Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Kết Nối Tri Thức: tại đây

Mở đầu trang 85 Lịch Sử 10:

Hãy kể tên một số thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ – trung đại mà em biết.

Lời giải:

– Một số thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ – trung đại:

+ Đền Bô-rô-bu-đua (ở In-đô-nê-xi-a)

+ Đền Ăng-co Vát, Ăng-co Thom (ở Campuchia)

+ Thánh địa Mỹ Sơn, cố đô Huế… (ở Việt Nam)

+ Chùa Thạt Luổng (ở Lào)

+ Đền Cheng Hun Teng tại Ma-lắc-ca (ở Ma-lai-xi-a)

+ …

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên mang tính tham khảo

Câu hỏi trang 86 Lịch Sử 10:

Lời giải:

– Từ những thế kỉ tiếp giáp Công nguyên đến thế kỉ VII: đây là giai đoạn hình thành và bước đầu phát triển của văn minh Đông Nam Á

+ Gắn với sự hình thành và phát triển của các quốc gia đầu tiên, như Văn Lang – Âu Lạc, Phù Nam, các quốc gia ở hạ lưu sông Chao Phray-a,… 

+ Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ và văn minh Trung Hoa đối với khu vực Đông Nam Á đã thể hiện rõ nét.

– Từ thế kỉ VII đến thế kỉ XV: đây là giai đoạn phát triển rực rỡ của văn minh Đông Nam Á

+ Gắn với sự hình thành và phát triển thịnh đạt của các quốc gia phong kiến 

+ Các quốc gia phong kiến Đông Nam Á tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa của văn minh Ấn Độ và văn minh Trung Hoa.

– Từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX: đây là giai đoạn văn minh Đông Nam Á có những chuyển biến quan trọng

+ Gắn với quá trình suy yếu của các vương triều phong kiến và sự xâm nhập của chủ nghĩa tư bản phương Tây 

+ Văn minh Đông Nam Á có những chuyển biến quan trọng, chịu ảnh hưởng của văn minh phương Tây, đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực chính trị, văn hoá, khoa học, kĩ thuật,…

Câu hỏi 1 trang 88 Lịch Sử 10:

Lời giải:

* Tín ngưỡng

– Trước khi chịu ảnh hưởng của các nền văn hoá lớn từ bên ngoài, ở Đông Nam Á đã tồn tại các hình thức tín ngưỡng bản địa phong phú, đa dạng.

– Về cơ bản, tín ngưỡng Đông Nam Á bao gồm ba nhóm chính: 

+ Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên

+ Tín ngưỡng phồn thực

+ Tín ngưỡng thờ cúng người đã mất

– Các hình thức tín ngưỡng bản địa được bảo tồn trong quá trình phát triển của lịch sử Đông Nam Á và tiếp tục tồn tại đến ngày nay

* Tôn giáo

– Bằng nhiều con đường khác nhau, các tôn giáo lớn của thế giới như Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo, Công giáo lần lượt được du nhập vào Đông Nam Á và có ảnh hưởng lớn trong đời sống tinh thần của cư dân từng quốc gia trong khu vực này.

– Phật giáo du nhập từ khoảng những thế kỉ đầu Công nguyên và có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị, xã hội và văn hoá của cư dân nhiều nước (Thái Lan, Lào, Cam-pu-chia,…). 

+ Hồi giáo được truyền bá thông qua hoạt động thương mại của các thương nhân Ấn Độ vào khoảng thế kỉ XIII. Hồi giáo phát triển hưng thịnh ở Đông Nam Á với sự ra đời của các quốc gia Hồi giáo: Ma-lắc-ca, A-chê… vào các thế kỉ XV-XVII.

+ Đầu thế kỉ XVI, Công giáo được truyền bá vào Phi-líp-pin. Cùng với quá trình các nước phương Tây mở rộng xâm lược Đông Nam Á, Công giáo tiếp tục được truyền bá đến nhiều nước khác trong khu vực.

– Nhìn chung ở Đông Nam Á thời kì cổ – trung đại các tôn giáo cùng tồn tại và phát triển một cách hoà hợp.

Câu hỏi 2 trang 88 Lịch Sử 10:

Lời giải:

– Nhiều tôn giáo lớn trên thế giới được truyền bá và phát triển ở các quốc gia Đông Nam Á, vì:

+ Đông Nam Á có vị trí thuận lợi cho quá trình giao lưu, tiếp xúc kinh tế – văn hóa với nhiều nền văn minh lớn trên thế giới. Thông qua quá trình giao lưu kinh tế – văn hóa này, các tôn giáo từng bước được du nhập vào Đông Nam Á.

+ Trước khi diễn ra quá trình giao lưu, tiếp xúc với các nền văn hóa bên ngoài, cư dân Đông Nam Á chưa sáng tạo ra được tôn giáo riêng của dân tộc mình. Các tôn giáo: Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo, Thiên Chúa giáo… khi du nhập vào Đông Nam Á thì đã có đầy đủ: hệ thống giáo lý, giáo luật, kinh thánh…. Mặt khác, các tôn giáo này, tuy có sự giải thích khác nhau về con đường tu tập nhưng đều thống nhất với nhau về trong việc đề cao tính hướng tiện, lòng yêu thương con người. Vì vậy, các tôn giáo dễ dàng được cư dân Đông Nam Á đón nhận, sùng mộ.

