Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7 – Chân Trời Sáng Tạo: tại đây
Bài 13 KHTN lớp 7: Nếu kẹp một đầu thước thép và mặt bàn, dùng tay gảy đầu còn lại thì thước có thể phát ra âm thanh. Khi khoảng cách giữa đầu tự do của thước với mép bàn khác nhau thì âm phát ra khác nhau. Vì sao?
Trả lời:
Vì khoảng cách giữa đầu tự do của thước với mép bàn khác nhau dẫn đến sự dao động của đầu tự do sẽ mạnh hay yếu khác nhau, nên âm phát ra khác nhau.
Luyện tập trang 70 KHTN lớp 7:
Sóng âm nào có biên độ dao động lớn hơn?
Trả lời:
Từ đồ thị dao động của âm thoa ta thấy, biên độ dao động của sóng âm khi gõ mạnh là 2 ô, biên độ dao động của sóng âm khi gõ nhẹ là 1 ô.
=> Sóng âm ở hình b có biên độ dao động lớn hơn.
Câu hỏi thảo luận 1 trang 71 KHTN lớp 7:
Trả lời:
Tiến hành thí nghiệm 1, ta có thể điền vào Bảng 13.1 như sau:
Bảng 13.1. Kết quả thí nghiệm
Câu hỏi thảo luận 2 trang 71 KHTN lớp 7:
Trả lời:
Khi biên độ dao động âm càng lớn thì độ to của âm phát ra càng lớn và ngược lại.
Luyện tập trang 71 KHTN lớp 7:
Trả lời:
Tiến hành thí nghiệm với thước thép, quan sát đồ thị dao động âm của thước thép bằng dao động kí:
Chuẩn bị: Thước thép, hộp cộng hưởng, dao động kí, micro.
Tiến hành thí nghiệm:
– Bước 1: Kẹp một đầu thước thép lên hộp cộng hưởng, đầu còn lại nhô ra khỏi mặt bàn. Kết nối micro với ngõ vào của dao động kí.
– Bước 2: Đầu tự do của thước thép đặt gần micro. Dùng tay gảy nhẹ vào đầu tự do của thước thép. Lắng nghe âm thanh phát ra và điều chỉnh dao động kí để quan sát đồ thị dao động âm trên màn hình.
– Bước 3: Tương tự bước 2, nhưng gảy mạnh vào đầu tự do của thước thép.
– Bước 4: Tương tự bước 2, nhưng gảy mạnh hơn bước 3 vào đầu tự do của thước thép.
Qua thí nghiệm, ta thấy nguồn âm dao động càng mạnh thì biên độ dao động âm càng lớn và âm nghe được càng to.
Câu hỏi thảo luận 3 trang 71 KHTN lớp 7:
a) So sánh độ to của âm nghe được trong ba trường hợp gõ âm thoa.
b) So sánh biên độ của dao động âm trên màn hình trong ba trường hợp gõ âm thoa.
c) Nêu nhận xét về mối liên hệ giữa độ to của âm nghe được và biên độ dao động của sóng âm.
Trả lời:
Tiến hành thí nghiệm 2, với các trường hợp:
Trường hợp 1: Gõ nhẹ vào một nhánh của âm thoa.
Trường hợp 2: Gõ mạnh vào một nhánh của âm thoa.
Trường hợp 3: Gõ mạnh hơn trường hợp 2 vào một nhánh của âm thoa.
Qua thí nghiệm, ta rút ra các nhận xét sau:
a) Độ to của âm trong trường hợp 3 lớn nhất, rồi đến trường hợp 2, cuối cùng là trường hợp 1.
b) Biên độ dao động âm trong trường hợp 3 lớn nhất, rồi đến trường hợp 2, cuối cùng là trường hợp 1.
c) Nguồn âm dao động càng mạnh thì biên độ dao động âm càng lớn và âm nghe được càng to.
Luyện tập trang 72 KHTN lớp 7:
Trả lời:
Tần số là số dao động thực hiện được trong một giây.
Vậy dây đàn guitar phải thực hiện được 440 dao động trong mỗi giây để phát ra nốt La (A4) có tần số 440 Hz.
Câu hỏi thảo luận 4 trang 73 KHTN lớp 7:
a) Âm thanh phát ra bởi âm thoa nào nghe bổng hơn?
b) Từ đồ thị dao động âm trên màn hình dao động kí, sóng âm của âm thoa nào phát ra có tần số lớn hơn?
c) Có nhận xét gì về mối liên hệ giữa độ cao của âm với tần số âm?
Trả lời:
Từ thí nghiệm 3, ta có nhận xét sau:
a) Âm phát ra bởi âm thoa khi gõ mạnh nhất nghe bổng nhất.
b) Từ đồ thị dao động âm trên màn hình dao động kí, sóng âm của âm thoa khi gõ mạnh nhất có tần số lớn nhất.
c) Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số âm càng lớn. Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số càng nhỏ.
Vận dụng trang 73 KHTN lớp 7:
Nhấn nút “Play” để nghe. Kéo nút trượt tăng dần tần số. Độ cao của âm nghe được liên hệ như thế nào với tần số âm?
Trả lời:
Các em sử dụng điện thoại có cài đặt ứng dụng quét mã QR, sau đó quét mã trên, ấn nút “Play” và nghe.
Âm phát ra càng bổng (càng cao) khi tần số âm càng lớn.
Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số âm càng nhỏ.
Bài 1 trang 73 KHTN lớp 7: Tần số vỗ cánh của ruồi đen khi bay vào khoảng 350 Hz, của muỗi vào khoảng 600 Hz. Âm thanh phát ra khi bay của ruồi đen hay muỗi nghe bổng hơn? Vì sao?
Trả lời:
Âm thanh phát ra khi bay của muỗi nghe bổng hơn ruồi đen vì tần số dao động do cánh của muỗi thực hiện lớn hơn.
Bài 2 trang 73 KHTN lớp 7: Để thay đổi độ to của tiếng đàn, người nghệ sĩ chơi đàn guitar thường thực hiện các thao tác như thế nào? Giải thích.
Trả lời:
Để thay đổi độ to của tiếng đàn, người nghệ sĩ chơi đàn guitar thường thực hiện các thao tác gảy mạnh hay gảy nhẹ dây đàn.
– Khi gảy càng mạnh, dao động của sợi dây đàn càng mạnh và biên độ dao động càng lớn ⇒ Âm phát ra càng cao (bổng).
– Khi gảy càng nhẹ, dao động của sợi dây đàn càng yếu và biên độ dao động càng nhỏ ⇒ Âm phát ra càng thấp (trầm).
Ngoài cách trên thì người nghệ sĩ còn dùng tay hoặc kẹp chuyên dụng để thay đổi độ dài của mỗi dây khi gảy đàn cũng là một cách để thay đổi độ to của tiếng đàn.
Bài 3 trang 73 KHTN lớp 7: Em hãy tạo ra âm thanh từ một cái thước như Hình 13.1. Lần lượt thay đổi độ dài phần tự do của thước và lắng nghe âm thanh của chúng. Độ cao của âm phát ra liên hệ như thế nào với độ dài phần tự do của thước?
Trả lời:
Độ dài phần tự do của thước càng lớn, biên độ dao động càng lớn thì âm phát ra càng cao và ngược lại.