Xem toàn bộ tài liệu Lớp 11: tại đây
Câu 1: Sự khác nhau cơ bản giữa phát triển qua biến thái và không qua biến thái là gì ?
Trả lời :
Ở phát triển không qua biến thái, con non có các đặc điểm hình thái, cấu tạo và sinh lí gần giống với con trưởng thành và để phát triển thành con trưởng thành thì chúng không phải trải qua giai đoạn lột xác. Ngược lại, ở phát triển qua biến thái thì so với con trưởng thành, con non mang nhiều đặc điểm sai khác hơn và để bước sang giai đoạn trưởng thành, chúng phải trải qua nhiều lần lột xác.
Câu 2: Tại sao sâu bướm phá hoại cây cối, mùa màng rất ghê gớm, trong khi đó bướm trưởng thành lại thường không gây hại cho cây trồng ?
Trả lời :
Thức ăn chủ yếu của sâu bướm là lá cây nhưng vì không có enzim tiêu hoá xenlulôzơ nên hiệu quả tiêu hoá và hấp thụ thức ăn rất thấp. Bù lại điều này, sâu phải ăn rất nhiều lá cây mới đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể, bởi vậy, chúng được xem là vật gây hại trên đồng ruộng. Trong khi đó, hầu hết các loài bướm chỉ ăn mật hoa nên không phá hoại cây trồng mà còn giúp cây trồng thụ phấn.
Câu 3: Sự biến thái ở bướm có ý nghĩa thích nghi như thế nào ?
Trả lời :
Vào mùa xuân hè, khi thời tiết ấm áp, cây cối đâm chồi, nảy lộc, lá non mơn mởn cũng là lúc các loài sâu bướm phát triển rộ để tận dụng nguồn thức ăn này. Sang tiết thu đông sâu bướm lại kết kén, hoá nhộng để né tránh điều kiện thời tiết khắc nghiệt, vừa để tập trung chất dinh dưỡng, chuẩn bị cho sự “cựa mình”, biến đổi thành bướm trưởng thành. Ở giai đoạn bướm trưởng thành, dạng sống này lại tìm đến thân cây hút nhựa hay các bông hoa để hút mật. Như vậy trong quá trình tiến hoá, vòng đời của bướm đã thuận hoá với quy luật chuyển mùa của tự nhiên. Điều này giúp chúng tận dụng được nguồn sống, giảm thiểu rủi ro, nhờ đó mà ngày càng thích nghi với những thay đổi thường xuyên của điều kiện ngoại cảnh.
Câu 4: Tại sao khi nuôi cá rô phi, người ta thường thu hoạch cá sau một năm, khi cá đạt khối lượng 1,5 – 1,8 kg mà không nuôi kéo dài tới năm thứ hai để có sản lượng cao hơn ?
Trả lời :
Cá rô phi chỉ nên thu hoạch sau một năm, khi khối lượng của mỗi cá thể đạt 1,5 – 1,8 kg vì đây là thời điểm cá rô phi chạm ngưỡng tối đa về tốc độ sinh trưởng. Sau giai đoạn này, tốc độ sinh trưởng của cá sẽ giảm xuống nên nếu tiếp tục nuôi sang năm thứ hai, mặc dù cho năng suất cao hơn nhưng so với việc bị thâm hụt do chi phí cho thức ăn, công chăm sóc…. thì hiệu quả kinh tế mà nó mang lại vẫn thấp hơn hẳn.
Câu 5: Quá trình phát triển ở ếch bao gồm những giai đoạn nào ? Nêu đặc điểm của mỗi giai đoạn.
Trả lời :
Cũng như các loài động vật khác, quá trình phát triển ở ếch trải qua hai giai đoạn : phôi và hậu phôi. Trong giai đoạn phôi, từ trứng sau thụ tinh sẽ phân chia và phân cắt cho phôi nang, phôi vị gồm 3 lá phôi rồi từ các lá phôi phát sinh nên các mầm cơ quan. Trong giai đoạn hậu phôi, trứng nở ra nòng nọc sống tự do trong môi trường nước, sau đó trải qua biến thái, nòng nọc đứt đuôi và phát triển thành ếch.
