Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây

Với Bài tập xác định chất còn thiếu trong phương trình, hoàn thiện phương trình hóa học môn Hóa học lớp 8 sẽ giúp học sinh nắm vững lý thuyết, biết cách làm các dạng bài tập từ đó có kế hoạch ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao trong các bài thi Hóa học lớp 8.

A. Lý thuyết & phương pháp giải

Để xác định chất còn thiếu trong phương trình hóa học ta cần lưu ý: Trong phản ứng hóa học số nguyên tử mỗi nguyên tố giữ nguyên trước và sau phản ứng. 

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Hãy xác định công thức hóa học thích hợp để điền vào dấu hỏi chấm trong phương trình hóa học sau:  Mg + 2HCl → MgCl₂ +?

Hướng dẫn giải

Vế trái có Mg, H, Cl vậy chất còn lại ở vế phải nhất định phải chứa H. Vậy chất còn thiếu ở vế phải là H₂.

Vậy phương trình hóa học là:

Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂

Ví dụ 2: Hãy xác định công thức hóa học thích hợp để điền vào dấu hỏi chấm trong các phương trình hóa học sau: 

a. 4Na + ? → 2Na₂O

b. CaO + CO₂ → ?

Hướng dẫn giải

a. Vế phải có Na, O, vậy chất còn lại ở vế trái nhất định phải có O. Vậy chất còn thiếu ở vế trái là O₂.

Vậy phương trình hóa học là:

4Na + O₂ → 2Na₂O

b. Vế trái có Ca, O, C, vậy chất cần tìm ở vế phải nhất định phải có Ca, C, O. Vậy chất cần tìm là CaCO₃.

Vậy phương trình hóa học là:

CaO + CO₂ → CaCO₃

Ví dụ 3: Chọn hệ số và công thức hóa học thích hợp để điền vào dấu hỏi chấm trong phương trình hóa học sau:

FeO + ?HCl → FeCl₂ + ?

Hướng dẫn giải

Vế trái có Fe, O, H, Cl, vậy chất còn lại ở vế phải nhất định phải chứa H, O. Vậy chất còn thiếu ở vế phải là H₂O.

Vế phải có 2 nguyên tử Cl, vậy để số Cl ở cả hai vế bằng nhau thì cần thêm 2 vào trước HCl.

Vậy phương trình hóa học là:

FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Cho phương trình phản ứng: NaOH + HCl → ? + H₂O

Chất còn thiếu trong phương trình trên là

A. NaCl.

B. Na.

C. Na₂O.

D. NaClO.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

Vế trái có Na, O, H, Cl, vậy chất còn lại ở vế phải nhất định phải chứa Na, Cl. Vậy chất còn thiếu là NaCl.

Câu 2: Cho phương trình phản ứng:

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + ?

Tỉ lệ số phân tử của chất sản phẩm là

A. 1 : 1.

B. 1 : 2.

C. 2 : 1.

D. 1 : 3.

Lời giải

Đáp án: Chọn A.

Vế trái có chứa Fe, H, S, O. Vậy chất còn thiếu ở vế phải có chứa H. Vậy chất còn thiếu là H_2.

Phương trình phản ứng:

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂

Vậy tỉ lệ số phân từ FeSO₄ : H₂ = 1 : 1

Câu 3: Cho phương trình phản ứng: 2NO + O₂ → 2?

Chất còn thiếu trong phương trình là

A. NO₂.

B. N.

C. NO₃.

D. N₂O₅.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

2NO + O₂ → 2NO₂.

Câu 4: Cho phương trình hóa học sau:

aAl(OH)₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + ?

Giá trị của a là 

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Lời giải

Đáp án: Chọn B

Vế trái có chứa Al, O, H, S, vậy chất còn thiếu ở vế phải có chứa H, O. Vậy chất còn thiếu là H₂O.

Phương trình phản ứng:

2Al(OH)₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 6H₂O.

Vậy a = 2

Câu 5: Hòa tan kẽm (Zn) vào dung dịch axit clohidric (HCl) thu được kẽm clorua (ZnCl₂) và khí là

A. H₂.

B. CO₂.

C. O₂.

D. CO.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

Câu 6: Cho phương trình hóa học sau: Al + FeSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + ?

Hãy cho biết hệ số thích hợp trong phản ứng là

A. 1 : 3 : 1 : 3.

B. 2 : 3 : 1 : 3.

C. 2 : 1 : 3 : 2.

D. 3 : 2 : 1 : 3.

Lời giải

Đáp án: Chọn B

Vế trái chứa Al, Fe, S, O do đó chất còn thiếu ở vế phải chứa Fe.

Vậy chất còn thiếu là Fe.

Phương trình hóa học: 2Al + 3FeSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3Fe

Câu 7: Cho sơ đồ phản ứng: SO₂ + O₂ →?

Tổng hệ số các chất tham gia phản ứng là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Lời giải

Đáp án: Chọn C

Vế trái chứ S, O do đó chất cần tìm ở vế phải nhất định phải chứa S, O.

Vậy chất còn thiếu là SO₃.

Phương trình hóa học:  2SO₂ + O₂ → 2SO₃.

Vậy tổng hệ số các chất tham gia phản ứng là: 2 + 1 = 3.

Câu 8: Cho phương trình hóa học sau: CO + FeO → Fe + ?

Tỉ lệ số phân tử của các chất tham gia phản ứng là

A. 1 : 1.

B. 1 : 2.

C. 1 : 3.

D. 1 : 4.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

Vế trái chứa C, O, Fe do đó chất còn lại ở vế phải nhất định phải chứa C, O. Vậy chất còn lại là CO₂.

Phương trình phản ứng: CO + FeO → Fe + CO₂.

Tỉ lệ số phân tử của các chất tham gia phản ứng là 1 : 1.

Câu 9: Cho phương trình phản ứng sau: 

Fe(NO₃)₃ + ?KOH → Fe(OH)₃ + ?

Hệ số trước KOH và chất còn thiếu trong phương trình trên lần lượt là

A. 1 và KNO₃.

B. 2 và KNO₃.

C. 3 và KNO₃.

D. 4 và KNO₃.

Lời giải

Đáp án: Chọn C

Phương trình phản ứng: Fe(NO₃)₃ + 3KOH → Fe(OH)₃ + 3KNO₃.

Câu 10: Có phản ứng hóa học:

CuO +? → Cu + H₂O

Tích hệ số các chất tham gia phản ứng là

A. 1.

B. 2. 

C. 3.

D. 4.

Lời giải

Đáp án: Chọn A

Vế phải chứa Cu, H, O do vậy chất còn thiếu ở vế trái nhất định phải chứa H. Vậy chất còn thiếu là H₂.

Phương trình phản ứng: CuO + H₂ → Cu + H₂O.

Tích hệ số các chất tham gia phản ứng là 1.1 = 1.