc
Chọn đáp án : A
Câu 3 : Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ra đời vào khoảng thời gian nào?
A. Cuối năm 1859
B. Cuối năm 1860
C. Cuối năm 1861
D. Cuối năm 1862
Năm 1861, vào đêm 14 – 12, nghĩa quân tấn công vào đồn giặc ở Cần Giuộc trên đất Gia Định, gây tổn thất cho giặc nhưng cuối cùng lại thất bại. Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc được viết theo yêu cầu của tuần phủ Gia Định, để tưởng nhớ công ơn những người nông dân đã anh dũng đứng lên chống giặc.
Chọn đáp án : C
Câu 4 : Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc thuộc thể loại nào?
A. Truyện
B. Văn tế
C. Hát nói
D. Cáo
Thể loại của Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là văn tế (ngày nay còn gọi là điếu văn). Văn tế là thể văn thường dùng để đọc khi tế, cúng người chết, nó có hình thức tế – tưởng.
Chọn đáp án : B
Câu 5 : Bài văn tế thường có bố cục gồm những phần nào?
A. Lung khởi, thích thực, ai vãn, kết
B. Đề, lung khởi, ai vãn, kết
C. Đề, thích thực, ai vãn, kết
D. Lung khởi, thích thực, luận, kết
Bố cục bài văn tế thường có các phần:
– Lung khởi: cảm tưởng khái quát về người chết
– Thích thực: hồi tưởng công đức của người chết
– Ai vãn: than tiếc người chết
– Kết: nêu lên ý nghĩa và lời mời của người đứng tế đối với linh hồn của người chết.
Chọn đáp án : A
Câu 6 : Nối các đoạn sau với nội dung sao cho phù hợp:
A. “Hỡi ôi!…tiếng vang như mõ”
B. “Nhớ linh xưa…tàu đồng súng nổ”
C. “Ôi!…cơn bóng xế dật dờ trước ngõ
D. “Ôi!…Có linh xin hưởng”
1. tình cảm xót thương của người đứng tế đối với linh hồn người đã chết
2. hồi tưởng cuộc đời và công đức của những người nghĩa sĩ.
3. cảm tưởng khái quát về cuộc đời những người nghĩa sĩ cần Giuộc
4. lời thương tiếc của tác giả và người thân của các nghĩa sĩ
Bố cục:
– Lung khởi: cảm tưởng khái quát về cuộc đời những người nghĩa sĩ cần Giuộc
– Thích thực: hồi tưởng cuộc đời và công đức của những người nghĩa sĩ.
– Ai vãn: lời thương tiếc của tác giả và người thân của các nghĩa sĩ
– Kết: tình cảm xót thương của người đứng tế đối với linh hồn người đã chết
Câu 7 : Nhận định nào sau đây không đúng với tinh thần bài thơ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc?
A. Tác giả khắc hoạ thành công hình tượng bất tử và vẻ đẹp bi tráng của những nghĩa sĩ Cần Giuộc thành bức tượng đài nghệ thuật có một không hai trong lịch sử văn học Việt Nam thời Trung đại.
B. Là tiếng khóc cao cả, thiêng liêng của Nguyễn Đình Chiểu: khóc thương những nghĩa sĩ hi sinh khi sự nghiệp dang dở, khóc thương cho một thời kì lịch sử đau thương nhưng hào hùng của dân tộc.
C. Là tiếng khóc bi luỵ của nguyễn Đình Chiểu và nhân dân Nam Kì trước cái chết của những nghĩa sĩ cần Giuộc.
D. Đây là một thành tựu rực rỡ về mặt ngôn ngữ, nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật, sự kết hợp nhuần nhuyễn tính hiện thực và giọng điệu trữ tình bi tráng, tạo nên giá trị sử thi của bài văn tế này.
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc không phải là tiếng khóc bi lụy của Nguyễn Đình Chiểu và nhân dân Nam Kì trước cái chết của những nghĩa sĩ Cần Giuộc.
Chọn đáp án : C
Câu 8 : Ý nào không phải nét đặc sắc nghệ thuật trong bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc?
A. Sử dụng lối văn biền ngẫu, uyển chuyển, giàu hình ảnh
B. Ngôn ngữ chân thực, giàu cảm xúc
C. Thủ pháp liệt kê, đối lập
D. Ngôn ngữ dân dã, thuần Việt
Giá trị nghệ thuật:
– Sử dụng lối văn biền ngẫu, uyển chuyển, giàu hình ảnh
– Ngôn ngữ chân thực, giàu cảm xúc
– Thủ pháp liệt kê, đối lập
Chọn đáp án : D
Câu 9 : Bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc viết về:
A. Những người lính ở Cần Giuộc chống lại giặc Pháp
B. Những sĩ phu yêu nước ở Cần Giuộc đứng lên chống Pháp
C. Những người nông dân ở Cần Giuộc đứng lên chống Pháp
D. Người dân Nam Bộ đứng lên chống Pháp
Bài văn tế tạc khắc nên hình tượng những người nông dân ở Cần Giuộc đứng lên chống Pháp, hào hùng mà bi tráng, tượng trưng cho tinh thần yêu nước, hào hùng của nhân dân ta.
