Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7: tại đây
A. Soạn bài Mùa xuân của tôi (cực ngắn)
Câu 1 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Bài văn tả mùa xuân ở miền Bắc Việt Nam
– Hoàn cảnh sáng tác: Tác giả viết bài này khi đang ở Sài Gòn trước 1975 trong sự kiểm soát của Mĩ ngụy, sống xa quê hương, xa Hà Nội với nỗi nhớ thương da diết của người con sống ở phương Nam nhớ về đất bắc.
Câu 2 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Văn bản chia làm 3 đoạn:
– Đoạn 1 (Từ đầu đến “mê luyến mùa xuân”): Những cảm nhận về quy luật tình cảm của con người với mùa xuân.
– Đoạn 2 (tiếp theo đến “mở hội liên hoan”): Cảm nhận về cảnh sắc, không khí chung của mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc.
– Đoạn 3 (phần còn lại): Cảnh sắc và không khí mùa xuân sau ngày rằm tháng giêng.
Câu 3 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
a. Cảnh sắc mùa xuân được gợi tả qua những chi tiết:
+ Màu sắc: Màu sông xanh, núi tím đắm say mộng ước.
+ Đường nét: Mưa riêu riêu, gió lành lạnh, đường sá không lầy lội, cái rét ngọt ngào.
+ Âm thanh: Tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, tiếng trống chèo, ấn tượng nhất là tiếng hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng.
+ Con người: Nghi lễ đón xuân với nhang trầm, đèn nến, không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, lòng người ngày xuân thấy ấm lạ lùng, vui như mở hội liên hoan.
b. Mùa xuân đã khơi gợi sức sống của thiên nhiên và con người qua những hình ảnh đầy gợi cảm và với những hình ảnh so sánh rất cụ thể:
+ “Ngồi yên
c. Ngôn ngữ được chắt lọc tinh tế, kĩ càng với các hình ảnh so sánh cụ thể, mới lạ.
Giọng điệu vừa sôi nổi, thiết tha gợi nhiều ấn tượng.
Câu 4 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
a. Không khí và cảnh sắc thiên nhiên sau ngày rằm tháng Giêng có những đặc điểm như:
* Không khí:
– Bữa cơm trở nên bình dị với cà om với thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ.
– Cánh màn điều treo trên bàn thờ ông vải hạ xuống.
– Các trò vui ngày tết tạm kết thúc nhường chỗ cho cuộc sống sinh hoạt đời thường.
* Cảnh sắc thiên nhiên:
– Đào hơi phai nhưng nhị vẫn còn phong.
– Cỏ không mướt xanh nhưng nức một mùi man mác.
– Mưa xuân thay thế cho mưa phùn.
– Bầu trời có những làn sáng hồng hồng.
b. Tác giả đã thể hiện tình yêu quê hương da diết và sự nhạy cảm trước sự thay đổi nhanh chóng của cảnh sắc và không khí mùa xuân.
Câu 5 (trang 177 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mùa xuân miền Bắc có những nét đặc trưng riêng biệt:
– Thiên nhiên tràn đầy sức sống, hương sắc mùa xuân tràn ngập khắp cả không gian.
– Con người vui vẻ, hạnh phúc khi được sống trong bầu không khí đoàn tụ ấm áp của gia đình vào những giờ phút vô cùng ý nghĩa.
Luyện Tập
Câu 1 (trang 178 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Đọc diễn cảm lại bài thơ
Câu 2 (trang 178 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi!Con chim chiền chiên
Hót chi mà vang trời
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai muơi
Dù là khi tóc bạc
(Mùa xuân nho nhỏ- Thanh Hải)
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
(Cảnh ngày xuân- Nguyễn Du)
Câu 3 (trang 178 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Mùa xuân được xem là nữ hoàng trong năm. Xuân đến đất trời như bừng sang vì những cành lộc biếc, những đóa hoa rực rỡ và những nụ cười rạng rỡ đón xuân. Khắp nơi nơi đều được phủ một lớp màu đặc sắc của tất cả những loài hoa. Mùa xuân đem đến cho con người sự gần gũi với thiên nhiên, được cảm nhận và hòa mình vào sự thay đổi của sự giao mùa. Xuân đến còn là khoảnh khắc mỗi người mỗi nhà được đoàn viên, quây quần bên nhau trong ngày Tết. Những khúc hát về mùa xuân vang khắp đất trời chính là tình yêu, sự trân quý của con người dành cho mùa xuân
B. Tác giả
– Vũ Bằng (1913-1984), sinh ra tại Hà Nội.
– Ông là nhà văn và nhà báo đã sáng tác từ trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, có sở trường về truyện ngắn, tùy bút, bút kí.
– Sau năm 1954, ông vào Sài Gòn vừa viết văn, vừa làm báo vừa hoạt động cách mạng.
– Năm 2007, Vũ Bằng được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
C. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh ra đời
– Tác phẩm được viết trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt, tác giả sống ở vùng kiểm soát của Mĩ – Ngụy, xa cách quê hương đất Bắc. Nhà văn đã gửi gắm vào trong trang sách nỗi niềm thương nhớ da diết quê hương, gia đình và lòng mong mỏi đất nước hòa bình, thống nhất.
– Bài văn được trích từ thiên tùy bút “Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt” trong tập tùy bút “Thương nhớ mười hai”.
b. Thể loại
– Thể tùy bút
c. Bố cục (3 phần)
– Phần 1 (từ đầu đến “mê luyến tâm hồn”): Cảm nhận về quy luật tình cảm của con người với màu xuân.
– Phần 2 (tiếp đó đến “mở hội liên hoan”): Cảnh sắc, không khí mùa xuân Hà Nội.
– Phần 3 (còn lại): Cảnh sắc và không khí màu xuân sau ngày rằm tháng Giêng.
d. Giá trị nội dung và nghệ thuật
– Giá trị nội dung:
Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân Hà Nội và miền Bắc được cảm nhận, tái hiện trong nỗi nhớ thương da diết của một người xa quê. Bài tùy bút đã biểu lộ chân thực và cụ thể tình quê hương, đất nước, lòng yêu cuộc sống và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, ngòi bút tài hoa của tác giả.
– Giá trị nghệ thuật:
+ Trình bày nội dung văn bản theo dòng cảm xúc lôi cuốn, say mê.
+ Lựa chọn từ ngữ, câu văn linh hoạt, biểu cảm, giàu hình ảnh.
+ Có nhiều so sánh, liên tưởng độc đáo, giàu chất thơ.