Câu 6: Tại sao trong thức ăn và nước uống thiếu iôt thì trẻ em sẽ chậm lớn (hoặc ngừng lớn), chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn và trí tuệ kém phát triển ?
Trả lời :
Iôt là một trong những thành phần cơ bản cấu tạo nên tirôxin. Do đó, thiếu iôt sẽ dẫn đến thiếu tirôxin. Thiếu tirôxin sẽ làm giảm quá trình chuyển hoá vật chất và giảm sinh nhiệt ở tế bào nên động vật và người sẽ chịu lạnh kém. Mặt khác, thiếu tirôxin còn làm giảm quá trình phân chia và lớn lên bình thường của tế bào, hậu quả là trẻ em và động vật non sẽ bị chậm lớn hoặc ngừng lớn, não ít nếp nhăn, số lượng tế bào não giảm sút mạnh và trí tuệ kém phát triển.
Câu 7: Tại sao gà trống sau khi cắt bỏ tinh hoàn thì sẽ phát triển không bình thường : mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy và mất bản năng sinh dục ?
Trả lời :
Tinh hoàn là nơi tiết ra testostêrôn – hoocmôn kích thích phân hoá tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục sơ cấp và thứ cấp ở con đực. Ở gà trống, đó là các đặc điểm như mào, cựa, tiếng gáy, bản năng “đạp mái”,…. Do đó khi cắt bỏ tinh hoàn thì sẽ dẫn đến sự thiếu hụt hoocmôn này, kết quả là gà trống xuất hiện những đặc điểm không bình thường như : mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy và mất bản năng sinh dục…
Câu 8: Em hãy cho biết nguyên nhân và cơ chế làm phát sinh hiện tượng người bé nhỏ, người khổng lồ.
Trả lời :
– Người bé nhỏ là hậu quả do tuyến yên tiết quá ít hoocmôn sinh trưởng (GH) vào giai đoạn trẻ em còn người khổng lồ là hậu quả do tuyến yên tiết ra quá nhiều hoocmôn sinh trưởng vào giai đoạn trẻ em.
– Nếu hoocmôn sinh trưởng tiết ra ít hơn bình thường vào giai đoạn trẻ em thì sẽ làm giảm phân chia tế bào, giảm số lượng và kích thước tế bào, đặc biệt là tế bào xương. Kết quả là trẻ chậm lớn hoặc ngừng lớn (người bé nhỏ). Ngược lại, nếu hoocmôn này được tiết quá nhiều vào giai đoạn trẻ em sẽ dẫn đến tăng cường quá trình phân chia tế bào, tăng số lượng và kích thước tế bào, đặc biệt là tế bào xương. Kết quả là cơ thể phát triển quá mức và trở thành người khổng lồ.
Câu 9: Em hãy trình bày ảnh hưởng và mối tương quan giữa hai hoocmôn juvenin và ecđixơn trong quá trình biến thái ở bướm.
Trả lời :
Trong biến thái của bướm, sự có mặt đồng thời của juvenin và ecđixơn giúp kích thích quá trình lột xác ở sâu bướm. Nếu như ecđixơn vẫn duy trì ổn định về nồng độ thì juvenin lại ngược lại. Càng về cuối của quá trình lột xác, juvenin càng giảm dần nồng độ. Song song với quá trình này là tác dụng ức chế sâu hoá nhộng và biến đổi thành bướm của juvenin sẽ dần bị triệt tiêu, đồng thời tác dụng kích thích sâu biến thành nhộng và bướm của ecđixơn sẽ được giải phóng. Khi đó, dưới tác dụng của ecđixơn, sâu sẽ đi qua giai đoạn lột xác, hoá nhộng và sau đó biến đổi thành bướm trưởng thành.
