Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Kết Nối Tri Thức: tại đây
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
Người có tiếng nói, có thể sai khiến, thu phục người khác
Câu hỏi (trang 39 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
Bộ phim Tây Du Kí. Nhân vật Đường Tăng là một người có uy quyền. Tuy không có các phép thần thông như những đồ đệ của mình, nhưng bằng tấm lòng, Đường Tăng có thể thu phục các đồ đệ và khiến giúp họ tu thành chính quả.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Hoàn cảnh và tình trạng của Phăng – tin được miêu tả như thế nào?
– Một nữ công nhân đang nằm trên giường bệnh, nóng lòng chờ gặp đứa con gái thân yêu mà chị ngỡ đã được ông thị trưởng giúp đưa về
– Chị không thể chịu đựng bộ mặt gớm ghiếc của Gia-ve, chị thấy mình như tắt thở.
2. Vì sao người kể chuyện lại lưu ý “từ giờ chúng ta cứ cái tên này mà gọi”?
– Vì tác giả muốn nhấn mạnh vào tên Giăng Văn-giăng, tránh nhầm lẫn với tên gọi Ma-đơ-len trước kia của ông
3. Chú ý cách miêu tả giọng nói của Gia – ve.
Trong cái điệu hắn nói lên hai tiếng ấy có cái gì man rợ, điên cuồng
4. Tại sao Phăng – tin cảm thấy “cả thế giới đang tan biến”?
– Chị trông thấy một sự vô lí, vô lí đến nỗi ngay trong những cơn sốt mê sảng hãi hùng nhất, chị cũng không hề thấy có điều như vậy. Chị trông thấy tên chó săn Gia-ve tóm cổ ông thị trưởng và chị thấy ông thị trưởng cúi đầu.
5. Chú ý ngôn ngữ ra lệnh của Gia – ve và ngôn ngữ của Giăng Van – giăng qua lời đối thoại.
– Gia-ve: lớn tiếng, hách dịch, ra lệnh, quát tháo
– Giăng-văn-giăng: thì thầm, khúm núm, nhún nhường
6. Phăng – tin có phản ứng và cảm xúc như thế nào khi nghe nhắc đến đứa con gái của mình.
– Phản ứng “run lên bần bật”, hốt hoảng, vội vã, lo lắng, bất an
7. Chú ý thái độ của Gia – ve khi nói về Giăng Van – giăng.
– Thái độ coi thường, khinh bỉ
8. Tại sao Gia – ve lại thấy run sợ?
– Gia-ve run sợ trước hành động khản kháng của Giăng Van-giăng: “cầm thanh sắt, từ từ đến chỗ giường Phăng-tin”
9. Chú ý hình thức câu hỏi trong lời của người kể chuyện.
– Câu hỏi không được phát ra như một lời thoại của nhân vật mà là câu hỏi trong lời của người kể chuyện. Đây như một cách vừa để hỏi chính mình, vừa để hỏi Giằn Van-giăng
10. Thái độ của Giăng Van-giăng với Gia – ve thể hiện ở câu nói sau cùng trong đoạn trích.
– Thái độ bình thản, điềm nhiên nhưng vô cùng mạnh mẽ, quyết liệt.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Qua câu chuyện đầy kịch tính với những hình tượng tườn phản, Huy-gô muón gửi tới bạn đọc một thông điệp: Trong hoàn cảnh bất công và tuyệt vọng, con người chân chính vẫn có thể bằng sánh sáng của tình thương đẩy lùi bóng tối của cường quyền và nhen nhóm niềm tin vào tương lai.
Gợi ý trả lời câu hỏi:
Câu 1 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Có thể chia đoạn trích thành 2 phần:
+ Phần 1: (đầu … Phăng-tin đã tắt thở): Nghe những lời nói của Gia-ve về ông thị trưởng Ma-đơ-len, đồng thời chứng kiến hành động đầy uy quyền của hắn, Phăng-tin hoảng sợ, ngã đập đầu vào thành giường và ngất xỉu
+ Phần 2: (còn lại): Giăng-van-giăng thể hiện thái độ quyết liệt khiến Gia-ve sợ hãi, ông ngồi xuống thì thầm bên tai Phăng-tin những lời cuối cùng và sửa soạn cho người đã chết.
– Mối quan hệ giữa 2 phần là mối quan hệ nhân quả. Chính thái độ, lời lẽ và hành động của Gia-ve đã gây ra cái chết của Phăng-tin và cũng chính sự hung hăng, sắt đá của Gia-ve đã buộc Giăng-van-giăng phải giật một thanh sắt từ cái giường, lăm lăm trong tay, ngăn sự quấy rầy của Gia-ve để thực hiện bổn phận lương tâm đối với Phăng-tin.
Câu 2 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Giăng-van-giăng thấu hiểu, xót thương vô hạn trước nỗi đau và sự bất hạnh của Phăng-tin. Trong tình huống đối mặt với Gia-ve, dù sắp bị bắt nhưng ông hoàn toàn không bận tâm số phận của bản thân, chỉ dành trọn sự quan tâm, lo lắng cho Phăng-tin.
