Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7: tại đây
A. Soạn bài Tiếng gà trưa (cực ngắn)
Câu 1 (trang 151 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Cảm hứng sáng tác: Buổi trưa, trên đường hành quân, người lính nghe thấy tiếng gà nhảy ổ từ đó gợi nhớ tới hình ảnh của người bà tần tảo sớm hôm yêu thương chăm sóc người cháu.
– Mạch cảm xúc trong bài thơ: Nghe thấy tiếng gà trưa ⟹ người chiến sĩ những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ ⟹ Nhớ người bà tần tảo sớm hôm.⟹ Nỗi nhớ thương trở thành động lực thôi thúc người chiến sĩ cầm súng lên đường
Câu 2 (trang 151 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Những hình ảnh đẹp đẽ và kỉ niệm êm đềm được gợi lên từ tiếng gà trưa:
+ Những chú gà mái tơ, mái vàng bên ổ trứng hồng
+ Kỉ niệm những lần xem trộm gà đẻ, rồi bị bà mắng
+ Hình ảnh bà chăm sóc đàn gà, bà soi những trái trứng hồng
Qua đây ta thấy được tâm hồn trong sáng, hồn nhiên của một em nhỏ nhất là tình cảm quý trọng yêu thương đối với bà của đứa cháu.
Câu 3 (trang 151 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Hình ảnh người bà: Tần tảo, chắt chiu trong cảnh nghèo. dành trọn vẹn tình yêu thương chăm lo cho cháu, bảo ban, nhắc nhở cháu, ngay cả khi có trách mắng thì cũng là vì tình yêu thương cháu
– Tình bà cháu thật sâu nặng, thắm thiết. Bà chắt chiu, chăm lo cho cháu; cháu thương yêu, kính trọng và biết ơn bà.
Câu 4 (trang 151 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
– Cách gieo vần: Linh hoạt chủ yếu là vần cách nhưng vẫn giàu nhịp điệu
– Số câu trong mỗi dòng thơ: Mỗi bài ngũ ngôn thường có 4 câu nhưng bài này chỉ có ba khổ 4 câu, các khổ khác có đến 5 hoặc sáu câu, riêng khổ thứ nhất có đến 7 câu.
– Câu thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại 4 lần (mở đầu các khổ thứ hai, thứ ba, thứ tư và thứ bảy).
Tác dụng: Nhấn mạnh cảm xúc, giữ cho cảm xúc bài thơ được liền mạch (Sau mỗi tiếng gà trưa những kỉ niệm lại ùa về mạnh mẽ, gợi lên những cảm xúc của tuổi thơ)
Luyện Tập
Câu 1 (trang 153 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Tìm chọn học thuộc lòng đoạn thơ 10 câu trong bài Tiếng gà trưa
Câu 2 (trang 153 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):
Trong bài thơ “tiếng gà trưa” nổi bật lên tình cảm bà cháu vô cùng đẹp đẽ, thiêng liêng. Tình cảm ấy được gợi lại từ tiếng gà trưa thân thuộc trong một lần hành quân xa của người chiến sĩ. Tiếng gà trưa khơi nguồn những kỉ niệm tuổi thơ, những kí ức vui tươi, ấm áp bên bà. Trong kí ức của cháu bà là người tần tảo chắt chiu, luôn yêu thương cháu hết mực. Cháu cũng luôn dành tới bà tình yêu và niềm biết ơn vô bờ. Tình cảm già đình, tình bà cháu tốt đẹp đó sẽ mãi là hành trang theo bước chân của người chiến sĩ, tiếp thêm sức mạnh cho anh trong cuộc chiến đấu hôm nay.
B. Tác giả
– Xuân Quỳnh (1942-1988), quê ở làng La Khê, ven thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).
– Bà là nữ nhà thơ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam.
– Năm 2017, Xuân Quỳnh được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
– Đặc điểm thơ Xuân Quỳnh: Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi, bình dị trong đời sống gia đình và cuộc sống thường ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng của một trái tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm.
C. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh ra đời
– Bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ, in lần đầu trong tập “Hoa dọc chiến hào” (1968) của Xuân Quỳnh.
b. Thể loại
– Thơ 5 chữ
c. Bố cục (3 phần)
– Phần 1 (khổ 1): Tiếng gà trưa trên đường hành quân.
– Phần 2 (5 khổ thơ tiếp theo): Tiếng gà trưa gợi những kỉ niệm thời thơ ấu.
– Phần 3 (2 khổ còn lại): Tiếng gà trưa gợi những suy tư.
d. Giá trị nội dung và nghệ thuật
– Giá trị nội dung:
+ Tiếng gà trưa đã gợi về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu.
+ Tình cảm gia đình đã làm sâu sắc thêm tình quê hương đất nước.
– Giá trị nghệ thuật:
+ Thể thơ 5 chữ tạo nên cách diễn đạt tình cảm tự nhiên.
+ Hình ảnh thơ bình dị, chân thực.
+ Sử dụng điệp từ.