Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7: tại đây
A. Soạn bài Ôn tập phần văn (cực ngắn)
Câu 1 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
| STT | Tên tác phẩm | Tên tác giả |
|---|---|---|
| 1 | Cổng trường mở ra | Lý Lan |
| 2 | Mẹ tôi | Ét-môn-đô đơ A-mi-xi |
| 3 | Cuộc chia tay của những con búp bê | Khánh Hoài |
| 4 | Những câu hát về tình cảm gia đình | (ca dao) |
| 5 | Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người. | (ca dao) |
| 6 | Những câu hát than thân | ca dao |
| 7 | Những câu hát châm biếm | (ca dao) |
| 8 | Sông núi nước Nam | Lý Thường Kiệt |
| 9 | Phò giá về kinh | Trần Quang Khải |
| 10 | Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra | Trần Nhân Tông |
| 11 | Bài ca Côn Sơn | Nguyễn Trãi |
| 12 | Sau phút chia li | Đoàn Thị Điểm |
| 13 | Bánh trôi nước | Hồ Xuân Hương |
| 14 | Qua Đèo Ngang | Bà Huyện Thanh Quan |
| 15 | Bạn đến chơi nhà | Nguyễn Khuyến |
| 16 | Xa ngắm thác núi Lư | Lý Bạch |
| 17 | Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh | Lý Bạch |
| 18 | Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê | Hạ Tri Chương |
| 19 | Bài ca nhà tranh bị gió thu phá | Đỗ Phủ |
| 20 | Cảnh khuya | Hồ Chí Minh |
| 21 | Rằm tháng giêng | Hồ Chí Minh |
| 22 | Tiếng gà trưa | Xuân Quỳnh |
| 23 | Một thứ quà của lúa non: Cốm | Thạch Lam |
| 24 | Sài Gòn tôi yêu | Minh Hương |
| 25 | Mùa xuân của tôi | Vũ Bằng |
| 26 | Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất | (Tục ngữ) |
| 27 | Tục ngữ về con người và xã hội | (Tục ngữ) |
| 28 | Tinh thần yêu nước của nhân dân ta | Hồ Chí Minh |
| 29 | Sự giàu đẹp của tiếng Việt | Đặng Thai Mai |
| 30 | Đức tính giản dị của Bác Hồ | Phạm Văn Đồng |
| 31 | Ý nghĩa văn chương | Hoài Thanh |
| 32 | Sống chết mặc bay | Phạm Duy Tốn |
| 33 | Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu | Nguyễn Ái Quốc |
| 34 | Ca Huế trên sông Hương | Hà Ánh Minh |
| 35 | Quan Âm Thị Kính | (chèo) |
Câu 2 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
– Ca dao, dân ca: Các thể loại trữ tình dân gian kết hợp với lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.
– Tục ngữ: những câu nói ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh thể hiện kinh nghiệm của nhân dân được áp dụng vào cuộc sống.
– Thơ trữ tình: sự kết hợp giữa lời và nhạc mang tính biểu cảm nói lên tư tưởng, giá trị hiện thực của thời đó.
– Thơ thất ngôn tứ tuyệt: gồm 4 câu, mỗi câu 7 chữ, trong đó có 1, 2, 4 hoặc chỉ câu 2 và 4 hiệp vần với nhau.
– Thể thơ dân tộc: bắt nguồn từ ca dao, dân ca, với kết cấu theo từng cặp (câu 6/ câu 8). Vần bằng, lưng, liền, nhịp 2/2/2/2; 3/3/4/4; luật bằng trắc: 2B- 2T- 6B- 8B
– Thơ song thất lục bát: kết hợp giữa thể thơ thất ngôn đường luật và thơ lục bát, một khổ 4 câu ( 2 câu 6/ câu 8).
– Phép tương phản nghệ thuật: Sự đối lập giữa các hình ảnh, chi tiết, nhân vật, để tô đậm và nhấn mạnh đối tượn
Câu 3 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
– Tình cảm gia đình
– Tình yêu quê hương đất nước
– Bài ca than thân trách phận
– Mỉa mai, châm biếm những thói hư tật xấu trong xã hội
Câu 4 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
– Những câu tục ngữ thể hiện kinh nghiệm về thời tiết, chăn nuôi, trồng trọt, những kinh nghiệm về đời sống.
– Thể hiện thái độ tôn vinh những giá trị của con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống con người cần phải có.
Câu 5 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
– Những bài thơ trữ tình Việt Nam:
+ Thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào, tự tôn dân tộc, tinh thần quyết chiến quyết thắng mọi kẻ thù xâm lược.
+ Thể hiện tình thần nhân đạo, tố cáo chiến tranh phi nghĩa, đồng cảm, xót thương cho thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa
+ Thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước
– Những bài thơ Đường: Thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tấm lòng vị tha, yêu thương con người.
