Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7: tại đây

I. Các loại từ ghép

1.

Từ	Tiếng chính	Tiếng phụ
Bà ngoại	Bà	Ngoại
Thơm phức	Thơm	phức

→ Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính

2. Các tiếng “quần áo” và “trầm bổng” không phân ra từ chính, từ phụ vì nghĩa của các tiếng tương đương nhau về mặt nghĩa.

II. Nghĩa của từ ghép

1. Nghĩa của từ “bà” rộng hơn nghĩa của từ “bà ngoại”

Nghĩa của từ “thơm” rộng hơn nghĩa của từ “thơm phức”

→ Từ ghép chính phụ có tính phân nghĩa

2. Nghĩa của từ “quần” hẹp hơn nghĩa của từ “quần áo”

Nghĩa của từ “trầm” hẹp hơn nghĩa của từ “trầm bổng”

→ Từ ghép tổng hợp có tính chất hợp nghĩa

III. Luyện tập

Bài 1 (trang 15 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Từ ghép chính phụ	Lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ
Từ ghép đẳng lập	Suy nghĩ, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi, chài lưới

Bài 2 (Trang 15 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Tiếng	Từ ghép chính phụ
Bút	Bút bi, bút mực, bút chì, bút màu, bút điện…
Thước	Thước kẻ, thước vuông, thước đo độ
Mưa	Mưa rào, mưa ngâu, mưa phùn
Làm	Làm lụng, làm việc, làm nhà, làm tin
Ăn	Ăn chay, ăn mảnh, ăn kiêng…
Trắng	Trắng tinh, trắng muốt, trắng xóa
Vui	Vui thú, vui vẻ, vui tính, vui miệng
Nhát	Nhát chết, nhát ma, nhút nhát…

Bài 3 (trang 15 sgk ngữ văn 7 tập 1)

– núi: núi rừng, núi sông

– mặt: mặt mũi, mặt mày

– ham: ham mê, ham muốn, ham thích

– học: học hành, học hỏi

– xinh: xinh tươi, xinh đẹp

– tươi: tươi đẹp, tươi tốt

Bài 4 (Trang 15 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Chỉ có thể nói “một cuốn sách”, “một cuốn vở” mà không thể nói “một cuốn sách vở” vì:

– Trong tiếng Việt khi danh từ mang nghĩa cá thể mới có khả năng kết hợp với những từ chỉ số lượng cụ thể đứng trước.

– Từ “sách vở” mang nghĩa tổng hợp nên không thể kết hợp với từ “cuốn” mang nghĩa cá thể được

Bài 5 (trang 15 sgk ngữ văn 7 tập 1)

a, Không thể gọi mọi thứ là “hoa hồng” vì “hoa hồng” là tên một loại hoa để phân biệt với các loại hoa khác, đây không phải từ gọi lên dựa theo màu sắc

b, Nam nói đúng vì áo dài là tên một loại áo, không phải chỉ cái áo may bị dài quá

c, Cà chua là tên gọi một loại quả dù nó ngọt, chua, chát. Vì thế có thể nói “quả cà chua này ngọt quá”

d, Không phải mọi loại cá màu vàng đều gọi là cá vàng. Cá vàng tên gọi một loại cá làm cảnh.

Bài 6 (trang 15 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Hai từ ghép chính phụ: mát tay, nóng lòng

Một từ ghép đẳng lập: gang thép

Mát tay: mát ( cảm giác mát mẻ, dễ chịu) và tay (bộ phận trên cơ thể con người)

– Nóng lòng: nóng (có nhiệt độ cao hơn so với mức trung bình) và lòng ( được chuyển nghĩa nói về tâm lý, tình cảm của con người)

– gang thép: chỉ sự cứng cỏi, vững vàng tới mức không lay chuyển được

→ Các từ trên khi ghép lại đã trải qua quá trình biến đổi nghĩa, mang một nghĩa mới chỉ con người.

Bài 7 (trang 16 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Máy hơi nước: máy là tiếng chính, tiếng hơi nước phụ tiếng máy, tiếng nước phụ cho tiếng hơi

Than tổ ong: tiếng than là tiếng chính, tổ ong phụ cho tiếng than, trong đó tiếng ong phụ cho tiếng tổ.

Bánh đa nem: tiếng Bánh là tiếng chính, tiếng đa nem phụ cho tiếng bánh, tiếng nem phụ tiếng đa.