Xem toàn bộ tài liệu Lớp 11: tại đây
I. Tác giả – Tác phẩm
1. Tác giả
– Ăng ghen (1820-1895): là nhà triết học người Đức.
+ Nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của phong trào thế giới và Quốc tế cộng sản.
– Các Mác (1818-1885)
+ Nhà triết học và lí luận chính trị vĩ đại người Đức
+ Có đóng góp rất lớn cho cuộc đấu tranh chống ách thống trị tư sản.
+ Học thuyết về chủ nghĩa cộng sản khoa học của Mác mở đường cho nhân loại bước vào kỉ nguyên xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
⇒ Tình bạn của Các Mác và Ăng – ghen là tình bạn vĩ đại và cảm động nhất của hai nhà thiên tài, hai nhà cách mạng.
2. Tác phẩm
– Nhan đề: Do nhà biên soạn sách đặt.
– Là bài điếu văn – chính luận do Ăng ghen đọc trước mộ Các Mác tại nghĩa trang Hai – ghết (Luân Đôn – Anh )
⇒Đánh giá cống hiến vĩ đại của Mác, biểu lộ lòng tiếc thương của những người cộng sản trước tổn thất to lớn này.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 95 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
– Bố cục: 3 phần
+ Phần 1: Sự trống vắng và mất mát của giai cấp vô sản và nhân dân thế giớ khi Mác qua đời.
+ Phần 2: Đánh giá ba cống hiến vĩ đại của Các Mác.
+ Phần 3: Giải thích vì sao Mác bị nhiều người thù ghét và vu khống nhưng lại không có kẻ thù cá nhân. Đánh giá sự bất tử của Mác.
Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Những đóng góp của Mác khiến ông trở thành “nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại”:
– Thứ nhất: tìm ra được quy luật phát triển của loài người (Bản chất của quy luật này: cơ sở hạ tầng quyết định thượng tầng kiến trúc).
– Thứ hai: tìm ra quy luật giá trị thượng dư.
– Thứ ba: cống hiến quan trọng hơn cả: sự kết hợp giữa lí luận với thực tiễn, biến lí thuyết cách mạng khoa học thành hành động cách mạng.
⇒ Các cống hiến của Mác mang tầm vóc khái quát thời đại, mở đường cho thời đại.
Câu 3 (trang 95 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Để làm nổi bật tầm vóc vĩ đại của Các Mác, Ăng-ghen đã sử dụng biện pháp so sánh kết hợp kết cấu tầng bậc (tăng tiến): lập luận theo một trật tự tăng tiến:
+ Ăng ghen nêu ra phát hiện của Đác – uyn về quy luật phát triển của thế giới hữu cơ nhằm đề cao Các Mác trong việc tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người.
+ Kế tiếp là những phát hiện có tầm vóc lớn của Mác.
⇒ Tác dụng: Nói lên tầm vóc vĩ đại, tư tưởng tiến bộ của Các-Mác.
Câu 4 (trang 95 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Tình cảm, thái độ của Ăng-ghen đối với Mác:
Thái độ và tình cảm của Ăng- ghen đối với Mác qua cách lập luận so sánh ở bài điếu văn:
– Thái độ kính trọng, đề cao, ca ngợi tôn vinh Mác.
– Tình cảm tiếc thương chân thành, sâu nặng và vô hạn trước sự ra đi của Mác
→Nhấn mạnh sự bất tử của Mác: “Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi”.
Câu 5 (trang 95 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Ý kiến: “[…] Ông có thể có nhiều kẻ đối địch, nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù đối địch nào riêng cả” , bởi:
– Kẻ đối địch: Bọn tư bản, những kẻ đi bóc lột những người lao động. Chúng đã bị Mác vách trần chân tướng nên căm ghét, run sợ
– Những cống hiến của Mác mang lại lơi ích cho toàn thể nhân loại. Mọi tâm huyết và tài năng của ông là chống lại toàn bộ chế độ tư sản và bảo vệ giai cấp vô sản và nhân dân lao động chứ không chống lại một người nào cụ thể.
Luyện tập
Câu 1 (trang 95 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Về những đóng góp của Mác đối với nhân loại:
Các cống hiến của Các Mác là tài sản tinh thần chung vô giá của nhân loại. Nó không những chỉ có giá trị lí luận mà còn có giá trị hành động, góp phần mở đường cho nhân loại bước sang kỉ nguyên mới.
– Thứ nhất: tìm ra được quy luật phát triển của loài người (Bản chất của quy luật này: cơ sở hạ tầng quyết định thượng tầng kiến trúc).
– Thứ hai: tìm ra quy luật giá trị thượng dư.
– Thứ ba: cống hiến quan trọng hơn cả: sự kết hợp giữa lí luận với thực tiễn, biến lí thuyết cách mạng khoa học thành hành động cách mạng.
⇒Mác là nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng vĩ đại hiện đại.
Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2):
Lập dàn ý cho bài điếu văn:
a. Mở bài:
– Giới thiệu tác giả: Ăng ghen và nội dung chính của bài điếu văn.
b. Thân bài:
– Nhận định chung về sự mất mát của nhân loại trước sự ra đi của Mác.
– Những thành tựu vĩ đại của Các Mác trong lịch sử.
+ Tìm ra được quy luật phát triển của loài người
+ Tìm ra quy luật giá trị thượng dư.
+ Cống hiến quan trọng hơn cả: sự kết hợp giữa lí luận với thực tiễn, biến lí thuyết cách mạng khoa học thành hành động cách mạng.
– Vai trò của Mác:
+ Ông là người tiên phong, là nhà chính trị có vị trí quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc.
+ Ông có đóng góp to lớn trong sự nghiệp cách mạng.
+ Sáng lập lên tổ chức công nhân.
⇒ Nhận định khái quát: Mác là nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại.
– Thái độ đề cao, ca ngợi và tình cảm tiếc thương của tác giả.
c. Kết bài:
– Khái quát ý nghĩa của tác phẩm.