Câu 10: Sự biến thái ở ếch nhái được điều hoà bởi hoocmôn nào ?
Trả lời :
Sự biến thái ở ếch nhái mà nổi bật là giai đoạn nòng nọc hoá ếch được điều hoà bởi hoocmôn tirôxin do tuyến giáp trạng của nòng nọc tiết ra.
Câu 11: Tại sao nói chế độ ăn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật ?
Trả lời :
Nói chế độ ăn ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật vì các chất dinh dưỡng có trong thức ăn là nguyên liệu được động vật sử dụng để cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống của chúng, đồng thời đó là nguyên liệu cho sự gia tăng kích thước và phân chia tế bào, hình thành nên các cơ quan và hệ cơ quan trong cơ thể.
Câu 12: Tại sao cho trẻ nhỏ tắm nắng vào sáng sớm hoặc chiều tối (khi ánh sáng yếu) lại có lợi cho sự sinh trưởng và phát triển của chúng ?
Trả lời :
Tia tử ngoại – một thành phần của ánh sáng mặt trời có tác dụng làm biến đổi tiền vitamin D thành vitamin D. Mặt khác, vitamin D lại có vai trò đặc biệt quan trọng trong chuyển hoá canxi, hình thành xương. Do đó, khi tắm nắng vào sáng sớm hoặc chiều tối (khi ánh sáng yếu), trẻ sẽ được bổ sung đầy đủ vitamin D, nhờ vậy mà việc chuyển hoá và hấp thụ canxi của trẻ sẽ diễn ra dễ dàng và triệt để hơn. Đây là nền tảng giúp trẻ nhanh lớn, cải thiện sức đề kháng, ngủ ngon và giảm quấy khóc nên rất có lợi cho sự sinh trưởng và phát triển bình thường của chúng.
Câu 13: Tại sao vào những ngày mùa đông, chúng ta cần cho gia súc ăn nhiều hơn ?
Trả lời :
Vào mùa đông, nhiệt độ môi trường thường hạ xuống mức thấp hơn so với thân nhiệt cơ thể nên gia súc dễ bị mất nhiều nhiệt vào môi trường xung quanh do chúng phải tăng cường chuyển hoá vật chất, phân giải chất hữu cơ để sinh ra nhiều nhiệt nhằm chống lạnh và để hỗ trợ cho điều này, chúng ta cần cho gia súc ăn nhiều hơn bình thường để bù lại lượng chất hữu cơ đã bị phân huỷ trong hoạt động sinh nhiệt, chống rét.
Câu 14: Những người bị bệnh lùn do thiếu GH nên tiêm hoocmôn này ở giai đoạn nào ? Vì sao ?
Trả lời :
Đối với người bị bệnh lùn cần tiêm GH ở giai đoạn còn trẻ vì ở giai đoạn này, tốc độ sinh trưởng diễn ra mạnh mẽ và khi đó, GH mới phát huy hết tác dụng. Nếu để đến giai đoạn trưởng thành, khi tốc độ sinh trưởng của cơ thể đã chậm lại mới can thiệp thì GH sẽ không phát huy tối đa tác dụng, ngược lại còn có thể gây hại cho người sử dụng, ví dụ như gây to đầu xương chi.
Câu 15: Em hãy nêu một số biện pháp kĩ thuật giúp thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển, góp phần tăng năng suất ở vật nuôi.
Trả lời :
Để thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển của vật nuôi, chúng ta có thể áp dụng một số biện pháp kĩ thuật sau :
– Cải tạo giống thông qua việc áp dụng các phương pháp chọn lọc nhân tạo, lai giống, công nghệ phôi…
– Cải thiện môi trường sống của động vật bằng cách vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, đảm bảo ấm về mùa đông, mát về mùa hè ; tắm nắng cho gia súc non ; xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lí…