Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7: tại đây
A. Soạn bài Đặc điểm của văn bản nghị luận (cực ngắn)
I. Luận điểm, luận cứ, lập luận
1. Luận điểm
– Luận điểm chính: Chống nạn thất học
– Luận điểm được nêu ra dưới dạng nhan đề và cụ thể hóa thành các câu văn như:
– Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí”.
+ “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình…xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ”.
+ “Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ”
+ “Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học cho biết đi”
– Luận điểm là linh hồn bài viết, luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế thì mới thuyết phục.
2. Luận cứ
Các luận cứ:
– Nguyên nhân của việc thất học: Do chính sách ngu dân.
– Sự cần thiết của việc chống lại thất học: vì nay nước ta đã được độc lập, mọi người hiểu biết về quyền lợi của mình…
– Cách chống nạn thất học: những người đã biết dạy cho những người chưa biết chữ, người chưa biết hãy gắng sức mà học.
Những luận cứ đóng vai trò là lí lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm. Muốn có sức thuyết phục thì luận cứ cần phải: chân thật, đúng đắn, tiêu biểu.
3. Lập luận
– Trình tự lập luận: Thực trạng – Yêu cầu – cách khắc phục
– Ưu điểm: Chặt chẽ, logic, hợp lí
Luyện Tập
– Luận điểm chính: “Cần tạo thói quen tốt trong đời sống”
– Luận cứ:
+ Có thói quen tốt và xấu.
+ Có người biết phân biệt tốt và xấu, nhưng vì đã thành thói quen nên khó bỏ, khó sửa.
+ Hậu quả của những tệ nạn, thói quen xấu
– Các dẫn chứng: hút thuốc lá, vứt rác bừa bãi, vỏ chuối, mảnh chai vứt bừa bãi
– Cách lập luận: Biểu hiện, thực trạng, hậu quả
Luận điểm đúng đắn, luận cứ chân thực, tiêu biểu, cách lập luận chặt chẽ hợp lí. Điều này làm nên sức thuyết phục của văn bản.
B. Kiến thức cơ bản
1. Mỗi bài văn nghị luận đều phải có luận điểm, luận cứ và lập luận. Trong một bài văn có thể có một luận điểm chính và các luận điểm phụ.
2. Luận điểm là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu ra dưới hình thức câu khẳng định (hay phủ định), được diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu, nhất quán. Luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đoan văn thành một khối. Luận điểm phải đúng đắn, chân thật, đáp ứng nhu cầu thực tế thì mới có sức thuyết phục.
3. Luận cứ là lí lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm. Luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu thì mới khiến cho luận điểm có sức thuyết phục.
4. Lập luận là cách nêu luận cứ để dẫn đến (làm rõ) luận điểm. Lập luận phải chặt chẽ, hợp lí thì bài văn mới có sức thuyết phục.