Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây
I. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– Mối quan hệ không gian được tạo lập bởi ba hình ảnh: Lầu Hoàng Hạc – thành Dương Châu và dòng Trường Giang
– Mối quan hệ thời gian: Tháng ba – mùa hoa khói.
– Mối quan hệ con người: Tình cảm thân thiết, gắn bó giữa bạn với nhà thơ thể hiện qua hai chữ “cố nhân”.
=>Mối quan hệ ấy thể hiện rõ và sâu hơn cái tình sâu nặng và kín đáo của nhà thơ.
Câu 2 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Tâm trạng trong phút biệt li chi phối tình cảm, suy nghĩ của tác giả:
– Đứng trước cảnh sông nước tác giả thấy đơn độc, nhỏ bé trước vũ trụ mênh mông, bao la.
– Tấm lòng định hướng cho đôi mắt dõi theo cho tới khi bóng bạn khuất dần.
=>Người ra đi cô đơn, người đưa tiễn cô đơn, bịn rịn, lưu luyến thật đúng là “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”.
Câu 3 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Tâm tình của thi nhân:
– Người đưa tiễn vẫn đứng lặng mãi trên lầu Hoàng Hạc dõi theo bóng bạn.
– Thời gian tiễn đưa rất lâu, ngậm ngùi.
=>Cả bài thơ là cảnh mà cả bài thơ cũng là tình – tình bằng hữu của Đường thi, tình bạn của con người.
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
– “Ý tại ngôn ngoại” thể hiện trong bài thơ toàn gợi cảnh, không lời nào nói về tình nhưng tình bạn cao quý vẫn đầy ắp trong bài thơ.
+ Đó là nỗi buồn cô đơn, nỗi buồn tống biệt (tiễn biệt) và ức hữu (thương nhớ) trong biệt li =>Tình bạn đẹp và cảm động.
+ Cấu trúc bài thơ là cấu trúc lấy ngoại cảnh để biểu hiện nội tâm, ngôn ngữ trang nhã, gợi cảm, hàm xúc.
Câu 2 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Vai trò và vị trí tình bạn trong đời sống:
– Tình bạn có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống của mỗi người.
– Tình bạn giúp ta hoàn thiện nhân cách.
– Bạn bè sẽ luôn tin tưởng ta, động viên ta tiếp tục theo đuổi ước mơ, đam mê của mình.
– Tình bạn tạo nên sức mạnh tinh thần để vui sống, cùng nhau chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và sát cánh cùng nhau vượt qua nghịch cảnh.
– Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành =>bền vững.
– Phê phán những tình bạn giả dối, lợi dụng lẫn nhau.
Câu 3 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Học thuộc bài thơ