1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
– Khi đọc văn bản thông tin, các em cần chú ý:
+ Văn bản triển khai thông tin theo cách nào?
+ Bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì?
+ Đối tượng nào được giới thiệu trong văn bản?
+ Người viết chia đối tượng thành mấy loại? Trong mỗi loại lớn có những loại nhỏ nào?
+ Qua văn bản, em hiểu thêm những gì về đối tượng được giới thiệu?
– Đọc trước văn bản Ghe xuồng Nam Bộ; tìm hiểu thêm về các phương tiện này
– Em biết những phương tiện đi lại nào mang tính đặc trưng của người dân ở mỗi vùng miền trên đất nước ta? Trong số đó, em thích phương tiện nào nhất? Vì sao?
Trả lời:
Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
– Khi đọc văn bản thông tin, các em cần chú ý:
+ Văn bản triển khai thông tin theo cách phân loại đối tượng thành nhiều loại nhỏ để giới thiệu, giải thích
+ Bố cục của văn bản gồm 4 phần. Nội dung chính của mỗi phần là.
Đoạn 1: Từ đầu đến “chia thành nhiều loại”: Sự đa dạng của các loại ghe xuồng ở Nam Bộ
Đoạn 2: Tiếp theo đến “trong giới thương hồ”: Tác giả giới thiệu các loại xuồng và đặc điểm của từng loại
Đoạn 3: Tiếp theo đến “Bình Đại (Bến Tre) đóng: Tác giả giới thiệu các loại ghe và đặc điểm của từng loại
Đoạn 4: Còn lại: Giá trị của các loại ghe, xuồng đối với kinh tế và văn hóa của người dân Nam Bộ.
+ Đối tượng được giới thiệu trong văn bản là các loại ghe, xuồng ở Nam Bộ
+ Người viết chia đối tượng thành 2 loại lớn là ghe và xuồng? Trong mỗi loại lớn có những loại nhỏ sau: Xuồng có xuồng ba lá, xuồng năm lá, xuồng tam bản, xuồng vỏ gòn, xuồng độc mộc, xuồng máy,…Ghe có các loại là ghe bầu, ghe lồng, ghe chải, ghe cào tôm, ghe ngo, ghe hầu, ghe câu Phú Quốc, ghe cửa Bà Rịa, ghe lưới rừng Phước Hải
+ Qua văn bản, em hiểu thêm về sự đa dạng, phong phú của các loại ghe, xuồng Nam Bộ.
– Đọc trước văn bản Ghe xuồng Nam Bộ; tìm hiểu thêm về các phương tiện này
– Một số phương tiện đặc trưng như: ghe, xuồng, cưỡi ngựa, cưỡi voi… Trong đó em thích nhất là phương tiện cưỡi voi của người dân Tây Nguyên vì mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống nơi đây, việc cưỡi voi còn đem đến những trải nghiệm thú vị và hấp dẫn.
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính:
Văn bản đề cập đến sự đa dạng của các loại ghe xuồng ở Nam Bộ, tác gải chỉ ra các đặc điểm và tác dụng cụ thể của các loại ghe, xuồng Nam Bộ
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Phần 1 cho thấy bài viết sẽ triển khai ý tưởng và thông tin theo cách nào?
Trả lời:
– Bài viết triển khai thông tin theo cách phân loại đối tượng thành nhiều loại nhỏ để giới thiệu, giải thích.
Câu 2 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Trong phần 2 có mấy đối tượng được nhắc đến?
Trả lời:
– Trong phần 2 có một đối tượng lớn được nhắc đến là xuồng và có các đối tượng nhỏ là xuồng có xuồng ba lá, xuồng năm lá, xuồng tam bản, xuồng vỏ gòn, xuồng độc mộc, xuồng máy
Câu 3 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chú ý các cước chú (i) và (ii) của văn bản
Trả lời:
(i): Tam bản: Xuất xứ từ tiếng Hoa “xam pản”, người Pháp phiên âm thành “sampan” (cước chú của tác giả văn bản)
(ii): Chài: xuất xứ từ tiếng “Pok chài”của người Triều Châu, Trung Quốc (Pok: nhiều; chài:tải). Ghe chài: loại ghe có sức tải lớn (Cước chú của tác giả văn bản)
Câu 4 (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Phần 3 giới thiệu về loại phương tiện gì? Chú ý các loại nhỏ trong đó.
