Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Chân Trời Sáng Tạo: tại đây

Soạn bài: Gặp Ka-Ríp và Xi-La – Cô Bích Thủy (Giáo viên SachGiaiBaiTap)

* Trước khi đọc 

Câu hỏi (trang 44 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Theo bạn, người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực?

Trả lời:

Người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực:

– Phẩm chất tốt đẹp và dũng cảm, mạnh mẽ và dám đương đầu với khó khăn.

– Năng lực lãnh đạo, tài giỏi.

* Đọc văn bản

1. Theo dõi: “Tôi” ở đây là ai? Chi tiết nào giúp bạn nhận ra điều đó?

Trả lời:

”Tôi” ở đây là chỉ Ô-đi-xê. Vì người “quay lại thuyền và cổ vũ các bạn đồng hành cởi buộc lái” chính là thuyền trưởng Ô-đi-xê

2. Dự đoán: Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng” đập ầm ầm” cho thấy điều gì sắp xảy ra?

Trả lời:

Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng” đập ầm ầm” cho thấy báo hiệu những hiểm nguy, tai họa sắp xảy ra.

3. Suy luận: Cách nói “lựa lời dịu ngọt” của Ô-đi-xê trong tình huống này, theo bạn có thực sự cần thiết không và nó có tác dụng gì?

Trả lời:

         Cách nói này của Ô-đi-xê rất cần thiết vì nó giúp vực dậy tình thần chiến đấu, ý chí kiên cường của các thủy thủ đoàn. Họ sẽ bớt bị kinh sợ và vững tay chèo để sẵn sàng vượt qua khó khăn.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Đoạn trích “Gặp Ka-ríp và Xi-la” nói cuộc đi thuyền của Ô-đi-xê với những người bạn của mình. Tại đây, Ô-đi-xê đã gặp phải những thử thách như tiếng hát của nàng Xiren quyến rũ, chàng dặn các bạn của mình khi gặp tiếng hát nàng Xi-ren phải trói mình vào. Nhưng khi đi vào biển, biển động khiến cả thuyền sợ hãi trước một bên là Xi-la và một bên là Ka-rip. Trong lúc lơ đãng chỉ chú ý đến Ka-rip thì Xi-la đã bắt mất sáu tay trèo khỏe nhất. Khi kịp nhìn lại, họ đang giãy giụa và đã chết.

Trả lời câu hỏi: 

Câu 1 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản trên và cho biết: theo lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê căn dặn thủy thủ phải làm những gì để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren?

Trả lời:

Tóm tắt:  Sau khi nhận được lời tiên tri của nữ thần Xi-ếc-xê, thuyền của Ô-đi-xê tiếp tục hành trình. Đi qua đảo của các nàng tiên Xi-ren có giọng hát mê hồn, quyến rũ bất kì ai quên đi xứ sở của mình. Ô-đi-xê dựa theo lời nói của Xi-ếc-xê , nhét sáp vào tai mọi người , dặn họ trói mình vào cột buồm để được nghe giọng hát đó. Họ cuối cùng đã an toàn vượt qua hòn đảo của các yêu nữ Xi-ren. Khi đến xứ sở của Ka-ríp và Xi-la, thuyền của chàng bị bắt mất sáu người. Dù đã cố gắng trấn an tình thần của các bạn mình, Ô-đi-xê vẫn phải đau lòng nhìn Xi-la ăn thịt họ

– Theo lời tiên đoán của Xi-éc-xê, Ô-đi-xê đã dặn các thủy thủ là nhét sáp vào tai, không được nghe giọng hát của các nàng Xi-ren, tránh bị họ dụ dỗ vào chỗ chết.

Câu 2 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Dù đã có những dự liệu khôn ngoan, đề phòng khả năng xấu nhất, Ô-đi-xê và bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ. Các chi tiết nào cho thấy điều đó?

