Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7 – Kết Nối Tri Thức: tại đây

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 84 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Phong tục thờ Thần Nông: Trong tâm thức của cư dân nông nghiệp, Thần Nông là vị thần ban cho mùa màng tươi tốt nên việc thờ cúng Thần Nông trở thành một nét văn hóa đặc sắc từ bao đời nay. Đậm nét trong tục thờ này phải thấy ở lễ hội Tòng Lệnh xã Trường Giang (huyện Lục Nam – tỉnh Bắc Giang), dân làng dựng một sàn tế cao tới đầu người, trên bắc sạp, dưới cho trẻ con đóng giả làm ếch nhái đợi mưa. Tế xong, chủ tế lấy nước vẩy xuống đàn ếch nhái, ếch nhái kêu ộp ộp báo hiệu mưa về. Một người đàn ông đóng giả làm trâu, một người phía sau đóng làm người đi bừa, một người phụ nữ giả làm người đi cấy đi quanh sàn tế… nghi lễ mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Câu 2 (trang 84 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Em đã được nghe giới thiệu về quy tắc trò chơi ném còn. Các đội sẽ tiến hành ném còn qua một chiếc vòng còn nhỏ có đường kính khoảng 50cm và cao từ 15 – 20m. Người chơi cầm gần cuối đoạn dây vải quay quả còn vài vòng theo chiều kim đồng hồ rồi mới tung lên để quả còn bay lọt qua thì được tính là một điểm. Đội chơi kết thúc lượt chơi với thời gian quy định mà có điểm cao hơn là đội chiến thắng.

Qua cách nghe giới thiệu về trò chơi, quy tắc chơi em ấn tượng với việc chuẩn bị các dụng cụ để bắt đầu trò chơi. Mặc dù nghe đơn giản nhưng thực tế lại rất công phu. Đơn giản ở chỗ chỉ cần ném còn qua lỗ sẽ ghi được điểm. Nhưng làm sao để ném còn vào một vòng tròn nhỏ ở độ cao khoảng đến 15 – 20m là điều không dễ dàng nên em cảm thấy rất hứng thú.

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:

1. Liên hệ: Thời điểm thường được chọn để tổ chức lễ hội trên mọi miền đất nước?

Thời điểm tổ chức lễ hội là khi xong xuôi mùa vụ.

2. Chú ý: Cách dẫn dắt người đọc vào thông tin chính của văn bản

Tác giả dẫn dắt một cách trực tiếp, giới thiệu về văn hóa người Lô Lô và lễ rửa làng.

3. Theo dõi: Thời điểm diễn ra lễ rửa làng và những việc cần chuẩn bị cho ngày lễ?

– Thời điểm: ba năm một vào tháng năm, tháng sáu âm lịch

– Chuẩn bị: chọn ngày tổ chức, mời thầy cúng, phân công người sắm sanh đồ lễ. Người dân chuẩn bị thẻ hương, chén nước, giấy trúc và con gà trống.

4. Theo dõi: Sự miêu tả chi tiết các món đồ lễ?

Chi tiết miêu tả các món đồ lễ: hai con dê, một con gà trống trắng, hạt ngô, rượu ngô, cỏ, kiếm gỗ, kiếm sắt, ba cành lau, ba cành đào, ba cành mận, miếng vài đỏ, đôi sừng trâu và cây tre to.

5. Theo dõi: Các bên tham dự lễ đã phải làm gì khi những đoàn hành lễ đi quanh làng bản? 

Các bên tham dự lễ phải hai người dắt hai con dê, người còn lại thì vác cây tre giả hình ngựa; người quấy hạt ngô; người xách gà trống trắng… theo thầy cúng vào từng nhà dân..tới nhà nào gia chủ phải chuẩn bị sẵn hình nhân cùng hai bó củi và hia bó cỏ để ngầm bồi dưỡng công xua đuổi tà ma của thầy cũng với thái độ cung kính, thành khẩn.

6. Theo dõi: Tác động tinh thần tích cực của lễ rửa làng?  

Mọi người thấy nhẹ nhõm hơn và tin tưởng vào tương lai phía trước, làng bản từ nay sẽ phng quang, sạch sẽ, mọi việc sẽ thuận lợi, may mắn.

7. Chú ý: Những quy định nghiêm ngặt về hoạt động sau ngày lễ chính? 

Sau lễ cúng, 9 ngày sau người lạ mới được vào làng. Nếu chẳng may có người lạ vào người đó phải chuẩn bị lễ vật để cúng lại.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: Nét đặc sắc trong ễ hội rửa làng của người Lô Lô.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 (trang 87 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Thời điểm diễn ra hoạt động	Diễn ra 3 năm một lần, vào tháng 5 hoặc tháng 6 âm lịch.
Sự chuẩn bị	Thầy cúng thắp hương xin tổ tiên đồng ý cho tổ chức lễ rửa làng và hoàn tất các thủ tục để tiến hành lễ rửa làng.
Diễn biến của hoạt động	– Đoàn người đi làm lễ rửa làng mang theo đồ lễ, đi khắp các nhà, suốt các hang cùng ngõ hẻm trong làng bản, vừa đi vừa gõ chiêng trống rộn ràng nhằm đánh thức những điều đẹp đẽ ngủ quên và xua đi những rủi ro ám ảnh. – Đoàn người tới nhà nào thì gia chủ nhà đó phải chuẩn bị sẵn hình nhân cùng hai bó củi và hai bó cỏ để ngầm bồi dưỡng công xua đuổi tà ma cho thầy cúng với thái độ cung kính, thành khẩn. – Xong phần lễ, mọi người hoan hỉ ăn tiệc, uống rượu mừng, bắt đầu 3 năm yên ổn làm ăn. – Sau lễ cúng, phải 9 ngày sau người lạ mới được bước vào làng, nếu chẳng may người lạ vào làng, người đó phải sửa soạn lễ vật để cúng lại, bù vào lễ cúng đã bị họ làm mất thiêng.
Ý nghĩa của hoạt động	– Thể hiện những ước vọng tốt lành cho cuộc sống ấm no. – Là tín ngưỡng dân gian và nét đẹp truyền thống góp phần làm giàu có thêm cho bản sắc của cộng đồng dân tộc thiểu số Việt Nam.

