Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Kết Nối Tri Thức: tại đây
Mở đầu trang 76 KTPL lớp 10:
Lời giải:
– Kể tên các luật, bộ luật của Việt Nam:
+ Bộ luật tố tụng hình sự 2015
+ Bộ luật hình sự 2015
+ Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015
+ Luật thi hành tạm giữ, tạm giam 2015
+ Bộ luật tố tụng dân sự 2015
+ Luật phí và lệ phí 2015
+ Luật trưng cầu ý dân 2015
+ Bộ luật hàng hải Việt Nam 2015
+ Luật tố tụng hành chính 2015
+ Bộ luật dân sự 2015
+ Luật thống kê 2015
+ Luật khí tượng thủy văn 2015
+ Luật kế toán 2015
Câu hỏi 1 trang 76 KTPL lớp 10:
Cấu trúc bên trong của hệ thống pháp luật Việt Nam gồm những bộ phận nào?
Lời giải:
– Cấu trúc bên trong của hệ thống pháp luật Việt Nam gồm những bộ phận: Ngành luật, chế định luật, quy phạm pháp luật.
Câu hỏi 2 trang 76 KTPL lớp 10:
Hình thức thể hiện bên ngoài của hệ thống pháp luật Việt Nam biểu hiện như thế nào?
Lời giải:
– Hình thức thể hiện bên ngoài của hệ thống pháp luật Việt Nam được chia thành văn bản luật và văn bản dưới luật. Trong đó:
+ Văn bản luật bao gồm Hiến pháp, luật, bộ luật, Nghị quyết của Quốc hội.
+ Văn bản dưới luật bao gồm Pháp lệnh, Nghị quyết, quyết định, thông tư của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Câu hỏi 3 trang 76 KTPL lớp 10:
Em hãy nêu ví dụ minh họa cho cấu trúc của hệ thống pháp luật.
Lời giải:
– Ví dụ minh họa cho cấu trúc của hệ thống pháp luật:
– Ví dụ về ngành luật (cấu trúc bên trong), gồm: Luật dân sự, Luật hành chính, Luật hình sự, Luật kinh tế, Luật hôn nhân và gia đình; Luật bảo vệ môi trường; Luật tố tụng hình sự…
– Ví dụ về hình thức thể hiện bên ngoài:
+ Văn bản luật, gồm: Luật giáo dục; Bộ luật Hôn nhân và Gia đình; Bộ luật hình sự…
+ Văn bản dưới luật, gồm: Nghị định số 84/2020/NĐ-CP ngày 14-6-2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục; Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn đăng kí doanh nghiệp…
Câu hỏi 1 trang 78 KTPL lớp 10:
Kể tên các văn bản quy phạm pháp luật và cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản đó.
Lời giải:
– Tên các văn bản quy phạm pháp luật và cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản đó:
+ Hiến pháp, bộ luật, luật, nghị quyết: do Quốc hội ban hành.
+ Pháp lệnh, nghị quyết, nghị quyết liên tịch, lệnh quyết định, nghị định, thông tư, thông tư liên tịch: do Quốc hội ban hành.
Câu hỏi 2 trang 78 KTPL lớp 10:
Nêu các đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật về thẩm quyền ban hành, nội dung, hình thức của văn bản.
Lời giải:
– Đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật về thẩm quyền ban hành, nội dung, hình thức của văn bản:
+ Có chứa quy phạm pháp luật
+ Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành
+ Hình thức, trình tự, thủ tục ban hành do luật quy định
Câu hỏi 1 trang 80 KTPL lớp 10:
Nêu những điểm giống và khác nhau của các văn bản trên về thẩm quyền ban hành, mục đích ban hành, đối tượng thực hiện và phạm vi áp dụng văn bản.
