Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây

A. Lý thuyết & Phương pháp giải

1. Tính khối lượng chất tham gia và chất sản phẩm

* Các bước giải:

Bước 1: Chuyển đổi số liệu đầu bài sang số mol.

– Bài cho khối lượng: n = (mol)

– Bài cho thể tích khí ở điều kiện tiêu chuẩn: n = (mol)

Bước 2: Lập phương trình hoá học.

Bước 3: Dựa vào số mol chất đã biết để tính số mol chất cần tìm theo Phương trình hóa học.

Bước 4: Tính khối lượng các chất cần tìm theo công thức: m = n . M

* Nếu phản ứng đã biết khối lượng của (n – 1) chất, cần tính khối lượng của 1 chất còn lại, ta có thể sử dụng định luật bảo toàn khối lượng

2. Tính thể tích khí tham gia và tạo thành

* Các bước giải:

Bước 1: Chuyển đổi số liệu đầu bài sang số mol.

– Bài cho khối lượng: n = (mol)

– Bài cho thể tích khí ở điều kiện tiêu chuẩn: n =

(mol)

Bước 2: Viết Phương trình hóa học

Bước 3: Dựa vào phương trình phản ứng để tính số mol chất tham gia hoặc sản phẩm

Bước 4: Áp dụng công thức tính toán theo yêu cầu đề bài

V = n. 22,4 (lít) đối với khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn 13 gam Zn trong khí oxi thu được ZnO.

a) Lập phương trình hóa học của phản ứng.

b) Tính khối lượng ZnO thu được?

Hướng dẫn giải:

a) Phương trình hóa học: 2Zn + O₂ 2ZnO

b) Số mol Zn tham gia phản ứng là: n_Zn = = 0,2 mol

Phương trình hóa học: 2Zn + O₂

2ZnO

Theo phương trình hóa học ta có:

2 mol Zn tham gia phản ứng thu được 2 mol ZnO

Vậy 0,2 mol Zn tham gia phản ứng thu được 0,2 mol ZnO

Khối lượng ZnO thu được là: m_ZnO = n_ZnO. M_ZnO = 0,2.(65+16) = 16,2 gam.

Ví dụ 2: Cacbon cháy trong khí oxi sinh ra khí cacbon đioxit (CO₂). Tính thể tích khí CO₂ (đktc) sinh ra, nếu có 8 gam khí O₂ tham gia phản ứng.

Hướng dẫn giải:

Số mol O₂ tham gia phản ứng là: n_O2 = = 0,25 mol

Phương trình hóa học: C + O₂ CO₂

Theo phương trính hóa học ta có:

1 mol O₂ tham gia phản ứng thu được 1 mol CO₂

Vậy 0,25 mol O₂ tham gia phản ứng thu được 0,25 mol CO₂

Thể tích khí CO₂ (đktc) sinh ra sau phản ứng là:

V_CO2 = 22,4. n_CO2 = 22,4.0,25 = 5,6 lít

Ví dụ 3: Đốt cháy hoàn toàn 27 gam Al trong khí oxi thu được Al₂O₃. Tính thể tích khí oxi (đktc) đã dùng trong phản ứng.

Hướng dẫn giải:

Số mol Al tham gia phản ứng là: n_Al =

= 1 mol

Phương trình hóa học: 4Al + 3O₂ 2Al₂O₃

Theo phương trình hóa học: Đốt cháy 4 mol Al cần 3 mol O₂

Vậy đốt cháy 1 mol Al cần 0,75 mol O₂

Thể tích khí oxi (đktc) đã dùng trong phản ứng:

V_O2 = 22,4.n_O2 = 22,4.0,75 = 16,8 lít

C. Bài tập vận dụng

Câu 1: Cho phương trình CaCO₃ CO₂ ↑+ CaO

Nếu có 3,5 mol CaCO₃ tham gia phản ứng sẽ sinh ra bao nhiêu lít CO₂ (đktc)?

A. 7,84 lít.

B. 78,4 lít.

C. 15,68 lít.

D. 156,8 lít.

Đáp án B

Phương trình hóa học:

CaCO₃

CO₂↑ + CaO

1 → 1 mol

3,5 → 3,5 mol

Theo phương trình: n_CO2 = n_CaCO3 = 3,5 mol

Thể tích khí CO₂ thu được là:

V_CO2 = 22,4 . n_CO2 = 22,4 . 3,5 = 78,4 lít

Câu 2: Lưu huỳnh S cháy trong không khí sinh ra chất khí mùi hắc, gây ho, đó là khí lưu huỳnh đioxit có công thức hóa học là SO₂. Biết khối lượng lưu huỳnh tham gia phản ứng là 1,6 gam. Tính khối lượng khí lưu huỳnh đioxit sinh ra.

A. 1,6 gam.

B. 3,2 gam.

C. 4,8 gam.

D. 6,4 gam.

Đáp án B

Số mol S tham gia phản ứng là: n_S = = 0,05 mol

Phương trình hóa học:

S + O₂ SO₂

1 → 1 mol

0,05 → 0,05 (mol)

Theo phương trình hóa học, ta có: n_SO2 = n_S = 0,05 mol

Khối lượng khí lưu huỳnh đioxit sinh ra là:

m_SO2 = n_SO2. M_SO2 = 0,05.64 = 3,2 gam

Câu 3: Để đốt cháy hoàn toàn a gam Al cần dùng hết 19,2 gam oxi. Phản ứng kết thúc thu được sản phẩm là Al₂O₃. Giá trị của a là:

A. 21,6 gam

B. 16,2 gam

C. 18,0 gam

D. 27,0 gam

Đáp án A

Số mol O₂ tham gia phản ứng là: n_O2 =

= 0,6 mol

Phương trình hóa học:

4Al + 3O₂ 2Al₂O₃

4 ← 3 mol

0,8 ← 0,6 (mol)

Theo phương trình: n_Al = = 0,8 mol

=> khối lượng Al phản ứng là: m_Al = n_Al.M_Al = 0,8.27 = 21,6 gam

Câu 4: Tính thể tích của oxi (đktc) cần dùng để đốt cháy hết 3,1 gam P, biết phản ứng sinh ra chất rắn P₂O₅.

