Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7 – Chân Trời Sáng Tạo: tại đây
* Chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Em đã từng quan sát quá trình lớn lên của cây hoa hồng được bố em trồng trong vườn nhà em. (Em có thể chọn một con vật gần gũi như con gà, con mèo, con chó hoặc một loài cây khác mà em thích).
– Chứng kiến quá trình lớn lên của cây hoa hồng, em có suy nghĩ về sự sinh trưởng và sức sống bền bỉ, mãnh liệt của từng loài sinh vật. Dù là cây cối hay con vật cũng đều có linh hồn, sinh trưởng từng ngày để trưởng thành và có cuộc sống riêng. Được quan sát quá trình lớn lên ấy, em cảm thấy vô cùng thích thú, tò mò, mong muốn được khám phá sự sinh trưởng ấy mỗi ngày.
* Trải nghiệm cùng văn bản
Hình ảnh “nhú lên giọt sữa” khiến em tưởng tượng về một mầm non bé nhỏ đang vươn mình khỏi mặt đất, mạnh mẽ sinh trưởng cho đến khi căng tràn nhựa sống như giọt sữa thơm.
* Suy ngẫm và phản hồi
Nội dung chính: Bài thơ thể hiện sự khâm phục sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên qua đó thể bày tỏ niềm yêu thương, trân trọng những mầm xanh thiên nhiên đang tồn tại trong cuộc sống.
Câu 1 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Năm khổ thơ đầu là lời của tác giả.
Lý do khẳng định: Lời thơ chính là lời kể của tác giả về quá trình lớn lên của hạt mầm. Từ hạt mầm trong tay tác giả cho đến khi hạt nảy mẩm, phát triển. Các từ “ghé tai, nghe” đều là lời của tác giả khi quan sát quá trình lớn lên của hạt mầm.
– Khổ thơ cuối là lời của cây.
Lý do khẳng định: Câu thơ “Cây chính là tôi” sử dụng đại từ nhân xưng “tôi” là lời giới thiệu của cây về sự xuất hiện của mình.
Câu 2 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Một số hình ảnh, từ ngữ miêu tả quá trình từ hạt thành cây: nằm lặng thinh, nảy mầm, nhú lên giọt sữa, thì thầm, mầm mở mắt, đón tia nắng hồng, nở vài lá bé.
– Qúa trình từ hạt mầm trở thành cây:
Khổ 1: Hạt thinh lặng => Khổ 2: Hạt mầm nhú lên giọt sữa, biết nói thì thầm => Khổ 3: Mầm sữa được nuôi dưỡng như đứa trẻ sơ sinh => Khổ 4: Mầm non kiêng gió kiêng mưa chờ ngày lớn lên để đón tia nắng hồng => Khổ 5: Cây đã thành, lá xanh bập bẹ tiếng nói => Khổ 6: Cây bập bẹ xưng tên họ cùng lời hứa tô thêm màu xanh cho cuộc đời.
Câu 3 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Theo em, những dòng thơ như “Ghé tai nghe rõ”, “Nghe mầm mở mắt” thể hiện mối quan hệ gần gũi, linh cảm giao thoa kỳ diệu, là sự đồng điệu trong tâm hồn của thiên nhiên và nhân vật đang “ghé tai nghe rõ” hay đó chính là nhà thơ. Nhân vật “tôi” không chỉ là người bạn đồng hành, chứng kiến toàn bộ quá trình sinh trưởng của hạt mầm mà còn giống như người bạn tâm giao, lắng nghe những lời tâm sự, ở bên cạnh luôn động viên hạt mầm.
Câu 4 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho nhưng mầm cây là: Hạt nằm lặng thinh, Ghé tai nghe rõ, Nghe bàn tay vỗ, Nghe tiếng ru hời, Nghe mầm mở mắt.
– Thứ tình cảm mà tác giả dành cho mầm cây là sự nâng niu, yêu thương, trân trọng, mong mầm cây luôn sống khỏe mạnh, góp ích cho cuộc đời.
Câu 5 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản là: nhân hóa, điệp ngữ.
– Biện pháp nhân hóa: hạt nằm lặng thinh, mầm đã thì thầm, mầm kiêng gió bấc, đón tia nắng hồng, bập bẹ.
=> Tác dụng: Hạt mầm trở nên sinh động, có linh hồn, có sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, biểu hiện được suy nghĩ, tình cảm giống như con người.
– Điệp từ “nghe” lặp lại 4 lần.
=> Tác dụng: Nhấn mạnh mối quan hệ thân thiết, gần gũi giữa nhân vật “tôi” và hạt mầm. Nhân vật tôi giống như người bạn tâm tình, ở bên cạnh chứng kiến hạt mâm sinh trưởng, chia sẻ từng khoảnh khắc lớn lên của hạt mầm.
Câu 6 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Cách gieo vần chân: mình-thinh; mầm-thầm; giông-hồng;… kết hợp cùng ngắt nhịp 2/2 tạo nên nhịp điệu gần gũi, thân thuộc cho bài thơ.
– Nhờ cách gieo vần và ngắt nhịp đã góp phần vào việc liên kết các câu thơ, tạo nhịp điệu nhẹ nhàng càng thể hiện được lời tâm tình, thủ thỉ của hạt mầm, giúp bài thơ càng thêm gần gũi, dễ nhớ, đi sâu vào lòng người đọc.
Câu 7 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Chủ đề: Bài thơ thể hiện sự khâm phục sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên qua đó thể bày tỏ niềm yêu thương, trân trọng những mầm xanh thiên nhiên đang tồn tại trong cuộc sống.
– Thông điệp: Mỗi chúng ta hãy lắng nghe thiên nhiên để biết yêu thương, bảo vệ, che chở sự sống ngay từ khi sự sống ấy mới chỉ là những mầm non bé nhỏ. Vạn vật đều có ích, sinh trưởng sẽ có một trách nhiệm nhiên với cuộc sống, góp thêm màu xanh cho cuộc đời.
Câu 8 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Thật không ngờ có một ngày tôi được hiện thân để nói lên những suy nghĩ, tình cảm của mình với các bạn. Tôi chính là cây phượng vỹ to lớn nhất đang sống trong sân trường của mọi người đấy và tôi chưa bao giờ nghĩ rằng sẽ có một ngày mình to lớn được đến thế này. Động lực giúp tôi phát triển mạnh mẽ được như vậy chính là vì tôi muốn các bạn được vui đùa thỏa thích dưới những tán lá xanh mát, tránh xa ánh nắng mặt trời gay gắt. Tôi thấy vui lắm khi mang đến bóng mát cho các bạn, được chứng kiến các bạn nô đùa vui vẻ dưới tán cây rộng lớn của tôi. Tôi hứa sẽ ngày càng khỏe mạnh, to lớn nhanh hơn nữa để tỏa thêm bóng mát, làm đẹp cho mái trường của các bạn.