Trả lời:
– Phần 3 giới thiệu về loại phương tiện ghe các loại nhỏ là ghe bầu, ghe lồng, ghe chải, ghe cào tôm, ghe ngo, ghe hầu, ghe câu Phú Quốc, ghe cửa Bà Rịa, ghe lưới rừng Phước Hải
Câu 5 (trang 78 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ở đoạn này, người viết có triển khai thông tin theo cách phân loại không?
Trả lời:
– Ở đoạn này, người viết có triển khai thông tin theo cách phân loại.
Câu 6 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Nội dung chính của phần 4 là gì?
Trả lời:
– Giá trị của các loại ghe, xuồng đối với kinh tế và văn hóa của người dân Nam Bộ.
Câu 7 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Các tài liệu tham khảo được tác giả xếp theo thứ tự nào?
Trả lời:
– Các tài liệu tham khảo được tác giả xếp theo thứ tự từ tham khảo nhiều đến tham khảo ít.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2: : Xác định bố cục của văn bản Ghe xuồng Nam Bộ. Nêu nội dung chính của mỗi phần trong văn bản.
Trả lời:
– Đoạn 1: Từ đầu đến “chia thành nhiều loại”: Sự đa dạng của các loại ghe xuồng ở Nam Bộ
– Đoạn 2: Tiếp theo đến “trong giới thương hồ”: Tác giả giới thiệu các loại xuồng và đặc điểm của từng loại
– Đoạn 3: Tiếp theo đến “Bình Đại (Bến Tre) đóng: Tác giả giới thiệu các loại ghe và đặc điểm của từng loại
– Đoạn 4: Còn lại: Giá trị của các loại ghe, xuồng đối với kinh tế và văn hóa của người dân Nam Bộ.
Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Mục đích của văn bản là gì? Các nội dung trình bày trong văn bản Ghe xuồng Nam Bộ đã làm sáng tỏ mục đích ấy như thế nào?
Trả lời:
– Mục đích của văn bản là giới thiệu về các loại ghe, xuồng ở Nam Bộ. Các nội dung trình bày trong văn bản đã làm sáng tỏ mục đích ấy từ khái quái đến cụ thể, chi tiết.
Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Người viết đã chọn cách nào để triển khai ý tưởng và thông tin trong văn bản? Chỉ ra những biểu hiện cụ thể và hiệu quả của cách triển khai ấy.
Trả lời:
– Người viết đã chọn cách chia đối tượng thành nhiều loại nhỏ để giới thiệu, giải thích
– VD: Phần 3 giới thiệu về loại phương tiện ghe các loại nhỏ là ghe bầu, ghe lồng, ghe chải, ghe cào tôm, ghe ngo, ghe hầu, ghe câu Phú Quốc, ghe cửa Bà Rịa, ghe lưới rừng Phước Hải
– Các triển khai này giúp người đọc dễ hiểu được những nội dung mà văn bản đề cập
Câu 4 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Các cước chú (“tam bản”, “chài”) và tài liệu tham khảo trong văn bản có mục đích gì? Em thấy có cần chú thích thêm những từ ngữ, kí hiệu nào khác trong văn bản không?
Trả lời:
– Các cước chú có mục đích giải thích những từ ngữ khó, có thể người đọc chưa rõ.
– Các tài liệu tham khảo mục đích đề làm rõ ràng hơn thông tin mà tác giả nêu trong văn bản.
– Theo em, có cần cước chú thêm những từ ngữ, kí hiệu nào khác trong văn bản.
Câu 5 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Qua văn bản, em có nhận xét gì về ghe xuồng, nói riêng và các phương tiện đi lại ở Nam Bộ nói chung?
Trả lời:
– Qua văn bản em thấy ghe, xuồng hay các phương tiện đi lại ở Nam Bộ rất đa dạng và phong phú với nhiều loại với các chức năng mục đích khác nhau. Góp phần làm nên văn hóa truyền thống nơi đây.
Câu 6 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tìm hiểu thêm từ nhiều nguồn thông tin khác nhau để nêu một số nét thay đổi về phương tiện vận chuyển, đi lại hiện nay của vùng sông nước Nam Bộ.
Trả lời:
– Gần đây người dân Nam Bộ còn sử dụng các loại xe mô- tô, xuồng máy,…một số loại phương tiện vận chuyển hiện đại hơn trong sinh hoạt, lao động.