Câu 2 (trang 87 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

– Theo em, mục đích của tác giả khi viết văn bản này là để giới thiệu về lễ rửa làng của người Lô Lô.

– Tác giả thực hiện mục đích đó bằng cách miêu tả lại chi tiết diễn tiến của lễ rửa làng, từ lúc chuẩn bị cho buổi lễ, cách tiến hành nghi lễ, đến khi nghi lễ kết thúc.

Câu 3 (trang 87 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

– Trong lễ hội rửa làng của người Lô Lô có nhiều hoạt động, trong đó nhiều hoạt động phải thực hiện theo luật lệ như:

+ Lễ hội được diễn ra 3 năm một và được tổ chức vào tháng 5 hoặc tháng 6.

+ Trước ngày lễ rửa làng 1 ngày, người dân chuẩn bị lễ vật gồm thẻ hương, chén nước, giấy trúc và con gà trống để thầy cúng thắp hương xin tổ tiên đồng ý cho tổ chức lễ rửa làng.

+ Thầy cúng và đoàn người sẽ mang lễ vật đi khắp các ngõ ngách quanh làng để xua đuổi tà ma và đánh thức những điều đẹp đẽ.

+ Gia chủ phải chuẩn bị hai bó cỏ, 2 bó củi và hình nhân để ngầm trả công cho thầy cúng với lòng thành kính.

– Các hoạt động không phải thực hiện theo luật lệ: Xong phần lễ, mọi người hoan hỉ ăn tiệc, uống rượu mừng, bắt đầu 3 năm yên ổn làm ăn.

Câu 4 (trang 87 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Tính cộng đồng của các hoạt động diễn ra trong ngày lễ đã được tô đậm qua những thông tin:

– Cứ ba năm một, vào thời điểm tháng 5 hoặc tháng 6 âm lịch, người Lô Lô ngồi lại cùng nhau chọn ngày tổ chức lễ rửa làng, thống nhất việc mời thầy cúng và phân công mọi người sắm sanh đồ lễ.

– Trước ngày lễ rửa làng 1 ngày, người dân chuẩn bị lễ vật gồm thẻ hương, chén nước, giấy trúc và con gà trống để thầy cúng thắp hương xin tổ tiên đồng ý cho tổ chức lễ rửa làng.

– Thầy cúng và đoàn người sẽ mang lễ vật đi khắp các ngõ ngách quanh làng để xua đuổi tà ma và đánh thức những điều đẹp đẽ.

– Xong phần lễ, mọi người hoan hỉ ăn tiệc, uống rượu mừng, bắt đầu 3 năm yên ổn làm ăn

Câu 5 (trang 87 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Qua đọc văn bản Lễ rửa làng của người Lô Lô, em rút ra được kinh nghiệm về tạo lập loại văn bản giới thiệu về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi hay hoạt động:

– Giới thiệu chung về trò chơi hay hoạt động.

– Nêu thời gian, địa điểm diễn ra trò chơi/hoạt động và những công việc cần chuẩn bị.

– Miêu tả/giới thiệu chi tiết về quy tắc hoặc luật lệ của một trò chơi/hoạt động.

– Nêu ý nghĩa của trò chơi/hoạt động.

* Viết kết nối với đọc

Bài tập (trang 87 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Viết đoạn văn (khoảng 5 -7 câu) nêu cảm nhận của em về những giá trị sống được bộc lộ qua lễ rửa làng của người Lô Lô.

Đoạn văn tham khảo:

Mỗi một dân tộc đều có những truyền thống, tập tục riêng thể hiện thế giới niềm tin và văn hóa của mình. Đối với người Lô Lô, lễ rửa làng là một lễ hội hết sức có ý nghĩa. Lễ rửa làng của người Lô Lô nhằm làm cho làng trở nên khang trang, sạch sẽ. Việc “rửa” làng là một cách để tẩy uế những điều xấu, cũ; đồng thời làm mới và chào đón, kêu gọi những điều tốt đẹp sẽ đến. Lễ rửa làng của người Lô Lô đã thể hiện ước muốn vụ mùa bội thu, mưa thuận gió hòa, mang lại bình yên, ấm no cho bản làng. Lễ hội của người Lô Lô không chỉ có phần “lễ”, mà còn có phần “hội”. Sau khi lễ xong, người dân lại cùng nhau ăn uống vui vẻ, tạo ra sự hòa thuận trong bản làng và cầu chúc cho nhau. Có thể thấy lễ rửa làng của người Lô Lô là một tín ngưỡng dân gian và nét đẹp truyền thống góp phần làm giàu có thêm cho bản sắc của cộng đồng dân tộc thiểu số Việt Nam.