Lời giải:
– Những điểm giống và khác nhau của các văn bản trên về thẩm quyền ban hành, mục đích ban hành, đối tượng thực hiện và phạm vi áp dụng văn bản:
|
|
Văn bản Quyết định xử phạt hành chính |
Văn bản Luật bảo vệ môi trường |
|
Giống nhau |
– Có chứa tính quy phạm – Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành – Hình thức, trình tự, thủ tục ban hành do luật quy định |
|
|
Thẩm quyền ban hành |
– Phòng cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường, công an NB |
– Hối hội |
|
Mục đích ban hành |
– Xử phạt hành hành chính công ty kinh doanh thực phẩm TH về việc vi phạm luật bảo vệ môi trường |
– Đưa ra những quy định chung về luật bảo vệ môi trường để các cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân thực hiện. |
|
Đối tượng thực hiện |
– Công ty kinh doanh thực phẩm TH. |
– Các cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm đất liền, hải đảo, vùng biển, lòng đất và vùng trời thực hiện. |
|
Phạm vi áp dụng |
– Áp dụng xử phạt với công ty, cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm. |
– Lãnh thổ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm: đất liền, hải đảo,vùng biển, lòng đất và vùng trời |
Câu hỏi 2 trang 80 KTPL lớp 10:
Hãy cho biết mối liên hệ giữa hai văn bản trên.
Lời giải:
– Mối liên hệ giữa hai văn bản:
– Luật bảo vệ môi trường là văn bản pháp luật.
– Quyết định xử phạt hành chính… là văn bản áp dụng pháp luật.
Luyện tập 1 trang 80 KTPL lớp 10:
Lời giải:
a. Sai. Báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em không phải là văn bản quy phạm pháp luật. Vì nó là văn bản hành chính
b. Sai. Bản án, quyết định xét xử của Toà án là văn bản áp dụng pháp luật. Nó sử dụng văn bản quy phạm pháp luật làm căn cứ nhằm xác định trách nhiệm pháp lí đối với chủ thể vi phạm pháp luật.
c. Sai. Hương ước, lệ làng là những quy ước, điều lệ của một cộng đồng chung sống trong một khu vực. Nó không phải văn bản quy phạm pháp luật vì không chứa quy phạm pháp luật, không do nhà nước có thẩm quyền ban hành.
d. Đúng. Pháp lệnh do Quốc hội ban hành là văn bản quy phạm pháp luật.Vì nó chứa quy phạm pháp luật, do cơ quan nhà nước bạn hành và có hình thức, trình tự do luật quy định.
e. Sai. Nghị định do Chính phủ ban hành là văn bản quy phạm pháp luật.
Luyện tập 2 trang 81 KTPL lớp 10:
a. Nghị quyết số 03/202D/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và các tội phạm khác về chức vụ.
b. Nghị định số 84/2020/NĐ-CP ngày 14-6-2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục.
c. Kế hoạch liên tịch số 9337/KHLT/BGDĐT-BCA-BGTVT-TWĐTN-ĐTHVN ngày 04 – 9 – 2007 của Bộ Giáo dục và Đào tạo – Bộ Công an – Bộ Giao thông vận tải – Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Đài Truyền hình Việt Nam về tăng cường Công tác tuyên truyền, giáo dục, xử các vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông trong học sinh, sinh viên.
d. Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn đăng kí doanh nghiệp
e. Luật Giáo dục năm 2019.
g. Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội ưu đãi người có Công với cách mạng.
Lời giải:
– Văn bản thuộc hệ thống pháp luật Việt Nam là văn bản:
a. Nghị quyết số 03/202D/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và các tội phạm khác về chức vụ.
b. Nghị định số 84/2020/NĐ-CP ngày 14-6-2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục.
d. Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn đăng kí doanh nghiệp
e. Luật Giáo dục năm 2019.
g. Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội ưu đãi người có Công với cách mạng.
