Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây
I. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– Bố cục: 2 phần
+ Bốn câu đầu: miêu tả cảnh mùa thu
+ Bốn câu sau: thể hiện nỗi lòng của Đỗ Phủ khi ngắm thu về nơi đất khách.
– Cách chia bố cục hai phần là dựa vào nội dung cụ thể của bài thơ.
Câu 2 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– Sự thay đổi tầm nhìn từ bốn câu đầu đến bốn câu sau:
+ Bốn câu đầu: cảnh được nhìn trong tầm bao quát rộng và xa (rừng phong, núi Vu, sóng dợn, mây trùm cửa ải,…)
+ Bốn câu sau, không gian bị thu hẹp lại (khóm cúc, con thuyền) rồi gần hơn nữa, nó “lặn” vào tâm hồn của nhà thơ.
– Sở dĩ có sự thay đổi như vậy là vì:
+ Thời gian đang khép lại (chiều dần buông, tầm nhìn bắt đầu thu hẹp).
+ Phù hợp với sự vận động của tứ thơ: từ cảnh đến tình.
Câu 3 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– Bốn câu thơ đầu: cảnh thu tiêu điều, hiu hắt, dữ dội =>gợi nỗi buồn tê tái, nỗi lo của nhà thơ.
– Bốn câu thơ sau: tình thu, nỗi lòng đau đáu với quê nhà.
=>Mối quan hệ phù hợp với sự vận động tứ thơ: từ cảnh đến tình, tình thấm sâu vào cảnh.
– Nhan đề bài thơ là Thu hứng vì vậy câu thơ nào cũng nói đến mùa thu với tâm trạng trầm buồn, sâu lắng
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Đối chiếu bản dịch thơ của Nguyễn Công Trứ với bản phiên âm và phần dịch nghĩa:
– Ưu điểm: bản dịch thơ cơ bản đã thể hiện được tinh thần của bài thơ.
– Nhược điểm: Bản dịch còn một số chỗ chưa sát nghĩa so với bản phiên âm.
+ Trong câu đầu, bản dịch thơ chưa chuyển tải được ý nghĩa của từ “điêu thương”.
+ Trong câu ba, chữ “thẳm” trong bản dịch chưa sát nghĩa và làm âm hưởng thơ trầm xuống.
+ Câu năm, bản dịch bỏ mất chữ “lưỡng khai” – một từ quan trọng ở bản phiên âm.
+ Câu sáu, bản dịch không dịch chữ “cô” chưa thể hiện nỗi lòng của kẻ li hương.
Câu 2 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Chữ “lệ” trong câu “tùng cúc lưỡng khai tha nhạt lệ” đều được hiểu theo cả hai cách nước mắt của nhà thơ và nước mắt của “hoa cúc”
– Mỗi khi ngắm hoa cúc, nhà thơ rơi nước mắt và nhớ về quê nhà.
– Những cánh hoa cúc nở tựa như cúc rơi nước mắt.
Câu 3 (trang 147 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Học thuộc bài thơ