Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Cánh Diều: tại đây
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
– Nhà thơ Chu Thùy Liên tên khai sinh là Chu Tá Nộ, dân tộc Hà Nhì. Sinh ngày 21/07/1966. Quê quán: Bản Leng Su Sìn, xã Leng Su Sìn, huyện Mường Nhé, Tỉnh Điện Biên. Bút danh khác: Ha Ni, Thanh Thuỳ, Nang Bua Khưa. Hiện làm việc tại Ban Dân tộc tỉnh Điện Biên – Phó Trưởng Ban Dân tộc Tỉnh Điện Biên và Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam
– Xứ sở Tây Bắc được mệnh danh là vùng đất đẹp và đượm tình nhất Việt Nam với phong cảnh núi non trùng trùng, điệp điệp, những thửa ruộng bậc thang rực rỡ sắc màu, khung cảnh vừa nên thơ, vừa hùng vĩ. Lên Tây Bắc mùa nào cũng đẹp, thời tiết bốn mùa mát mẻ, trong lành với đầy hoa thơm, trái ngọt. Đặc biệt khi mùa xuân đến đem theo sức sống khắp muôn nơi, cả vùng Tây Bắc như một tấm khăn thổ cẩm rực rỡ sắc màu, bừng sáng lên vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng hiểm trở cùng những cánh đồng hoa bạt ngàn trải dài dưới các thung lũng, triền núi, triền đồi. Đến với các cung đường nơi miền Tây Bắc, ta như lạc giữa tiên cảnh đẹp mê hoặc lòng người.
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính:
Bài thơ “Mùa hoa mận” của Chu Thuỳ Liên đã vẽ lên cảnh sắc Tây Bắc mỗi dịp đầu xuân cùng những nét văn hoá độc đáo của đồng bào nơi đây, qua đó, nhà thơ bày tỏ nỗi nhớ nhà, nhớ quê của người con đi xa.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
– Thể thơ: tự do
– Hình ảnh thiên nhiên, con người: cành mận, con trai, con gái, mẹ, cha, người già,…
– Từ láy: xôn xang, hối hả, rộn ràng, háo hức
– Ẩn dụ: “cành mận bung cánh muốt” chỉ mùa xuân đến
– Nhân hoá: bóng bay nâng ước mơ con trẻ, nhà trình trường ủ hương nếp. cành mận giục….
– Phép điệp: “cành mận bung cánh muốt”
Câu 2 (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Dòng thơ cuối “Cho người đi xa nhớ lối trở về”gợi ra hình ảnh con đường trở về quê hương được dẫn lối bởi hoa mận trắng xoá, người trở về mang theo tình yêu và nỗi nhớ thương da diết.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
– Bài thơ thể hiện tình cảm trân trọng và nhớ thương của nhân vật trữ tình đối với quê hương Tây Bắc
– Dòng thơ “Cành mận bung cánh muốt” được điệp lại trong bài.
Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
– Điệp cấu trúc “Cành mận bung cánh muốt” => nhấn mạnh ấn tượng của nhân vật trữ tình khi nhớ về quê hương là hình ảnh hoa mận bung nở trắng xoá, qua đó làm nổi bật vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc và tình yêu quê hương của tác giả.
– Nhân hoá “bóng bay nâng ước mơ con trẻ”, “nhà trình trường ủ hương nếp”, “cành mận giục….” => sự vật trở nên sinh động, gợi nhắc về vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc
– Ẩn dụ: “cành mận bung cánh muốt” chỉ mùa xuân đến
Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
– Tâm trạng nhớ quê hương được thể hiện qua những hình ảnh tái hiện khung cảnh Tây Bắc: con trai háo hức chơi cù, con gái rộn ràng khăn áo, cành mận bung cánh muốt, mẹ xôn xang lá, gạo, cha vui lòng căng cánh nỏ, người già bản hối hả làm đu,….
=> Hình ảnh quê hương luôn tồn tại, để lại dấu ấm sâu đậm trong tâm trí nhân vật trữ tình
Câu 4 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
– Xứ sở Tây Bắc được mệnh danh là vùng đất đẹp và đượm tình nhất Việt Nam với phong cảnh núi non trùng trùng, điệp điệp, những thửa ruộng bậc thang rực rỡ sắc màu, khung cảnh vừa nên thơ, vừa hùng vĩ. Trong đó, nổi bật nhất là hình ảnh những bông hoa mận bung nở trắng xoá mỗi dịp Tết đến xuân về. Không chỉ thiên nhiên nở hoa mà lòng người cũng trở nên tưng bừng với những bộ trang phục nhiều màu sắc, con trai háo hức chơi cù, con gái rộn ràng khăn áo. Tất cả tạo nên một không khí mùa xuân tươi vui, náo nhiệt, căng tràn sức sống.
Câu 5 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Em thích nhất hình ảnh “cành mận bung cánh muốt”. Vì câu thơ đã làm nổi bật đặc trưng thiên nhiên Tây Bắc vào mùa xuân. Với từ “bung” và từ “muốt”, ta không chỉ cảm nhận được sắc trắng của bông hoa mà còn thấy được cả sức sống căng tràn trong đó. Đây được coi là hình ảnh, điểm nhấn cho bài thơ.
Câu 6 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
Ai cũng có quê hương để trở về. Và mỗi khi đi xa, được trở về nơi mình sinh ra và gắn bó, chúng ta lại mang trong mình cảm giác hồi hộp, bâng khuâng, xao xuyến, nhớ nhung. Sẽ có bao điều thắc mắc: không biết quê hương mình có gì thay đổi? Liệu mọi người có nhận ra mình? Cuộc sống ở nơi ấy bây giờ ra sao?…. Mỗi người khi nhớ về quê hương sẽ hiện ra trong kí ức mình một hình ảnh tiêu biểu. Và với “người đi xa” trong “mùa hoa mận”, hình ảnh người ấy nhớ về chính là những cành mận bung cánh muốt, những đứa trẻ, mẹ cha, người già. Đó chính là thiên nhiên, là tuổi thơ của người ấy đã gắn liền với quê hương. Hoa mận chính là con đường dẫn lối người đi xa để nhận ra rằng: quê hương luôn dang rộng vòng tay đón ta trở về.
Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới: