Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
I. SILIC (Si)
Kí hiệu hóa học: Si; Nguyên tử khối : 28
1. Trạng thái thiên nhiên
Silic là nguyên tố phổ biến thứ hai trong thiên nhiên, chỉ sau oxi, chiếm ¼ khối lượng vỏ Trái Đất. Trong tự nhiên Silic không tồn tại ở dạng đơn chất mà chỉ ở dạng hợp chất. Các hợp chất tồn tại nhiều là cát trắng, đất sét (cao lanh).
2. Tính chất
Silic là chất rắn, màu xám, khó nóng chảy, dẫn điện kém. Tinh thể silic tinh khiết là chất bán dẫn.
Silic là phi kim hoạt dộng hóa học yếu hơn cacbon, clo. Ở nhiệt độ cao, silic phản ứng với oxi tạo thành silic đioxit
Silic được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật điện tử và được dùng để chế tạo pin mặt trời.
II. SILIC ĐIOXIT (SiO2)
SiO2 là oxit axit. Ở nhiệt độ cao, tác dụng với kiềm và oxit bazơ tan tạo thành muối silicat. Silic đioxit không phản ứng với nước
III. SƠ LƯỢC VỀ CÔNG NGHIỆP SILICAT
1. Sản xuất đồ gốm, sứ
a) Nguyên liệu chính: Đất sét, thạch anh, fenpat
b) Các công đoạn chính
– Nhào đất sét + Thạch anh + fenpat tạo thành khối dẻo tạo hình và sấy khô
– Nung các đồ vật trong lò ở nhiệt độ cao
c) Cơ sở sản xuất: Ở nước ta có nhiều cơ sở sản xuất gốm, sứ như: Bát Tràng – Hà Nội, Minh long, Phủ Lãng…
2. Sản xuất xi măng
a) Nguyên liệu chính: Đất sét, đá vôi
b) Các công đoạn chính
– Nghiền nhỏ hỗn hợp đá vôi và đất sét rồi trộn với cát và nước ở dạng bùn
– Nung hỗn hợp trên lò quay (lò đứng) ở 1400-1500˚C được clanhke rắn
– Nghiền clanhke nguội với phụ gia được xi măng
c) Cơ sở sản xuất: nhà máy xi măng Hà Tiên, Hải Phòng, Bỉm Sơn…
3. Sản xuất thủy tinh
a) Nguyên liệu: Cát thạch anh, sôđa, đá vôi
b) Các công đoạn chính
– Trộn nguyên liệu với nhau theo tỉ lệ thích hợp
– Nung hỗn hợp trong lò được thủy tinh nhão
– Làm nguội từ từ được thủy tinh dẻo
– Ép, thổi thủy tinh dẻo thành các đồ vật
c) Cơ sở sản xuất: Nhà máy Rạng Đông, Công ty Điện Quang…
Bài tập
Bài tập bổ sung
Bài 1. (Trang 90 VBT Hóa học 9 ) Hãy nêu một số đặc điểm của nguyên tố silic về trạng thái thiên nhiên, tính chất và ứng dụng.
Lời giải:
Trạng thái thiên nhiên: Silic không tồn tại ô dạng đơn chất mà chỉ ở dạng hợp chất: cát trắng, đất sét (cao lanh).
Tính chất: Silic là chất rắn, màu xám, khó nóng chảy, có vẻ sáng của kim loại. Tinh thể silic là chất bán dẫn. Silic là phi kim hoạt động hóa học yếu hơn cacbon, clo.
Tính chất hóa học đặc trưng của Si là tính khử (ở nhiệt độ cao).
Ứng dụng: Silic được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật diện tử và dùng để chế tạo pin mặt trời.
Bài 2. (Trang 90 VBT Hóa học 9 ) Hãy mô tả sơ lược các công đoạn chính để sản xuất đồ gốm.
Lời giải:
Công đoạn sản xuất: Nhào nguyên liệu với nước, tạo khối dẻo rồi cho vào khuôn tạo hình đồ vật và phơi khô. Cho vào lò nung với nhiệt độ thích hợp.
Bài 3. (Trang 90 VBT Hóa học 9 ) Thành phần chính của xi măng là gì ? Cho biết nguyên liệu chính và mô tả sơ lược các công đoạn sản xuất xi măng.
Lời giải:
Thành phần chính của xi măng là CaSiO3, Ca(AlO2)2
– Nguyên liệu chính: đất sét, đá vôi, cát…
– Các công đoạn chính:
+ Nghiền nhỏ đá vôi và đất sét rồi trộn đều với cát, nước thành dạng bùn.
+ Nung hỗn hợp trong lò quay ở nhiệt độ 1400 – 1500 độ C tạo clanhke rắn.
+ Nghiền clanhke và phụ gia thành bột mịn là xi măng.
Bài 4. (Trang 90 VBT Hóa học 9 ) Sản xuất thuỷ tinh như thế nào ? Viết các phương trình hoá học của phản ứng xảy ra trong quá trình nấu thuỷ tinh.
Lời giải:
Sản xuất thủy tinh:
– Trộn hỗn hợp cát, đá vôi, sôđa theo một tỉ lệ thích hợp.
– Nung hỗn hợp trong lò nung ở khoảng 900°c thành thủy tinh ở dạng nhão. Làm nguội.
Học theo Sách giáo khoa
Bài tập bổ sung
Bài 1. (Trang 90 VBT Hóa học 9 ) Một loại thủy tinh có công thức là K2O.CaO.6SiO2. Tính thành phần % khối lượng của mỗi nguyên tố trong công thức đó?
Lời giải:
Thành phần phần trăm khối lượng của mỗi nguyên tố trong công thức thủy tinh:
M(thủy tinh) = 39.2 + 16 + 40 + 16 + 6.(28 + 16.2) = 510
Bài 2. (Trang 90 VBT Hóa học 9 ) Một loại thủy tinh có thành phần % khối lượng như sau: 12,97% Na2O; 11,72% CaO và 75,31% SiO2. Hãy biểu diễn công thức của loại thủy tinh này theo tỉ lệ số mol các oxit.
Lời giải:
Biểu diễn công thức của thủy tinh theo tỉ lệ mol các oxit dạng xNa2O. yCaO.zSiO2
Học theo Sách giáo khoa
Bài tập
Để học tốt Hóa học lớp 9, dưới đây liệt kê các bài giải bài tập Vở bài tập Hóa học 9 Bài 28: Các oxit của cacbon.
Học theo Sách giáo khoa
Bài tập
Bài tập bổ sung
Để học tốt Hóa học lớp 9, dưới đây liệt kê các bài giải bài tập Vở bài tập Hóa học 9 Bài 29: Axit cacbonic và muối cacbonat.
Học theo Sách giáo khoa
Bài tập
Bài tập bổ sung
Để học tốt Hóa học lớp 9, dưới đây liệt kê các bài giải bài tập Vở bài tập Hóa học 9 Bài 31: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
Học theo Sách giáo khoa
Bài tập
Bài tập bổ sung
Để học tốt Hóa học lớp 9, dưới đây liệt kê các bài giải bài tập Vở bài tập Hóa học 9 Bài 32: Luyện tập chương 3: Phi kim – Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
Học theo Sách giáo khoa
Bài tập
Bài tập bổ sung