Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây

I. Kiến thức cơ bản

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Quần chúng là người sáng tạo, công nông là sáng tạo. Nhưng quần chúng không chỉ sáng tạo ra những của cải vật chất cho xã hội. Quần chúng còn là người sáng tác nữa …Những câu tục ngữ, những câu vè, ca dao rất hay là những sáng tác của quần chúng. Các sáng tác ấy rất hay mà lại gắn, chứ không “Trường thiên đại hải”, “Dây cà ra dây muống”…Những sáng tác ấy là những hòn ngọc quí. (Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 9, tr. 250). Câu nói ấy của Bác nói đến vai trò của con người trong cuộc sống.

1. Con người là chủ thể của lịch sử

a. Con người sáng tạo ra lịch sử của mình :

– Con người tự tìm ra được công cụ lao động .

– Chỉ có con người biết sử dụng công cụ lao động . Nhờ công cụ lao động mà con người tự tách mình ra khỏi thế giới loài vật .Từ đó lịch sử loài người đựơc bắt đầu

b. Con người là chủ thể sáng tạo ra giá trị vật chất tinh thần cho xã hội :

– Để tồn tại và phát triển con ngươi phải lao động SX ra của cải vật chất để nuôi sống XH.

– SX ra của cải vật chất là đặc trưng riêng chỉ có ở con người.

   + Là kết quả của quá trình LĐ và sáng tạo của con người.

   + Ví dụ: – Lương thực,thực phẩm, tư liệu sinh hoạt…

– Đời sống LĐ của con người là nguồn đề tài vô tận của các giá trị văn hóa, tinh thần.

– Con người là tác giả của các công trình văn hóa, nghệ thuật. Ví dụ: Các kì quan thế giới: Ở Việt Nam: Nhã nhạc cung đình Huế, Di tích Hoàng thành Thăng Long, Thành nhà Hồ, Di tích Tràng An, Vịnh Hạ Long…

c. Con người là động lực của các cuộc cách mạng xã hội.

– Nhu cầu về một cuộc sống tốt đẹp hơn là động lực thúc đẩy con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội, mọi cuộc cách mạng xã hội đều do con người tạo ra.

– Ví dụ: từ CXNT → CHNL → PK → TBCN → XHCN.

2. Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội

a. Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội: Con người là chủ thể của lịch sử nên con người cần phải được tôn trọng, cần phải được bảo đảm các quyền chính đáng của mình, phải là mục tiêu phát triển của xã hội.

b. Chủ nghĩa xã hội với sự phát triển toàn diện của con người:

– Xã hội chủ nghĩa là một xã hội mọi người có suộc sống tự do, hạnh phúc.

– Mục tiêu cao cả của chủ nghĩa xã hội là: Xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người có cuộc sống tự do, hạnh phúc, mọi người có điều kiện phát triển toàn diện.

– Nước ta đang trong giai đoạn chủ nghĩa xã hội, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng yếu tố con người, coi con người là mục tiêu phát triển của xã hội.