A. 1,4 lít.

B. 2,24 lít.

C. 3,36 lít.

D. 2,8 lít.

Đáp án D

Số mol P tham gia phản ứng là: n_P = = 0,1 mol

Phương trình hóa học:

4P + 5O₂ 2P₂O₅

4 → 5 mol

0,1 → 0,125 (mol)

Theo phương trình: n_O2 = = 0,125 mol

Thể tích của oxi (đktc) cần dùng là:

V_O2 = 22,4.n_O2 = 22,4 . 0,125 = 2,8 lít

Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn 1,12 lít khí CH₄ (đktc) cần dùng V lít khí O₂ (đktc), sau phản ứng thu được sản phẩm là khí cacbonic (CO₂) và nước (H₂O). Giá trị của V là:

A. 2,24 lít

B. 1,12 lít

C. 3,36 lít

D. 4,48 lít

Đáp án A

Số mol CH4 tham gia phản ứng là: n_CH4 = = 0,05 mol

Phương trình hóa học:

CH₄ + 2O₂ CO₂ ↑ + 2H₂O

1 → 2 mol

0,05 → 0,1 (mol)

Theo phương trình: n_O2 = 2nCH4 = 0,1 mol

Thể tích khí O₂ cần dùng là:

V_O2 = 22,4.n_O2 = 22,4 . 0,1 = 2,24 lít

Câu 6: Cho phương trình CaCO₃ CO₂ ↑+ CaO

Để thu được 2,24 lít CO₂ (đktc) thì số mol CaCO₃ cần dùng là:

A. 1 mol

B. 0,1 mol

C. 0,001 mol

D. 2 mol

Đáp án B

Số mol CO₂ thu được là: n_CO2 = = 0,1 mol

Phương trình hóa học:

CaCO₃ CO₂ ↑+ CaO

1 ← 1 mol

0,1← 0,1 (mol)

Theo phương trình: n_CaCO3 = n_CO2 = 0,1 mol

Câu 7: Cho 5,6 g sắt tác dụng hết với dung dịch axit clohiđric loãng thu được FeCl₂ và H₂. Sau phản ứng thu được bao nhiêu lít khí H₂ (đktc)

A. 2,24 lít

B. 22,4 lít

C. 1,12 lít

D. 3,36 lít

Đáp án A

Số mol Fe tham gia phản ứng là: n_Fe = = 0,1 mol

Phương trình hóa học:

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂ ↑

1 → 1 mol

0,1 → 0,1 (mol)

Theo phương trình: n_H2 = n_Fe = 0,1 mol

Thể tích khí H₂ thu được sau phản ứng là:

V_H2 = 22,4. n_H2 = 22,4.0,1 = 2,24 lít

Câu 8: Khi nung nóng kali pemanganat (KMnO₄) tạo thành Kali manganat (K₂MnO₄), mangan đioxit (MnO₂) và khí oxi. Tính khối lượng KMnO₄ cần lấy để điều chế được 3,36 lít khí oxi (đktc)?

A. 23,7 gam

B. 35,55 gam

C. 47,4 gam

D. 31,6 gam

Đáp án C

Số mol O₂ cần điều chế là: n_O2 = = 0,15 mol

Phương trình hóa học:

2KMnO₄ K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂↑

2 ← 1 mol

0,3 ← 0,15 (mol)

Theo phương trình: n_KMnO4 = 2nO2 = 0,3 mol

Khối lượng KMnO₄ cần dùng là:

m_KMnO4 = n_KMnO4 . M_KMnO4 = 0,3.158 = 47,4 gam

Câu 9: Cho 6,72 lít khí C₂H₂ (đktc) phản ứng hết với khí oxi thu được khí cacbonic và hơi nước. Thể tích khí oxi cần dùng (đktc) là:

A. 22,4 lít.

B. 13,44 lít.

C. 15,68 lít.

D. 16,8 lít.

Đáp án D

Số mol C₂H₂ tham gia phản ứng là: n_C2H2 = = 0,3 mol

2C₂H₂ + 5O₂ 4CO₂ ↑+ 2H₂O

2 → 5 mol

0,3 → 0,75 (mol)

Theo phương trình: n_O2 = = 0,75 mol

Thể tích khí oxi cần dùng (đktc) là:

V_O2 = 22,4. n_O2 = 22,4. 0,75 = 16,8 lít

Câu 10: Cho phương trình CaCO₃ CO₂↑ + CaO

Để thu được 11,2 gam CaO cần dùng bao nhiêu mol CaCO₃ ?

A. 0,1 mol.

B. 0,3 mol.

C. 0,2 mol.

D. 0,4 mol

Đáp án C

Số mol CaO thu được là: n_CaO = = 0,2 mol

Phương trình hóa học:

CaCO₃ CO₂ + CaO

1 ← 1 mol

0,2 ← 0,2 (mol)

Theo phương trình: n_CaCO3 = n_CaO = 0,2 mol