Trả lời:

Các chi tiết thể hiện điều này là:

– Khi thuyền của họ đến đảo của Xi-La và Ka-ríp:‘’Các bạn tôi sợ quá, đánh tuột cả mái chèo, khiến chúng rơi tõm xuống biển và trôi là là mặt nước’’. Ô-đi-xê đã phải động viên, xốc lại tinh thần cho mọi người

– Ô-đi-xê quên mất lời dặn dò của Xi-ếc-xê là không được cầm vũ khí. Chàng đã vội mặc áo giáp và cầm hai ngọn giáo dài

– Xi-la và Ka-ríp đã tấn công mạnh vào thuền của Ô-đi-xê và bắt mất sáu người khỏe mạnh nhất

Câu 3 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong văn bản trên có ưu thế gì so với ngôi thứ ba?

Trả lời:

Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất ở đây giúp người đọc như hiểu được hơn những suy nghĩ, hành động của nhân vật, được nhìn sự việc dưới góc nhìn của nhân vật và trải nghiệm cảm xúc của họ.

Giúp mọi việc được cảm nhận mang tính chủ quan và chân thực hơn.

Câu 4 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên nào? Các hiện tượng ấy giúp bạn hình dung như thế nào về không gian, thời gian sử thi?

Trả lời:

Quái vật biển như Ka-ríp	Quái vật biển như Xi-la
Tượng trưng cho những mỏm đá ngầm trên biển: ở núi đá hiện lên, xông vào các bạn tôi để hãm hạị.	Tượng trưng cho những xoáy nước: ùng ục ngốn nước biển, nhả nước ra là cả biển khơi chuyển động, sôi lên như nước trong chảo…

– Nhận xét: Không gian sử thi ở đây được gắn liền với hình tượng thiên nhiên kì vĩ, hoang sơ, đầy hiểm trở và thách thức. Không gian luôn sông nước luôn tràn đầy những điều kì bí, pha lẫn sự nguy hiểm đối với con người. Về thời gian, thời gian trong sử thi thường được kéo dài và trải qua nhiều gia đoạn, nhiều khoảnh khắc cũng như các thử thách

Câu 5 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phân tích một số chi tiết thể hiện bản lĩnh của Ô-đi-xê trong vai trò một người lãnh đạo trước những khó khăn, thử thách mà chàng và các bạn đồng hành phải đối mặt.

Trả lời:

– Ô-đi-xê luôn gọi những thủy thủ của mình là ”các bạn ơi”. Chàng không coi họ là những tôi tớ, người hầu của mình mà coi họ như những người bạn, những người đồng đội thực sự của mình. Đây chính là hành động thể hiện sự tôn trọng của một vị lãnh đạo, một thuyền trưởng dành cho thuyền viên của mình

– Ô-đi-xê luôn biết cách chỉ đạo hướng dẫn thuyền viên của mình. Chàng thể hiện sự thông minh ở chi tiết: nhét sáp vào tai các bạn đồng hành để họ có thể tập trung chèo thuyền. Tiếp đó, Ô-đi-xê chứng tỏ bản lĩnh kiên định khi dặn các thuyền vãy trói mình lại chặt hơn nữa nếu chàng bị dụ dỗ bởi tiếng hát của các nàng Xi-ren

– Khi các thuyền viên bị hoảng sợ trước sự tấn công của Xi-la và Ka-ríp, Ô-đi-xê đã vực dậy tinh thần của họ bằng cách nhắc lại những thử thách, những phút giây khó khăn nhưng bọn họ đã kiên trì vượt qua được trước kia như: trốn thoát khỏi tên khổng lồ ăn thịt người Xi-clốp

Câu 6 (trang 47 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Nêu cảm hứng chủ đạo của đoạn trích.

Trả lời:

– Có thể thấy cảm hứng chủ đạo của đoạn trích chính lấy từ hình ảnh những con thuyền từng vượt biển để chinh phục thế giới. Khát khao chinh phục những vùng đất mới lạ

– Mang khát vọng chinh phục những miền đất mới, những điều kì diệu từ tự nhiên.

– Hình ảnh Ô-đi-xê và thuyền viên đối mặt với những quái vật biển như tượng trưng cho các hiện tượng thiên nhiên trên biển mà mỗi con tàu ngoài đời phải đối mặt, vượt qua