Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7 – Kết Nối Tri Thức: tại đây
Soạn bài: Bầy chim chìa vôi – Cô Huỳnh Phượng (Giáo viên VietJack)
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 11 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Kỉ niệm đẹp của tuổi thơ em đó là vào những trưa hè trốn bố mẹ đi đánh khăng, đi tắm sông tập bơi. Những kỉ niệm đó mãi mãi là một kí ức tuổi thơ đẹp mà mỗi khi nhớ về em đều thấy bồi hồi, xúc động, hạnh phúc.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Theo dõi: Nội dung cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm.
-Nội dung cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm là về việc Mon băn khoăn không biết trời có mưa to không.
2. Theo dõi: Chi tiết nào được lặp lại trong những lời nói của nhân vật Mon?
– Chi tiết được lặp lại trong những lời nói của nhân vật Mon là “Anh bảo…”
3. Theo dõi: Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê Mên và Mon.
– Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê Mên và Mon: mùa nước cạn, sông giữa làng nổi lên một bãi cát. Sau một thời gian đám rong sông héo làm thành một lớp đệm trên cát, lúc đó những con chim chìa vôi bay ra bãi cát. Chúng tìm những bãi rong khô đẻ trứng. Đến mùa mưa, dải cát giữa sông chìm vào nước đỏ cũng là lúc bầy chim chìa vôi lần đầu cất cánh bay lên. Và mùa khô năm sau chúng lại ra dải cát nổi bắt đầu mùa sinh sản.
4. Dự đoán: Bầy chim chìa vôi non có bay được vào bờ không?
– Bầy chim chìa vôi có thể bay được vào bờ.
5. Theo dõi: Chú ý cử chỉ, lời nói của nhân vật Mên.
– Cử chỉ, lời nói của nhân vật Mên rất ra dáng đàn anh, quyết định mọi hành động của hai anh em: chứ còn sao, phải kéo về chứ, để tao xem,…
6. Hình dung: Khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh.
– Khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh:cảnh tượng như huyền thoại hiện ra trước mắt, một cảnh tượng vô cùng tươi sáng, tràn đầy sức sống”một cánh chim nhỏ ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ bay lên”
7. Đối chiếu: Cuộc “cất cánh” của bầy chim chìa vôi non ở đây có đúng như dự đoán của em không?
– Cuộc cất cánh của bầy chim chìa vôi non ở đây đúng như em dự đoán, bầy chim đã cất cánh bứt khỏi dòng nước.
8. Theo dõi: Cảm xúc của hai nhân vật Mên và Mon khi quan sát bầy chim chìa vôi non bay lên.
– Cảm xúc của hai nhân vật Mên và Mon khi quan sát bầy chim chìa vôi non bay lên: “hai đứa bé im lặng,.. trên gương mặt tái nhợt vì nước mưa của chúng hừng lên ánh ngày…cả hai đứa đã khóc từ bào giờ.”
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Bài văn đã nói lên tình cảm thương yêu vạn vật của 2 đứa trẻ. Chúng quan tâm, lo lắng cho số phận của những chú chim chìa vôi ở bãi cát giữa sông. Hạnh phúc khi thấy bầy chim non an toàn bay vào bờ.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Đề tài: trẻ em.
– Ngôi kể: ngôi thứ ba.
Câu 2 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Lời người kể chuyện:”Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi”, “Thằng Mên hỏi lại, giọng nó ráo hoảnh như đã thức dậy từ lâu lắm rồi.”
– Lời nhân vật Mon nói với Mên: “Anh Mên ơi, anh Mên!”
– Lời của nhân vật Mên nói vói Mon: “Gì đấy? Mày không ngủ à?”
Câu 3 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– Điều mà hai anh em lo lắng là việc những con chim chìa vôi non có thể sẽ bị chết đuối.
– Sự lo lắng được thể hiện thông qua cuộc trò chuyện của hai anh em lúc nửa đêm.
Câu 4 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Trong cuộc trò chuyện ở phần (2), Mon đã nói với Mên việc mình lấy trộm và thả con cá bống của bố vào chỗ cống sông và rủ Mên ra sông mang tổ chim vào bờ vì lo lắng chúng sẽ bị ngập.
– Mon là một người sống tình cảm, biết yêu thương quan tâm đến mọi thứ xung quanh đặc biệt là tình yêu đối với động vật, với thế giới tự nhiên.
Câu 5 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Các chi tiết miêu tả nhân vật Mên: “giọng thằng Mên tỏ vẻ rất người lớn”, “Phải kéo vào bến chứ, không thì chết”, “Thằng Mên quấn cái dây buộc đò vào người nó và gò lưng kéo.”, “Thằng Mên nói và ngồi thụp xuống. Nó căng mắt nhìn sát mặt sông”,…
Mặc dù vẫn còn nhỏ tuổi nhưng Mên đã tỏ ra là một người sống có trách nhiệm, mạnh mẽ, quan tâm mọi thứ xung quanh và yêu thương động vật.
Câu 6 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Đọc phần đoạn văn miêu tả khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh, em ấn tượng nhất với chi tiết “từ mặt nước sông những cánh chim bé bỏng và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ bay lên. Chi tiết đó cho thấy nghị lực phi thường của những chú chim bé nhỏ. Đó là sự dung cảm, dám đương đầu với thử thách, khắc nghiệt để giành lấy sự sống.
Câu 7 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Mon và Mên khóc vì hạnh phúc, vì xúc động vì những chú chim chìa vôi đã vượt qua được vùng nước lũ cất cánh bay lên.
* Viết kết nối với đọc
Bài tập (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông bằng lời của một trong hai nhân vật Mon hoặc Mên (ngôi kể thứ nhất).
Đoạn văn tham khảo:
Bầy chim đã bay lên, tôi thấy mặt trời như lên nhanh hơn mọi ngày và mưa đã đột ngột tạnh hẳn. Bỗng một con chim đuối sức, rơi xuống như một chiếc lá. Tôi và anh Mên hết sức lo lắng, hồi hộp. Nhưng rồi khi đôi chân mảnh dẻ và run rẩy của con chim non chạm vào mặt sông thì đôi cánh của nó đập một nhịp quyết định, tấm thân bé bỏng của nó vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao. Tôi im lặng như nín thở, chỉ có tiếng đập cánh quyết liệt của bầy chim non. Chúng đã thực hiện xong chuyến bay đầu tiên quan trọng nhất trong đời. Cuối cùng chúng đã hạ xuống bên một lùm dứa dại bờ sông, hai anh em tôi vẫn đứng không nhúc nhích.
Bài giảng: Bầy chim chìa vôi – Cô Đỗ Thị Hồng Hoa (Giáo viên VietJack)