– Có thể Giăng Van-giăng đã nói với Phăng-tin những lời cuối cùng sau khi Phăng-tin qua đời là lời hứa bảo vệ Cô-dét.
Câu 3 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Qua lời của người kể chuyện, nhân vật Gia-ve hiện lên như một kẻ vô nhân tính. Hắn ta đối xử tàn nhẫn, lạnh lùng với tất cả mọi người.
– Người kể thể hiện thái độ căm ghét, lên án, tố cáo đối với nhân vật Gia-ve
Câu 4 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Ban đầu, Giăng Van-giăng nói năng bình tĩnh, không chút sợ hãi, mặc dù biết mình đã rơi vào tay Gia-ve, gọi đích danh “Gia-ve” với tất cả sự coi thường, khinh bỉ.
– Sau đó, vì muốn tìm được con gái cho Phăng-tin, Giăng Van-giăng hạ giọng, gọi ông: “Tôi cầu xin ông có một điều…”
– Khi muốn được nói những lời cuối cùng với Phăng-tin, ông thể hiện thái độ cương quyết, nói nhẹ nhàng nhưng đầy uy quyền: “Tôi khuyên anh đừng có quấy rầy tôi lúc này”
– Kết thúc mọi việc, Giăng Van-giăng đã chấp nhận tình thế một cách chủ động, bình tĩnh: “Giờ anh muốn làm gì thì làm”
=> Thái độ và ngôn ngữ của Giăng Van-giăng đối với Gia-ve liên tục thay đổi nhưng rất phù hợp bởi nó là hệ quả sự tác động của tình huống, từ cách cư xử tàn nhẫn của Gia-ve.
Câu 5 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Đoạn trích “Người cầm quyền khôi phục uy quyền” được kể bằng ngôi thứ ba – người kể chuyện toàn năng. Tuy nhiên, tác giả đã hạn chế phần nào khả năng bao quát của người kể chuyện.
– Đọc đoạn trích, ta có thể thấy quyền năng có giới hạn của người kể chuyện ngôi thứ ba, biểu hiện rõ nhất ở những đoạn miêu tả lời thì thầm của Giăng Van-giăng với Phăng-tin. Tác giả hoàn toàn có thể để người kể chuyện “nghe” và thuật lại toàn bộ lời nói đó cho người đọc nhưng Víc-to Hu-go đã không “cấp” cho người kể chuyện quyền năng đặc biệt ấy. Ông muốn để người đọc có thể tự mình cảm nhận và đưa ra những phán đoán, từ đó hiểu được những triết lý mà tác giả muốn gửi gắm.
Câu 6 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
– Trong đoạn trích, Gia-ve và Giăng Van-giăng được miêu tả là những người có uy quyền. Nhưng Giăng Van-giăng mới thực sự là người có uy quyền. Vì trước mọi tình huống. Giăng Van-giăng luôn là người bình tĩnh, làm chủ tình hình, thậm chí khiến Gia-ve phải run sợ. Uy quyền của Giăng Van-giăng là uy quyền của một người dám hi sinh bản thân để thực hiện nghĩa vụ của lương tâm.
Câu 7 (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức):
Uy quyền con người có thể được tạo nên từ vị thế xã hội hoặc vai trò của người thực thi pháp luật. Tuy nhiên, ở đây, Giăng Van-giăng đã thể hiện được uy quyền của mình khi khiến Gia-ve phải run sợ. Đó là uy quyền được tạo nên bởi tình thương, sức mạnh của lương tâm và đức hi sinh vì người khác.
* Kết nối đọc – viết (trang 45 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Kết nối tri thức): Bạn có cảm thấy hứng thú khi đọc những tác phẩm tự sự được kể bởi người kể chuyện toàn tri hay không? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày quan điểm của mình về vấn đề này.
Đoạn văn tham khảo:
Khi đọc những câu chuyện của người kể toàn tri, tôi cảm thấy hứng thú và bị hấp dẫn. Bởi tác giả đã đem đến cho bạn đọc một cái nhìn toàn diện và khách quan về tác phẩm. Người kể không tham gia vào việc phân tích diễn biến tâm lý hay đưa ra những bình luận, nhận xét về nhân vật. Nhờ đó, người đọc có được khoảng trống để lấp đầy những cảm nhận, suy tư, trăn trở về những sự việc xảy ra trong tác phẩm. Chính người đọc cũng trở thành một người kể chuyện toàn tri khi đồng hành cùng tác giả khám phá những cung bậc cảm xúc, những tình huống bất ngờ trong tác phẩm. Đó chính là hành trình đồng sáng tạo của độc giả. Do đó, những tác phẩm tự sự được kể bởi người kể chuyện toàn tri luôn có sức hút, kích thích trí tưởng tượng, sáng tạo của bạn đọc.