Chọn đáp án : C
Câu 10 : Đáp án nào không nói đúng ý nghĩa sự hi sinh của những người nghĩa sĩ Cần Giuộc trong tác phẩm Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc?
A. Bảo vệ từng tấc đất, ngọn cỏ
B. Vì sự bền vững của triều đình
C. Giữ gìn từng miếng cơm manh áo
D. Khẳng định lẽ sống cao đẹp của thời đại
Những người nghĩa sĩ Cần Giuộc hi sinh không phải để bảo vệ sự bền vững của triều đình. Khi thực dân Pháp xâm lược, triều đình nhà Nguyễn không có tinh thần phản kháng, bạc nhược, đặt lợi ích của dòng họ lên trên lợi ích của đất nước.
Chọn đáp án : B
Câu 11 : Bài văn tế nào dưới đây có giọng điệu hài hước, dí dỏm, khác biệt so với những bài thơ khác?
A. Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu)
B. Văn tế Phan Chu Trinh ( Phan Bội Châu)
C. Văn tế sống vợ (Trần Tú Xương)
D. Văn tế Trương Quỳnh Như (Phạm Thái)
Âm hưởng chung của các bài văn tế là bi thương, nhưng sắc thái biểu cảm của mỗi bài có thể khác nhau. Có bài chỉ thuần túy là một tiếng khóc Văn tế Trương Quỳnh Như nhưng cũng có bài mang tính sử thi bi tráng Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc và Văn tế Phan Chu Trinh. Đặc biệt, có khi văn tế được viết trong những hoàn cảnh khác, nhằm mục đích khác. Tú Xương làm bài thơ Văn tế sống vợ với giọng điệu hài hước, hóm hỉnh.
Chọn đáp án : C
B. Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Câu 1 : Tiếng than “Hỡi ôi!” thể hiện:
A. Tình cảm thương xót đối với người đã khuất
B. Tiếng kêu nguy ngập, căng thẳng của đất nước trước giặc ngoại xâm
C. Cả hai đáp án trên đều đúng
D. Cả hai đáp án trên đều sai
Mở đầu: “Hỡi ôi!”:
– Tiếng than thể hiện tình cảm thương xót đối với người đã khuất
– Tiếng kêu nguy ngập, căng thẳng của đất nước trước giặc ngoại xâm
⇒ Tiếng than lay động lòng người, nỗi xót xa, đau đớn trong lòng của tác giả
Chọn đáp án : C
Câu 2 : Câu “Súng giặc đất rền; lòng dân trời tỏ” sử dụng nghệ thuật gì?
A. Nghệ thuật đối
B. Đảo ngữ
C. Liệt kê
D. Ẩn dụ
Nghệ thuật đối “Súng giặc đất rền”- “Lòng dân trời tỏ”, phác họa khung cảnh bão táp của thời đại.
⇒ Hình ảnh không gian to lớn “đất”, “trời” kết hợp những động từ gợi sự khuyếch tán âm thanh, ánh sáng “rền”, “tỏ” : Sự đụng độ giữa thế lực xâm lược hung bạo với vũ khí tối tân và ý chí chiến đấu của nhân dân ta.
Chọn đáp án : A
Câu 3 : Câu “Súng giặc đất rền; lòng dân trời tỏ” gợi cho em liên tưởng đến câu thơ nào trong bài thơ Chạy giặc (Nguyễn Đình Chiểu)
A. “Một bàn cờ thế phút sa tay”
B. “Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy”
C. “Đồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây”
D. “Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây”
Câu “Súng giặc đất rền;lòng dân trời tỏ” gợi liên tưởng đến câu thơ “Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây”. Tiếng súng Tây lần đầu được đưa vào trong văn học. Hai câu thơ đều gợi ra khung cảnh tàn khốc, ác liệt.
Chọn đáp án : D
Câu 4 : “Mười năm công vỡ ruộng, chưa ắt còn danh nổi như phao; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất tiếng vang như mõ” cho thấy điều gì?
A. Sự chuyển biến, sự vùng dậy mau lẹ của người dân yêu nước
B. Sự phản ứng mạnh mẽ đấu tranh chống trả của nhân dân
C. Cả hai đáp án trên đều đúng
D. Cả hai đáp án trên đều sai
“Mười năm công vỡ ruộng, chưa ắt còn danh nổi như phao; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất tiếng vang như mõ”
– Người nông dân trở thành người nghĩa sĩ, yếu tố thời gian phản ánh sự chuyển biến, sự vùng dậy đấu tranh mau lẹ của người dân yêu nước
– Hoàn cảnh đất nước bị Pháp xâm lược và sự phản ứng mạnh mẽ đấu tranh chống trả của nhân dân.
Chọn đáp án : C
Câu 5 : Câu sau sử dụng thủ pháp nghệ thuật nào? “Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm; tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó.”
A. Liệt kê
B. Điệp từ
C. So sánh
D. Tất cả các đáp án trên
E. Đáp án A, B
Nghệ thuật:
– Điệp từ: “việc”, “tập”
– Liệt kê
⇒ Những người nghĩa sĩ xuất thân là nông dân. Khi đất nước chưa bị giặc xâm lược, họ là những người nông dân hiền lành, chất phác, quen chân lấm tay bùn. Vì vậu việc “tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ” là những việc xa lạ với họ. Họ không hiểu biết về công việc nhà binh.
Chọn đáp án : E
Câu 6 : Trước khi giặc đến, cuộc sống của những người nông dân như thế nào?
A. Chịu khó, lam lũ, vất vả nhưng vẫn nghèo túng
B. Cuộc sống gắn bó với ruộng đồng
C. Xa lạ, không hiểu biết công việc nhà binh, chiến tranh
D. Tất cả các đáp án trên
Cuộc sống những người nông dân trước khi giặc đến:
+ Từ láy “cui cút” tái hiện cuộc sống chịu khó, lam lũ, bao lo toan, vất vả nhưng vẫn nghèo túng của những người nông dân.
+ Cuộc sống gắn bó với ruộng đồng, con trâu, cái cày.
+ Họ là những người nông dân hiền lành, chất phác, xa lạ, không hiểu biết công việc nhà binh, chiến tranh.
Chọn đáp án : D
Câu 7 : Hành động của những người nghĩa sĩ Cần Giuộc được xem là:
A. Hành động bộc phát
B. Hành động tự giác
C. Hành động do cảm tính
D. Hành động theo người khác
Hành động của những người nghĩa sĩ là hành động tự giác. Họ nhận thức được trách nhiệm của mình với đất nước, họ hành động mà không phải “nào đợi ai đòi ai bắt”.
Chọn đáp án : B
Câu 8 : Khi giặc đến, người nông dân đã có hành động như thế nào?
A. Đợi sự chống trả của quân triều đình
B. Dời bỏ quê hương đi lánh nạn
C. Tự nguyện bổ sung vào đội quân chiến đấu với quyết tâm sắt đá.
Khi giặc đến, “Nào đợi ai đòi ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình”; chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ” , nhận thấy trách nhiệm của mình trước hoàn cảnh đất nước, người nông dân đã tự nguyện bổ sung vào đội quân chiến đấu với quyết tâm sắt đá.
Chọn đáp án : C
Câu 9 : Nội dung nào không đúng về cuộc chiến đấu chống kẻ thù của nghĩa sĩ Cần Giuộc?
A. Cuộc khởi nghĩa có quy củ, có sự chuẩn bị từ lâu
B. Binh thư, binh pháp không quen, không biết
C. Vũ khí chiến đấu thô sơ
D. Lực lượng không quan binh đao
E. Người nông dân chờ đợi thời cơ chín muồi để vùng lên khởi nghĩa, giành lại quê hương
F. Người chiến sĩ theo tình cảm tự nhiên, không tính toán, quả cảm, khí thế vũ bão.
Cuộc chiến đấu với kẻ thù của nghĩa sĩ cần Giuộc:
– Điều kiện chiến đấu:
+ Lực lượng không quan binh đao
+ Vũ khí thô sơ
+ Binh thư, binh pháp không quen, không biết
– Chiến đấu: theo tình cảm tự nhiên, không tính toán, quả cảm, khí thế vũ bão.
Câu 10 : Các từ trong bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc : “Hỡi ôi, Khá thương thay, Ôi thôi thôi, Hỡi ôi thương thay” có ý nghĩa gì?
A. Là những từ thể hiện tình cảm tiếc thương của người đứng tế đối với người đã mất
B. Là những từ mở đầu cho những bước ngoặt trong cuộc đời của người đã mất
C. Là những từ bắt buộc phải có trong hình thức của bài văn tế, không có giá trị nội dung.
D. Là những tiếng hô to để tạo sự chú ý của người nghe về những điểm nhấn trong cuộc đời người đã mất
Những từ trên thể hiện tình cảm thương tiếc của người đứng tế đối với người đã mất
Chọn đáp án : A
Câu 11 : Tiếng khóc thương cho những người nghĩa sĩ đã hi sinh được cộng hưởng từ những nguồn cảm xúc nào? Tích vào đáp án đúng.
A. Nỗi tiếc, ân hận của người phải hi sinh khi sự nghiệp còn dnag dở, chí nguyện chưa thành.
B. Nỗi xót xa của những gia đình mất người thân
C. Nỗi căm giận kẻ thù
D. Nỗi cảm phục và tự hào vì những người nông dân bình thường đã dám đứng lên bảo vệ quê hương, đất nước
E. Biểu dương công trạng của người nghĩa sĩ
F. Tất cả các đáp án trên
Tiếng khóc được cộng hưởng từ nhiều nguồn cảm xúc khác nhau:
– Nỗi tiếc, ân hận của người phải hi sinh khi sự nghiệp còn dang dở, chí nguyện chưa thành.
– Nỗi xót xa của những gia đình mất người thân, tổn thương không thể bù đắp đối với những người mẹ già, vợ trẻ
– Nỗi căm giận kẻ thù gây nên nghịch cảnh éo le hòa chung tiếng khóc uất ức, nghẹn ngào trước tình cảnh đau thương của đất nước
– Nỗi cảm phục và tự hào vì những người nông dân bình thường đã dám đứng lên bảo vệ quê hương, đất nước
– Biểu dương công trạng của người nghĩa sĩ đời đời được nhân dân ngưỡng mộ và Tổ quốc ghi công
Chọn đáp án : F
Câu 12 : “ Hai câu cuối thể hiện niềm thành kính thiêng liêng, giọt nước mắt chân thành của Nguyễn Đình Chiểu trước hình tượng người nghĩa sĩ Cần Giuộc”
A. Đúng
B. Sai
– Đúng
“Hỡi ôi thương thay
Có linh xin hưởng”
⇒ Hai câu cuối thể hiện niềm thành kính thiêng liêng của tác giả trước hình tượng người nghĩa sĩ nông dân: nước mắt anh hùng lau chẳng ráo ⇒ Giọt nước mắt chân thành của Nguyễn Đình Chiểu
Chọn đáp án : A
Câu 13 : Câu văn nào thể hiện tinh thần chiến đấu bền bỉ của nghĩa sĩ Cần Giuộc ngay cả khi họ đã hi sinh?
A. “Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sống thờ vua, thác cũng thờ vua, lời dụ dạy đã rành rành, một chữ ấm đủ đền công đó”.
B. “Chùa Tông Thạnh năm canh ưng đóng lạnh, tấm lòng son gửi lại bóng trăng rằm; đồn Lang Sa một khắc đặng trả hờn, tủi phận bạc trôi theo dòng nước đổ”.
C. “Thà thác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh; hơn còn mà chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ”.
D. “Một chắc sa trường rằng chữ hạnh, nào hay da ngựa bọc thây; trăm năm âm phủ ấy chữ quy, nào đợi gươm hùm treo mộ”.
Câu văn thể hiện tinh thần chiến đấu bền bỉ của người nghĩa sĩ Cần giuộc ngay cả khi họ đã hi sinh: “Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia; sống thờ vua, thác cũng thờ vua, lời dụ dạy đã rành rành, một chữ ấm đủ đền công đó”. Bài học lớn nhất của người nghĩa sĩ để lại cho đất nước và nhân dân là bài học về sống và chết. Sống hiên ngang. Chết bất khuất. Tâm thế ấy đã tô đậm chất bi tráng cho “tượng đài nghệ thuật” về người nông dân đánh giặc.
Chọn đáp án : A
Câu 14 : Nội dung câu: “Thà thác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh; hơn còn mà chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ” (Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Nguyễn Đình Chiểu) gần với câu tục ngữ:
A. Trâu chếp để da, người ta chết để tiếng”
B. “Chết thằng gian, chẳng chết người ngay”
C. “Người chết, nết còn”
D. “Chết vinh còn hơn sống nhục”
Câu văn trên có ý nghĩa là : thà chết mà có tinh thần, ý chí chống kẻ thù, về gặp tổ tiên cũng vinh quang, còn hơn cuộc sống làm nô lệ cho thực dân Pháp
⇒ Câu tục ngữ có nghĩa tương tự: “Chết vinh còn hơn sống nhục”.
Chọn đáp án : D