Câu hỏi 1 trang 89 Lịch Sử 10:

Lời giải:

– Việc cư dân các nước Đông Nam Á sáng tạo ra chữ viết của mình đã cho thấy tính sáng tạo, tính dân tộc và tinh thần sẵn sàng tiếp thu, học hỏi của cư dân Đông Nam Á

Câu hỏi 2 trang 89 Lịch Sử 10:

Lời giải:

– Một số tác phẩm văn học chữ Nôm tiêu biểu của Việt Nam thời kì trung đại:

+ Truyện Kiều của Nguyễn Du

+ Tập thơ Bạch Vân quốc ngữ thi tập của Nguyễn Bỉnh Khiêm

+ Tập thơ Hồng Đức quốc âm thi tập của vua Lê Thánh Tông

+ Bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

+ Bài thơ Qa đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên mang tính tham khảo

Câu hỏi 1 trang 92 Lịch Sử 10:

Lời giải:

* Một số thành tựu kiến trúc – điêu khắc tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á

– Cư dân Đông Nam Á đã tạo dựng hàng loạt công trình kiến trúc (đền, chùa, tháp) mang phong cách Phật giáo và Hin-đu giáo ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ nhưng vẫn có nét độc đáo riêng, thể hiện bản sắc văn hoá của từng dân tộc.

– Trước khi tiếp thu ảnh hưởng của các nền văn hoá lớn từ bên ngoài, cư dân ở Đông Nam Á đã sáng tạo ra nghệ thuật tạo hình độc đáo và đa dạng, thể hiện qua nghệ thuật chạm khắc hoa văn trang trí trên các hiện vật bằng gốm, đồng,… Cùng với các công trình kiến trúc đồ sộ là hàng loạt tác phẩm điêu khắc nổi tiếng, với hai loại hình chủ yếu là phù điêu và tượng.

– Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đạt đến đỉnh cao rực rỡ với nhiều công trình đặc sắc, tiêu biểu là:

+ Quần thể kiến trúc đền Bô-rô-bu-đua (In-đô-nê-xi-a), 

+ Quần thể kiến trúc Ăng-co Vát và Ăng-co Thom (Cam-pu-chia)

+ Chùa Phật Ngọc (Thái Lan)

+ Chùa Vàng (Mi-an-ma)

+ Khu đền tháp Mỹ Sơn (Việt Nam),…

* Em ấn tượng nhất với: Quần thể kiến trúc đền Bô-rô-bu-đua (In-đô-nê-xi-a). Đền Bô-rô-bu-đua là kì quan Phật giáo lớn nhất thế giới, được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 1991.

Câu hỏi 2 trang 92 Lịch Sử 10:

Lời giải:

– Sự trường tồn của những thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ – trung đại cho thấy sức sống mãnh liệt, bền bỉ của nền văn minh bản địa, tính sáng tạo và tinh thần dân tộc của cư dân Đông Nam Á.

Luyện tập 1 trang 92 Lịch Sử 10:

Lời giải:

(*) Sơ đồ trục thời gian tham khảo: về hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ – trung đại

Luyện tập 2 trang 92 Lịch Sử 10:

Lời giải:

* Bảng thống kê: một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á

Tên thành tựu	Lĩnh vực	Niên đại	Quốc gia	Ý nghĩa/ giá trị
Thờ thần Lúa	Tín ngưỡng	Đầu Công nguyên	Lào Inđônêxia Thái Lan; Việt Nam…	– Thần Lúa được coi là vị thần bảo trợ cho sản xuất nông nghiệp => thờ thần lúa là biểu hiện của nền văn minh bản địa ở Đông Nam Á
Đền Bôrôbuađua	Kiến trúc	Thế kỉ IX	Inđônêxia	Là kì quan Phật giáo lớn nhất thế giới
Chữ Chăm cổ	Chữ viết	Thế kỉ IV	Chăm-pa (Nam Trung Bộ Việt Nam hiện nay)	Thể hiện tính dân tộc, sự sáng tạo của cư dân Chăm-pa
Thánh địa Mỹ Sơn	Kiến trúc	Khoảng thế kỉ IV – XI	Chăm-pa (Nam Trung Bộ Việt Nam hiện nay)	Là trung tâm tôn giáo của Vương quốc Chăm-pa xưa
Truyện Kiều	Văn học	Thế kỉ XIX	Việt Nam	Là một trong những kiệt tác văn học của Việt Nam thời trung đại

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên mang tính tham khảo

Vận dụng trang 92 Lịch Sử 10:

Lời giải:

– Nếu được tham gia “Tàu Thanh niên Đông Nam Á – Nhật Bản”, em sẽ lựa chọn thành tựu: tín ngưỡng thờ cúng người đã mất của cư dân Đông Nam Á

– Vì:

+ Tín ngưỡng thờ cúng người đã mất là một trong những tín ngưỡng bản địa có ảnh hưởng lớn đến đời sống tinh thần của cư dân Đông Nam Á, bởi với họ: thờ cúng người đã mất là sợi dây nối liền quá khứ – hiện tại – tương lai, tạo nên một truyền thống liên tục của dân tộc.

+ Tín ngưỡng này có sức sống bền bỉ, mãnh liệt (được hình thành từ rất sớm, khoảng những thế kỉ trước Công nguyên, qua nhiều thời kì lịch sử, tín ngưỡng thờ cúng người đã khuất không hề bị lãng quân hay phai nhạt mà vẫn được duy trì cho đến hiện nay)

+ Tín ngưỡng thờ cúng người đã khuất mang tính phổ biến, rộng rãi ở hầu hết các cộng đồng dân tộc trong khu vực Đông Nam Á.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên mang tính tham khảo