Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây

A. Lý thuyết & Phương pháp giải

– Phương trình hóa học biểu diễn ngắn gọn phản ứng hóa học.

– Các bước lập phương trình hóa học:

+ Bước 1. Viết sơ đồ của phản ứng, gồm công thức hóa học của các chất phản ứng và sản phẩm.

+ Bước 2. Cân bằng số nguyên tử mỗi nguyên tố: Tìm hệ số thích hợp đặt trước các công thức.

+ Bước 3. Viết phương trình hóa học.

Ví dụ:

Cho sơ đồ phản ứng sau: Al + HCl → AlCl₃ + H₂. Lập phương trình hóa học của phản ứng.

Hướng dẫn:

– Thêm hệ số 2 vào trước AlCl₃ để cho số nguyên tử Cl chẵn. Khi đó, vế phải có 6 nguyên tử Cl trong 2AlCl₃, nên vế trái thêm hệ số 6 trước HCl.

Al + 6HCl → 2AlCl₃ + H₂

– Vế phải có 2 nguyên tử Al trong 2AlCl₃, vế trái ta thêm hệ số 2 trước Al.

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + H₂

– Vế trái có 6 nguyên tử H trong 6HCl, nên vế phải ta thêm hệ số 3 trước H₂.

Vậy phương trình hóa học là:

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

– Phương trình hóa học cho biết tỉ lệ về số nguyên tử, số phân tử giữa các chất cũng như từng cặp chất trong phản ứng.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Cho sơ đồ của các phản ứng sau:

a) K + O₂ → K₂O

b) Al + O₂ → Al₂O₃

Lập phương trình hóa học của phản ứng.

Hướng dẫn giải:

a) Đặt hệ số 2 trước K₂O, được:

K + O₂ → 2K₂O

Bên trái cần thêm 4 vào K.

Vậy phương trình hóa học là:

4K + O₂ → 2K₂O.

b) Đặt hệ số 2 trước Al₂O₃, được:

Al + O₂ → 2Al₂O₃

Bên trái cần thêm 4 vào Al, 3 vào O₂.

Vậy phương trình hóa học là:

4Al + 3O₂ → 2Al₂O₃.

Ví dụ 2: Cho sơ đồ của các phản ứng sau:

a) KMnO₄ → K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂.

b) Al(OH)₃ → Al₂O₃ + H₂O

Lập phương trình hóa học của phản ứng.

Hướng dẫn giải:

a) Thêm 2 vào KMnO₄. Vậy phương trình hóa học là

2KMnO₄ → K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂.

b) Thêm 2 vào Al(OH)₃ được:

2Al(OH)₃ → Al₂O₃ + H₂O

Bên phải cần thêm 3 vào H₂O.

Vậy phương trình hóa học là

2Al(OH)₃ → Al₂O₃ + 3H₂O

Ví dụ 3: Cho sơ đồ phản ứng sau:

K₂CO₃ + CaCl₂ → CaCO₃ + KCl

Lập phương trình hóa học của phản ứng và cho biết tỉ lệ số phân tử của các chất tham gia phản ứng.

Hướng dẫn giải:

Phương trình hóa học:

K₂CO₃ + CaCl₂ → CaCO₃ + 2KCl

Tỉ lệ số phân tử K₂CO₃ : số phân tử CaCl₂ là 1 : 1.

C. Bài tập vận dụng

Câu 1: Cho sơ đồ phản ứng hoá học sau: Fe + HCl → FeCl₂ + H₂

Tỉ lệ các chất trong phương trình là

A. 1 : 1 : 1 : 1.

B. 1 : 3 : 1 : 1.

C. 1 : 2 : 1 : 1.

D. 1 : 1 : 2 : 2.

Đáp án C

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

Vậy tỉ lệ các chất trong phương trình là: 1 : 2 : 1 : 1.

Câu 2: Cho phương trình phản ứng hoá học sau: MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

Số chất phản ứng và số chất sản phẩm lần lượt là

A. 2 và 3.

B. 3 và 2.

C. 5 và 4.

D. 1 và 3.

Đáp án A

Chất phản ứng là: MnO₂, HCl.

Chất sản phẩm là: MnCl₂, Cl₂, H₂O.

Câu 3: Hoà tan nhôm (Al) trong dung dịch axit sunfuric (H₂SO₄) thu được nhôm sunfat và khí hiđro, phản ứng xảy ra là

A. Al + Al₂(SO₄)₃ → H₂SO₄ + H₂.

B. 2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂.

C. Al₂(SO₄)₃ + 3H₂ → 2Al + 3H₂SO₄.

D. H₂SO₄ + H₂ → Al₂(SO₄)₃ + Al.

Đáp án B

Câu 4: Có sơ đồ phản ứng hóa học:

Fe + AgNO₃ → Fe(NO₃)₃ + Ag. Hệ số thích hợp trong phản ứng là

A. 1 : 2 : 3 : 4.

B. 2 :3 : 2 : 5.

C. 2 : 4 : 3 : 1.

D.1 : 3 : 1 : 3.

Đáp án D

Phương trình hóa học:

Fe + 3AgNO₃ → Fe(NO₃)₃ + 3Ag

Câu 5: Cho sơ đồ phản ứng: Fe(OH)_y + H₂SO₄ → Fe_x(SO₄)_y + H₂O. x, y có thể lần lượt là ? (biết x ≠ y)

A. 2 và 3.

B. 2 và 1.

C. 1 và 2.

D. 3 và 2.

Đáp án A

2Fe(OH)₃ + 3H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 6H₂O

Câu 6: Cho sơ đồ phản ứng hóa học sau:

Zn + HCl → ZnCl₂ + H₂

Tổng hệ số các chất tham gia phản ứng là

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Đáp án C

Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

Tổng hệ số các chất tham gia phản ứng là: 1 + 2 = 3.

Câu 7: Khí etilen (C₂H₄) cháy trong oxi sinh ra khí cacbonic và nước. Tỉ lệ số phân tử các chất trong phản ứng là

A. 2 : 3 : 2 : 1.

B. 1 : 3 : 2 : 2.

C. 3 : 1 : 2 : 2.

D. 2 : 1 : 3 : 2.

Đáp án B

C₂H₄ + 3O₂ → 2CO₂ + 2H₂O

Vậy tỉ lệ số phân tử CH₄ : số phân tử O₂ : số phân tử CO₂ : số phân tử H₂O là 1 : 3 : 2 : 2.

Câu 8: Có sơ đồ phản ứng sau: Al + Fe₃O₄ → Fe + Al₂O₃. Tổng hệ số các chất sản phẩm là

A. 10.

B. 11.

C. 12.

D. 13.

Đáp án D

8Al + 3Fe₃O₄ 9Fe + 4Al₂O₃

Tổng hệ số các chất sản phẩm là 9 + 4 = 13.

Câu 9: Cho sơ đồ phản ứng: P₂O₅ + H₂O → H₃PO₄. Tỉ lệ số phân tử các chất là

A. 3 : 1 : 2.

B. 1 : 3 : 2.

C. 1 : 2 : 3.

D. 2 : 3 : 1.

Đáp án B

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

Vậy tỉ lệ số phân tử P₂O₅ : số phân tử H₂O : số phân tử H₃PO₄ là 1 : 3 : 2.

Câu 10: Cho sơ đồ phản ứng: Fe + Cl₂ → FeCl₃. Tổng hệ số các chất trong phương trình là

A. 7.

B. 6.

C. 4.

D. 5.

Đáp án A

2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

Tổng hệ số các chất trong phương trình là 2 + 3 + 2 = 7.