Câu 6 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
| TT | Tên văn bản | Giá trị chính về nội dung | Giá trị chính về nghệ thuật |
|---|---|---|---|
| 1 | Cổng trưởng mở ra (Lý Lan) | Tấm lòng thương yêu của người mẹ đối với con và vai trò to lớn của nhà trường. | Văn biểu cảm như nhật kí tâm tình nhỏ nhẹ và sâu lắng. |
| 2 | Mẹ tôi (Ét-môn-đô đơ A- mi-xi) | Tấm lòng thương yêu trời biển, sự hi sinh tuyệt vời của người mẹ đối với người con; tình yêu thương, kính trọng mẹ là tình cảm thiêng liêng của con người. | Văn biểu cảm qua hình thức một bức thư. |
| 3 | Cuộc chia tay của những con búp bê (Khánh Hoài) | Tình cảm gia đình vô cùng quý báu và quan trọng. Hãy cố gắng bảo vệ và gìn giữ tình cảm ấy. | Văn tự sự có bố cục rành mạch, hợp lí. |
| 4 | Một thứ quà của lúa non: cốm (Thạch Lam) | Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa trong một thứ quà độc đáo và giản dị của dân tôc: Cốm. | Văn tùy bút tinh tế, nhẹ nhàng, sâu sắc. |
| 5 | Sài Gòn tôi yêu(Minh Hương) | Nét đẹp riêng của Sài Gòn với thiên nhiên, khí hậu, nhiệt độ và nhất là phong cánh cởi mở, bộc trực, chân tình và trọng đạo nghĩa của người Sài Gòn. | Nghệ thuật biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả qua thể văn tùy bút. |
| 6 | Mùa xuân của tôi (Vũ Bằng) | Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc được cảm nhận, tái hiện trong nỗi nhớ thương tha thiết của người xa quê. | Bút pháp tai hoa, tinh tế |
| 7 | Ca Huế trên sông Hương (Hà Ánh Minh) | Vẻ đẹp của Huế, một hình thức sinh hoạt văn hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, bảo tồn. | Bút kí về sinh hoạt, văn hóa: tả cảnh ca Huế trong một đêm trăng trên sông Hương, vừa giới thiệu những làn điệu dân ca Huế bằng giọng văn trữ tình. |
| 8 | Sống chết mặc bay (Phạm Duy Tôn) | Lên án gay gắt bọn quan lại phong kiến vô nhân đạo và bày tỏ niềm thương cảm vô hạn trước cảnh khổ của nhân dân | Truyện ngắn hiện đại có nghệ thuật viết phong phú, (tương phản và tăng cấp), lời văn cụ thể, sinh động. |
| 9 | Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (Nguyễn Ái Quốc) | Vạch trần bộ mặt giả dối, tư cách hèn hạ của một tên thực dân phản bội giai cấp, đồng thời ca ngợi tư cách cao thượng, tấm lòng hi sinh vì dân vì nước của một nhà cách mạng anh hùng. | Truyện ngắn có giọng văn sắc sảo, hóm hỉnh và khả năng tưởng tượng, hư cấu, xây dựng tình huống đặc biệt, khắc họa thật sắc sảo hai nhân vật hoàn toàn đối lập. |
Câu 7 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
Tiếng Việt là một thứ tiếng giàu và đẹp. Sự giàu có của tiếng Việt được thể hiện ở những phương diện ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp. Ngữ âm với hệ thống nguyên âm, phụ âm phong phú và giàu thanh điệu. Từ vựng luôn luôn dồi dào giá trị thơ ca nhạc, họa nó dường như cũng đã lại gợi hình ảnh và chứa được cả nhạc điệu trong đó. Ngữ pháp Tiếng Việt sở hữu một hệ thống cấu trúc vô cùng uyển chuyển, nhịp nhàng có thể biến đổi linh hoạt. Đặc biệt, tiếng Việt còn có khả năng truyền tải được nội dung, tâm tư tình cảm của người nói.
Câu 8 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
Giá trị lớn nhất của văn chương đó chính là thâm nhập được vào thế giới cảm xúc con người. “Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có” bởi cảm xúc của con người là vô cùng phong phú, có những cảm xúc đôi khi ta chưa hề biết tới, chính văn chương đã đem những tình cảm mới đến với chúng ta. Đọc “Truyện Kiều” của Nguyễn Du đã giúp ta có cái nhìn trân trọng, yêu thương với kiếp người tài hoa bạc mệnh, thấu hiểu nỗi khổ và sự bất hạnh của họ. Văn chương cũng“Luyện những tình cảm ta sẵn có”, nó làm cho những tình cảm sẵn có trong ta trở nên mãnh liệt, sâu sắc hơn. Đọc bài “Cuộc chia tay của những con búp bê” ta thêm yêu và trân quý tình cảm anh em ruột thịt. Qua đây ta mới thấy được văn chương có ý nghĩa lớn lao biết nhường nào
Câu 9 (trang 127 sgk Ngữ văn 7 Tập 2):
– Việc học phần Tiếng Việt và Tập làm văn theo hướng tích hợp trong Chương trình ngữ văn 7, giúp học sinh có thể vận dụng nhuần nhuyễn các kĩ năng để học văn tốt hơn.
– Ví dụ: Học tiếng Việt giúp ta có thể tìm ra các thủ pháp nghệ thuật, phân tích được cách dùng từ, đặt câu đặc sắc của tác giả
Học phần tập làm văn giúp ta biết được hình thức trình bày, các phương pháp được sử dụng để hành văn của tác giả
B. Kiến thức cơ bản
1. Nắm được hệ thống văn bản, những giá trị về nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm, những quan niệm về văn chương, về đặc trưng thể loại của các văn bản, về sự giàu đẹp của tiếng Việt thể hiện trong các tác phẩm thuộc Chương trình Ngữ văn lớp 7.
2. Thuộc lòng một số bài thơ, đoạn thơ hay.