Luyện tập 3 trang 81 KTPL lớp 10:
Lời giải:
|
Văn bản quy phạm pháp luật |
Văn bản áp dụng pháp luật |
Giải thích lí do |
|
|
a. Quyết định gọi công dân nhập ngũ. c. Quyết định giải quyết khiếu nại Chủ tịch UBND huyện. e. Bản ản, quyết định xét xử của Toà án |
Đối tượng áp dụng được xác định cụ thể và được áp dụng 1 lần |
|
b. Luật xử lí vi phạm hành chính.
|
|
Đây là văn bản luật do Quốc hội ban hành; hình thức theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; có phạm vi áp dụng rộng rãi, thời gian áp dụng lâu dài, nhiều lần. |
|
d. Nghị định của Chính phủ. |
|
Đây là văn bản luật do Chính phủ ban hành; hình thức theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; có phạm vi áp dụng rộng rãi, thời gian áp dụng lâu dài, nhiều lần. |
|
g. Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
|
|
Đây là văn bản luật do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; hình thức theo Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; có phạm vi áp dụng rộng rãi, thời gian áp dụng lâu dài, nhiều lần. |
Luyện tập 4 trang 81 KTPL lớp 10:
Lời giải:
Sắp xếp các văn bản theo hiệu lực pháp lý từ cao xuống thấp
a. Hiến pháp năm 2013.
g. Luật Giáo dục năm 2019.
d. Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội ưu đãi người có
công với cách mạng.
c. Nghị định số 84/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật
Giáo dục năm 2019.
h. Quyết định số 27/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tin dụng đối với người lao động tại huyện nghèo đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đến năm 2020.
e. Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và các tội phạm khác về chức vụ.
b. Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn đăng kí doanh nghiệp.
Vận dụng 1 trang 82 KTPL lớp 10:
Lời giải:
– Văn bản 1: Quyết định số 139/QĐ-UBND của UBND tỉnh Bắc Ninh về việc nâng bậc lương trước thời hạn đối với cán bộ cấp xã lập thành tích cuất sắc năm 2021
+ Cơ quan ban hành: UBND tỉnh Bắc Ninh
+ Mục đích ban hành: nâng bậc lương trước thời hạn đối với cán bộ xã lập thành tích xuất sắc năm 2021.
+ Đối tượng áp dụng: cán bộ cấp xã.
+ Phạm vi áp dụng: tỉnh Bắc Ninh
– Văn bản 2: Luật bảo vệ môi trường năm 2020
+ Cơ quan ban hành: Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
+ Mục đích ban hành: quy định về hoạt động bảo vệ môi trường, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân trong hoạt động bảo vệ môi trường
+ Đối tượng và phạm vi áp dụng: cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân trên phạm vi lãnh thổ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm: đất liền, hải đảo,vùng biển, lòng đất và vùng trời.
Vận dụng 2 trang 82 KTPL lớp 10:
Lời giải:
Văn bản: Nghị định số 84/2020/NĐ-CP của Chính phủ về việc: quy định chi tiết một số điều của Luật Giáo dục
– Cơ quan ban hành: Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
– Người kí quyết định ban hành: Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc
– Ngày ban hành: 17/7/2020
– Mục đích ban hành: quy định, chi tiết một số điều của Luật Giáo dục, bao gồm: Thời gian nghỉ hè của nhà giáo; phong tặng danh hiệu Tiến sĩ danh dự, Giáo sư danh dự; chuyển đổi nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông tư thục sang nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông tư thục hoạt động không vì lợi nhuận; học bổng khuyến khích học tập; học bổng chính sách và miễn, giảm giá vé dịch vụ công cộng cho học sinh, sinh viên.
– Đối tượng áp dụng:
+ Nhà trẻ, nhóm trẻ độc lập; trường mẫu giáo, lớp mẫu giáo độc lập; trường mầm non, lớp mầm non độc lập (sau đây gọi chung là cơ sở giáo dục mầm non).
+ Trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học (sau đây gọi chung là cơ sở giáo dục phổ thông).
+ Trường trung cấp, trường cao đẳng (sau đây gọi chung là cơ sở giáo dục nghề nghiệp).
+ Đại học, trường đại học, học viện (sau đây gọi chung là cơ sở giáo dục đại học).
+ Trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường dự bị đại học, trường chuyên, trường năng khiếu (sau đây gọi chung là trường chuyên biệt).
+ Trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục nghề nghiệp.
+ Các tổ chức, cá nhân có liên quan.
– Phạm vi áp dụng: lãnh thổ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm: đất liền, hải đảo,vùng biển, lòng đất và vùng trời.